Şengül Şirin
|
Ülkeler Coğrafyası -İsviçre
Ülkeler Coğrafyası -İsviçre
Tam Adı: İsviçre Konfederasyonu
Yüzölçümü: 41 290 km²
Başkenti: Bern
Para Birimi: İsviçre Frankı
Dili: Almanca, İtalyanca ve Romansch
Dili Nüfusu: 7 301 994 kişi (2002 tahmini
Ortalama Ömür: 79 86 yıl (2002 tahmini)
Okur Yazarlık Oranı: % 99 (1980 tahmini)
Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 31 100 $ (2001 tahmini)
KONUM; Orta Avrupa'da yer alan ve denize kıyısı olmayan İsviçre'nin toplam 1 852 km olan kara sınırının; 334 km'si Avusturya, 573 km'si Fransa, 740 km'si İtalya, 41 km'si Liechtenstein ve 334 km'side Almanya iledir Toplam 41 290 km² alan kaplayan İsviçre arazisinin 1 520 km² si göller oluştururken, 39 770 km² si kara yüzeyidir Ülkenin en alçak yeri 195 m ile Maggiore Gölü kıyıları iken, en yüksek yeri 4 634 m ile Dufourspitze Tepesidir
TARİH; Tarih boyunca İsviçre'deki kantonlar sürekli olarak bağımsızlıklarını kazanmak için mücadele etmişlerdir 1800'lü yılların ortalarında kantonlar bir araya gelerek başkenti Bern olan federal bir devlet oluşturdular Tarafsız bir politika izleyen İsviçre, 1, ve 2 Dünya savaşlarına girmemiştir
YÖNETİM; Ülkenin Tam Adı :İsviçre Konfederasyonu
Kısa Adı :İsviçre
Yönetim Şekli :Federal Cumhuriyet
Başkent :Bern
Kurtuluş Günü : 1 Ağustos 1291 (İsviçre Konfederasyonu'nun kuruluş günü)
Milli Tatil Günü : 1 Ağustos İsviçre Konfederasyonu'nun Kuruluş Günü (1291)
Ülke toplam 26 kantondan oluşmaktadır Bu kantonlar; Aargau, Appenzell Ausser-Rhoden, Appenzell Inner-Rhoden, Basel-Landschaft, Basel-Stadt, Bern, Fribourg, Geneve, Glarus, Graubunden, Jura, Luzern, Neuchatel, Nidwalden, Obwalden, Sankt Gallen, Schaffhausen, Schwyz, Solothurn, Thurgau, Ticino, Uri, Valais, Vaud, Zug ve Zurich
Anayasa: 29 May 1874 Adli Sistem: Sivil hukuk sistemine dayanır Oy Hakkı: 18 yaşını dolduran herkesin oy hakkı bulunmaktadır
Yürütme Dalları: Devlet Başkanı: Başkan Kasper VILLIGER (1 Ocak 2002'den bu yana), Başkan Yardımcısı Pascal COUCHEPIN (1 Ocak 2002'den bu yana) Başkan hem hükümet hem de devlet başkanıdır Hükümetin Başı:Başkan Kasper VILLIGER (1 Ocak 2002'den bu yana), Başkan Yardımcısı Pascal COUCHEPIN (1 Ocak 2002'den bu yana) Başkan hem hükümet hem de devlet başkanıdır Kabine: Federal Konsey, Federal Meclis arasından 4 yıllığına seçilir
Seçimler: Seçim Sonuçları: Yasama Dalları: Seçimler: Seçim Sonuçları: Adli Dallar: Politik Partiler ve Liderleri: Politik Baskı Gurupları ve Liderleri: Katıldığı Uluslar Arası Organizasyonlar: ACCT (Fransızca Konuşan Ülkeler Ajansı), AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AsDB (Asya Kalkınma Bankası), Avustralya Grubu, BIS (Uluslararası İmar Bankası), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CE (Avrupa Konseyi), CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı), EAPC (Avrupa - Atlantik Ortaklık Konseyi), EBRD (Avrupa Yatırım ve Kalkınma Bankası), ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), EFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi), ESA (Avrupa Uzay Ajansı), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-10, IADB (Amerika Bölgesi Kalkınma Bankası), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICC (Milletlerarası Ticaret Odası), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederasyonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IEA (Uluslararası Enerji Ajansı), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IL (Uluslararası Çalışma Örgütü)O, IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IOM (Uluslararası Göçmen Teşkilatı), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), LAIA (Latin Amerika Entegrasyon Birliği - gözlemci), MONUC (BM Kongo Operasyonu), NAM (Aynı Tarafta Olmayanlar Hareketi - misafir), NEA (Nükleer Enerji Ajansı), NSG (Nükleer Malzeme Sağlayanlar Grubu), OAS (Amerika Devletleri Teşkilatı - gözlemci), OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklayanlar Örgütü), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), PCA (Daimi Hakemlik Mahkemesi), PFP (Barış için Ortaklık), BM (Birleşmiş Milletler - gözlemci), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNHCR (BM Mülteciler Yüksek Komiserliği), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNITAR (BM Eğitim Araştırma Enstitüsü), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNMOP (BM Prevlaka Gözlem Misyonu), UNOMIG (BM Gürcistan Gözlem Misyonu), UNTSO (BM Mütareke Gözlem Örgütü), UNU (BM Üniversitesi), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü), ZC (Zangger Heyeti) Uluslar Arası Çevre Anlaşmaları: Taraf Oldukları: Hava Kirliliği, Hava Kirliliği - Nitrojen Oksit, Hava Kirliliği - Sürekli Organik Kirleticiler, Hava Kirliliği - Sulphur 85, Hava Kirliliği - Sulphur 94, Hava Kirliliği - Uçucu Organik Bileşikler, Antarktika Antlaşması, Biyolojik Çeşitlilik, İklim Değişiklikleri, Çölleşme, Tehlikedeki Türler, Çevresel Değişiklikler, Tehlikeli Atıklar, Denize Boşaltma, Nükleer Silah Denemeleri, Ozon Tabakasının Korunması, Gemilerin Yol Açtığı Kirlilik, Tropikal kereste 83, Tropikal kereste 94, Sulak Alanlar ve Balina Avcılığı Antarktika Çevre Protokolü, Deniz Hukuku ve İklim Değişiklikleri - Kyoto Protokolü'nü imzaladığı halde henüz onaylamamıştır
YER ŞEKİLLERİ;
Alp dağ kuşağının adeta kalbine yerleşmiş olan İsviçre, çok engebelidir Ülkede Alp dağlarının yüksek bölümleri ve platoları yer alır Tuna, Ren ve Po nehirleri buradan kaynaklarını alır Alp dağlarının yüksek zirveleri 4000 m'yi aşar Buradaki dağlık alanlar 4 Jeolojik Zaman'ın buzul döneminde buzullarla kaplanmıştır Buzulların hareket etmesiyle dağların yüksek kesimlerinde çanaklar (sirk) ve "U" şeklinde vadiler oluşmuştur Bunların içinin su ile dolması sonucu çok sayı da göl meydana gelmiştir Belli başlı göller; Cenevre, Leman ve Konstanz'dır
Doğal Afetler: Çığ, heyelan ve ani seller ülke için büyük tehlike oluşturmaktadır Çevre konusunda hassas noktalar: Motorlu taşıtlardan kaynaklanan hava kirliliği, asit yağmurları, tarım sahalarında kullanılan gübrelerden kaynaklanan su kirliliği ve biyolojik çeşitlilik tahrip edilmektedir
İKLİM;
Yüksek ve denizden uzak olan ülkede karasal iklim etkilidir Kış mevsimi çok soğuk bulunlu yağmur ve kar yağışlı geçer Yaz dönemi serin ve bulutludur ve kısa süreli yağışlar etkili olur Bütün mevsimlerde az çok yağış düşer Kışın Alplerin kalın kar örtüsü ile kaplanmasından dolayı kayak sporları yapılır
BİTKİ ÖRTÜSÜ;
Dağların alçak eteklerinde geniş yapraklı, yükseklerde ise iğne yapraklı ormanlar görülür Dağların yüksek kesimlerinde önemli otlak sahalarını oluşturan alpin çayır alanları bulunur Doğal dengenin korunduğu ülkede çok sayıda milli park ve tabiatı koruma alanı vardır NÜFUS; İsviçre’de genel olarak üç farklı dil ve kültürden oluşan topluluklar yaşar Son bir yüzyıl içinde ülke nüfusu göçmenlerin gelişi ile üç misli artmıştır Ülkede; Güney Avrupa, özellikle İtalya ve Kuzey Afrika'dan gelmiş göçmenler yaşar, İsviçre’de 36 bin civarında Türk işçisi bulunur Nüfus: 7 301 994 kişi (2002 tahmini)
Yaş yapısı: 0-14 yaş: % 16 8 (erkek 629 513 kişi; kadın 597 472 kişi) 15-64 yaş: % 67 7 (erkek 2 512 273 kişi; kadın 2 433 396 kişi) 65 yaş ve üzeri: % 15 5 (erkek 461 722 kişi; kadın 667 618 kişi) (2002 tahmini)
Nüfus artış oranı: % 0 24 (2002 tahmini)
Doğum oranı: 1 000 kişide / 9 84 doğum (2002 tahmini)
Ölüm Oranı: 1 000 kişide / 8 79 ölüm (2002 tahmini)
Net göç oranı: 1 000 kişide / 1 37 göç (2002 tahmini)
Cinsiyet oranı: Doğumda:1 05 erkek / kadın 15 yaş altı: 1 05 erkek / kadın
15-64 yaş:1 03 erkek / kadın
65 yaş ve üzeri:0 69 erkek / kadın
Toplam nüfusun:0 97 erkek / kadın (2002 tahmini)
Bebek ölüm oranı: 1 000 canlı doğumda / 4 42 ölü (2002 tahmini)
Ortalama Ömür: Toplam nüfus: 79 86 yıl
Erkek:76 98 yıl
Kadın:82 89 yıl (2002 tahmini)
Doğurganlık oranı: Kadın başına 1 47 çocuk (2002 tahmini)
HIV/AİDS - yetişkin nüfusta yayılma oranı: % 0 46 (1999 tahmini)
HIV/AİDS - taşıyan insan sayısı: 17,000 kişi (1999 tahmini)
HIV/AİDS - ölü sayısı: 150 kişi (1999 tahmini)
Milliyet (Uyruk): İsviçreli Etnik guruplar: Alman % 65, Fransız % 18, İtalyan % 10 ve diğerleri % 7 Din: Katolik % 46 1, Protestan % 40, diğerleri % 5 ateistler % 8 9 (1990) Dil: Halkın büyük bir bölümü (% 63 7) Almanca konuşur Bunu Fransızca (% 19 2), İtalyanca (% 7 6) ve diğer (% 9 5) diller takip eder Almanca konuşan nüfus çoğunlukla ülkenin kuzeydoğusunda Almanya'ya yakın kantonlarda ve Bern'dedir Okur yazarlık oranı: 15 yaş altındaki herkes okuma yazma bilmektedir
erkek:% 99 kadın: % 99 Toplam nüfus: % 99 (1980 tahmini)
YERLEŞME;
Önemli kentleri; Zürih, Bern, Basel ve Cenevre'dir EKONOMİ; İsviçre; küçük ve dağlık olmasına rağmen Orta Avrupa'nın sosyal ve ekonomik yönden gelişmiş Önemli bir ülkesidir Önceleri, dış etkilere ve ticarete kapalı dağ ekonomisi hakimdi Ancak, uygulanan modern teknoloji sayesinde günümüzde milli geliri yüksek ülkeler arasına girmiştir İsviçre’nin diğer önemli bir özelliği, çok gelişmiş ve güvenilir bir bankacılık sistemidir Cenevre, Basel ve Zürih, dünyanın önemli finans merkezleri arasındadır Türkiye ile İsviçre arasında ticari ilişkiler iyidir
Türkiye, İsviçre’den elektrikli makineler, hassas ölçü ve tartı aletleri, bazı kimyasal maddeler almaktadır Bu ülkeye bazı gıda (sebze, meyve), konfeksiyon ve demir çelik ürünleri ve tütün satmaktadır Gayri Safi Milli Hasıla: 226 milyar $ (2001 tahmini) GSMH Gerçek Büyüme Oranı: % 1 6 (2001 tahmini) GSMH Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 31 100 $ (2001 tahmini) GSMH Sektörlere Dağılımı: tarım:% 2endüstri: % 34hizmetler: % 64 (2001) İş Gücü: 4 milyon (2001) İş Gücünün Sektörlere Dağılımı: tarım: % 4 6 endüstri:% 26 3hizmetler:% 69 1 (1998) İşsizlik Oranı: % 1 8 (2001 tahmini) Fakirlik Sınırının Altındaki Nüfus: Bilinmiyor Hane Halkının Gelir Oran Yüzdesi: en düşük % 10: % 2 8en yüksek %10:% 25 2 (1992) Enflasyon Oranı (tüketici fiyatları): % 1 (2001) Bütçe: gelirler:30 milyar $harcamalar:30 milyar $ (2001 tahmini) TARIM İsviçre'nin onda birinde tarım yapılır
Geriye kalanı orman ve çayırlarla kaplıdır Tarımda çalışan nüfus, faal nüfusun % 5'ini oluşturur Bütün olumsuz tabiat şartlarına rağmen tarım ve hayvancılık gelişmiştir Başlıca tarım ürünleri; buğday, çavdar, arpa, yulaf, mısır ve patatestir Bol miktarda süt ve süt ürünleri (peynir, tereyağı, süt tozu) üretilir Arazi Kullanımı: Ekili-Dikili Alan: % 10 Sürekli Ürünler:% 1 Diğerleri:% 89 (1998 tahmini) Sulanabilir Arazi: 250 km² (1998 tahmini) SANAYİ İsviçre dış ülkelerden aldığı ham maddeleri işleyerek sanayisini geliştirmiştir
Sermaye birikimi, halkın özel maharet ve yeteneği İsviçre’nin sanayileşme ve zenginleşmesinde etkili olmuştur Şöyle ki, el emeği ile monte edilen saat, optik ve ölçü aletleri, el işlemesi ürünler, dünyanın birçok ülkesinde alıcı bulmaktadır, İsviçre’de makine (demir yolu ekipmanları, dokuma makineleri, her çeşit alet) ve çeşitli elektrikli aletler (jeneratör ve motor) üretilmektedir Bunun yanında kimya (gübre, boya, parfümeri, kağıt, sentetik kauçuk), gıda, dokuma, çimento sanayisi de gelişmiştir Sanayi üretimi büyüme oranı: % 3 2 (2001 tahmini) MADENCİLİK Maden yatakları yönünden fakir olan ülkede bol miktarda kaya tuzu bulunur, ihtiyacı olan enerjisini, hidroelektrik ve nükleer santrallerden sağlar
Elektrik Üretimi:64 182 milyar kWh (2000)
Elektrik Kullanımı: 52 62 milyar kWh (2000)
Elektrik İhracatı:31 4 milyar kWh (2000)
Elektrik İthalatı:24 33 milyar kWh (2000)
TİCARET
İhracat: 91 4 milyar $ (2001 tahmini) İhraç Malları: Çeşitli makineler, kimyasal maddeler, metal ürünleri, saat ve tarımsal ürünler
İhracat Yaptığı Ülkeler: Avrupa Birliği ülkeleri % 59 (Almanya % 21, Fransa % 9, İtalya % 8, İngiltere % 6, Avusturya % 3), ABD % 13 ve Japonya % 4 (2000) İthalat: 91 4 milyar $ (2001 tahmini)
İthal Malları: Önemli ithal malları; çeşitli makineler, motorlu taşıtlar, metal ürünleri, tarımsal ürünler ve tekstil ürünleri
İthalat Yaptığı Ülkeler: Avrupa Birliği ülkeleri % 74 (Almanya % 29, Fransa % 10, İtalya % 9, Hollanda % 6, İngiltere % 6), ABD % 8 ve Japonya % 3 (2000)
Dış Borcu: Bilinmiyor
Ekonomik Yardım: verdiği; 1 1 milyar $ (1995)
Para Birimi: İsviçre Frankı (CHF)
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|