Satürn

SATÜRN

Satürn, sistemin 6 gezegenidir ve Jupiter'den sonra, 119,000 km ekvatoryal çevresiyle en büyük 2 gezegendir
R oma mitolojisinde Satürn tarım tanrısıdır, Satürn'ün Yunan mitolojisindeki karşılığı Cronus, Uranüs ve Gaia'nın oğlu ve Zeus'un babasıdır
S atürn Tarih öncesi çağlardan beri bilinmektedir Teleskopla ilk kez 1610'da Galileo gözlemiş, halkaları nedeniyle garip olan görüntüsünü not etmiş, ancak kafası birhayli karışmıştır

Birkaç yılda bir dünyanın yörüngesi, Satürn'ün halkalarının bulunduğu düzlemden geçer, bu da Satürn'ün dünyadan görüntüsünü dramatik ölçüde etkiler 1695'da Chistian Huygens'in, halkaların geometrisini açıklamasına kadar bu görünüm değişikliklerinin nedeni açıklanamamıştır 1977' de Uranüs'ün, kısa bir süre sonra da Jupiter ve Neptün'ün halkaları keşfedilene kadar, halkaların sadece Satürn'e özel olduğu sanılmaktaydı Satürn'ü ilk kez 1979'da Pioneer11 ziyaret etmiş, bunu Voyager1 ve Voyager2 takibetmiştir Cassini uzay aracı halen yoldadır ve Satürn'e 2004'de varacaktır

Satürn yoğunluğu en az olan gezegendir (069 gm/cm3 ile sudan az) Kutupları belirgin şekilde basık olup oblik bir görünüm sunar Bunun nedeni, kendi çevresindeki dönüşünün çok hızlı olması ve bir gaz gezegeni olmasından kaynaklanır Diğer gaz gezegenleri de (Satürn kadar olmasa da) oblikdirler

Jupiter gibi Satürn de %75 hidrojen, %25 helyum ve eser oranlarda su, metan, amonyak ve kayadan oluşmuştur Satürn'ün iç yapısı da aynen Jupitere benzer (kaya bir nüve üzerinde sıvı metalik hidrojen katmanı ve sıvıdan gaza doğru değişen moleküler hidrojen katmanı Çekirdekte sıcaklık 12,000 Kelvin kadardır ve Satürn de güneşten aldığından daha fazla enerjiyi çevreye yayar Bu enerji Jupiter'de olduğu gibi Kelvin-Helmholtz mekanizmasıyla oluşur Ancak bu mekanizma Satürn'ün parlaklığını açıklamak için yeterli değildir Başka ek mekanizmalar belki de Satürn'ün derinliklerinde helyumun dışa doğru yağması buna neden olmaktadır


Jupiter'de çok belirgin olan bantlar, Satürn'de de vardır ancak daha silik ve ekvatoryal bölgede daha kalındırlar Bulut hareketleri ve üst atmosferin detaylarını dünyadan gözlemek mümkün olamamıştır, bu nedenle Voyager'ın ziyaretine kadar Satürn'ün atmosferik sirkülasyonu hakkında bilgi edinilememiştir Jupiter'deki kırmızı noktaya benzer oluşumlar , Satürn'de de saptanmıştır Hubble Uzay teleskopu 1990'da, Vovager'ın ziyareti sırasında mevcut olmayan, ekvator bölgesindeöok büyük bir beyaz bulut oluşumu saptamıştır1994'de de daha küçük çapta bir fırtına görülmüştür

Satürn'ün en belirgin özelliği halkalarıdır Parlak halkalardan ikisi A ve B, ve daha soluk halkalardan C dünyadan gözlemlenebilir A ve B halkaları arasındaki boşluk Cassini bölgesi, A halkasının dışındaki belirsiz boşluk ise Encke bölgesi olarak isimlendirilir Voyagerin gönderdiği resimlerde Bu halkalara ek 4 halka daha saptanmıştır Halkalar dünyadan tek parça halinde görünseler de, bağımsız yörüngelere sahip sayısız küçük cisimden (kayalar ve buz kütleleri) oluşmuşlardır Cisimlerin boyutu genelde santimetreden birkaç metreye kadar değişir, ancak daha nadir olsa da kilometre boyutunda cisimler de söz konusudur

Satürn halkaları olağanüstü incedirler, çapları 250,000 km'ye varırken kalınlıkları ancak 1 km kadardır
İlk kez amatör astronomlar tarafından bildirilen, halkalardaki radyal çizgiler (inhomojeniteler), Vovager uzay aracı tarafından da tespit edilmiştir Satürn'ün manyetik alanının halkalar üzerindeki etkisi olarak değerlendirilmektedir

Satürn'ün en dış halkası olan F halkasının yapısı birhayli karmaşıktır Birden fazla halkanın yeryer biribiriyle düğüm yaptığı, bazı yerlerde birbirine sarılarak bir sarmal oluşturduğu Voyager1 aracı tarafından izlenmiştir (solda) Ancak bu durum Voyager2 aracının gönderdiği resimlerde saptanamamıştır Voyager2'nin izlediği F halkası bölümlerinde halkalar birbirine paraleldir Voyager2'nin gönderdiği sağdaki resim özel bilgisayar teknikleriyle suni olarak renklendirilmiştir Renk farkları, halkaların bir bölümünden diğerine kimyasal kompozisyon farklılıklarını göstermektedirC halkasının ve Cassini bölgesinin önceden bilinen mavi rengine ek olarak, B halkasının iç ve dış bölgeleri farklı renklerde görülmekte, Bu iki bölge arasında radyal çizgiler gözlenebilmekte ve A halkası
bambaşka bir renkte görülmektedir

Satürn'ün aylarıyla halkaları arasında komplex gel-git rezonansları vardır Çobanlık yapan uydular da denen (shepherding sattelites) Atlas, Promete ve Pandora, halkaların yerlerini muhafaza edebilmeleri için son derece önemlidirUydulardan Mimas, Cassini bölgesinin boş kalmasından sorumludur Diğer uyduların da halkalar üzerinde önemli etkileri vardır Halkalar ve uydular sistemi çok karmaşık olup henüz tam anlamıyla anlaşılamamıştır
Satürn ve diğer Jovian gezegenlerin halkalarının orijini bilinmemektedir Başlangıçtan beri var olabilecekleri gibi, uyduların parçalanmasıyla da oluşmuş olabilirler

Diğer Jovian gezegenler gibi Satürn'ün de belirgin bir manyetik alanı vardır Soldaki resim Hubble Uzay Teleskop'u tarafından elde edilmiş Ultraviole Satürn fotografıdır Kuzey kutbunda manyetik alan sonucu oluşmus Aurora perdesi görülmektedirBulutlardan 2000 km yükseğe kadar ulaşan bu aurora Hubble'ın gözlediği iki saat boyunca hem büyüklük hem de parlaklık değişiklikleri göstermiştir Satürn gazları uzak-ultraviole dalgalarında ışıdıklarından, bu dalga boyları da dünya atmosferince absorbe edildiğinden Satürn Aurora'sı sadece uzaydan gözlenebilmektedir

Voyager1 Satürn'le buluşup, onu terk ettikten sonra 5,000,000 km kadar uzaktan bu fotografı çekmiştir Bu dünyadan hiçbir zaman göremiyeceğimiz bir Satürn'dür Satürn'e göre her zaman güneşe çok daha yakın olduğumuzdan Satürn'ün sadece aydınlık yüzünü görebilmekteyiz Satürn'ün karanlık yüzü ve özellikle halkalar üzerindeki gölgesi pek hoş değil mi?

Gece gökyüzünde Satürn çıplak gözle kolayca görülür Küçük bir teleskopla halkalarını da görmek mümkündür
Satürn'ün 18 tane isimlendirilmiş ve yakın zamanda bulunmuş ve henüz resmen isimlendirilmemiş 12 uydusu, toplam 30 uydusu vardır


Satürn Sayısal Değerler Kütle (kg) 5688e+26 Kütle (Dünya = 1) 95181e+01 Ekvatoryal yarıçap (km) 60,268 Ekvatoryal yarıçap (Dünya = 1) 94494e+00 Ort Yoğunluk (gm/cm^3) 069 Ort Güneşden uzaklık (km) 1,429,400,000 Ort Güneşden uzaklık (Dünya = 1) 95388 Rotasyon süresi (saat) 10233 Orbital periyod (yıl) 29458 Ort Orbital hız (km/sn) 967 Orbital eksantriklik 00560 Eksen eğimi (derece) 2533 Orbital eğim (derece) 2488 Ekvatoryal yer çekimi (m/sn^2) 905 Ekvatoryal kaçış hızı (km/sn) 3549 Görünür geometrik beyazlık 047 Magnitude (Vo) 067 Ort bulut ısısı -125°C Atmosferik basınç (bar) 14 Atmosferik bileşimi Hidrojen Helyum
97%
3%

__________________