Amasya Genelgesi, Genelgenin Içeriği Ve Önemi

**Şengül Şirin** · 05-19-2009

Amasya Genelgesi, Genelgenin içeriği ve Önemi Genelgenin Hazırlanması:

Mustafa Kemal Samsun’a çıktıktan sonra iç güvenlikle ilgili ilk önlemleri aldı ve esas amacı olan ulus ve ordunun savaşa hazırlanması çalışmalarını hızla sürdürdü

Önce Samsun’un deniz kıyısında bulunması, İngiliz işgali ve çevredeki Rum çetelerinin faaliyetleri nedeniyle karargahını daha emin bir yer olan Havza’ya nakletti

25 Mayıs’ta Havzaya gelen Mustafa Kemal 28-29 Mayıs’ta Anadoludaki bütün kumandanlara ve sivil yöneticilere bir genelge göndererek İzmir’in işgalini protesto mitingleri yapmalarını istedi

Bu yolla ulusal bilinci uyandırmayı amaçlıyordu

Havza’da 30 Mayıs’ta bir miting yapıldı ve her türlü saldırıya silahla karşı konulması yolunda and içildi

Havza’da çalışmalarını tamamlayan Mustafa Kemal 13 Haziranda Amasya’ya geçti

Burada genel durum hakkında yapılması gerekenleri temel ilkeler halinde saptadı

Yakın arkadaşları Rauf (Orbay) Bey, Refet (Bele) Bey, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile görüşen ve Erzurumda bulunan Kazım (Karabekir) Paşa ile haberleşen Mustafa Kemal sonunda Amasya Genelgesini yayımladı (22 Haziran 1919)

GENELGENİN İÇERİĞİ

Amasya Genelgesi şunları kapsıyordu:
1) Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir

(Gerekçe) Bu madde de durum değerlendirilmesi yapılmış
2) İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumlulukları yerine getirememektedir

Bu durum ulusumuzu yok olmuş gibi gösteriyor

3) Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır

Bu amaç ve yöntemdir

4) Ulusun durumu ve davranışını göz önünde tutmak ve haklarını dile getirip bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden kurtulmuş ulusal bir kurulun varlığı gerekmektedir

(Temsil Kurulu) Bu maddede evrensel bir boyut bulunmaktadır ve kadercilik politikası yerini akılcılığa bırakır

Padişahtan umut kesilmiştir

5) Anadolunun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin toplanması kararlaştırılmıştır
6) Bunun için tüm illerin her sancağından ulusun güvenini kazanmış üç delegenin olabildiğince çabuk biçimde yola çıkmaları gerekir

7) Her olasılığa karşı bunun bir ulusal sır halinde tutulması gerekmektedir

GENELGENİN ÖNEMİ

Türk İnkilabının ihtilal safhası başlamıştır
Kurtuluş Savaşının gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir
İlk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsedilmiştir
İstanbul Hükümeti ilk kez yok sayılmıştır (3 madde)
Türk milleti hem İstanbul hemde işgalci güçlere karşı mücadeleye çağrılmıştır
Kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesi alır
Üstü kapalı olarak Temsil Kurulunun oluşturulmasından bahsedilmiştir(4 madde)
Mustafa Kemal kendisine verilen yetkiyi aşmıştır
Milli Mücadele Hareketinin gelişmesinde Amasya Genelgesinin önemli bir yeri vardır
Direniş esasları ilk defa Amasya’da yazılı bir prensip haline getirildi
Kurtuluş Savaşının gerekçesini ve yöntemini belirtmiştir Bu genelge ulusa egemenliğini kendi eline alması yolunda bir çağrıydı Bu çağrının gerekçesi birinci maddede belirtilmiştir

Genelgenin 3, 4, 5 ve 6

maddeleri ulusal varlığın nasıl faaliyete geçeceğini açıklamaktaydı

İstanbul hükümetinin davranışına karşılık ulus da bu makamı yok saymalı kendi iradesiyle bağımsızlığını korumaya çalışmalıydı

Böylece bu genelge ile ulus hem Antlaşma devletlerine karşı ayaklanmaya davet ediliyordu

Yine bu genelge ile iktidarın ve iradenin ulusa ait olduğu ilk kez açıklanıyordu

Ulusal güçleri birleştirme gereği de ilk kez bu belgede belirtilmiştir

Mustafa Kemal bu genelge ile dış dünyaya Anadolu’yu paylaşmak isteyen işgalci güçlere karşılarında artık İstanbul Hükümeti değil ulusun gerçek temsilcilerinin olduğunu açıklamış oluyordu

__________________

05-19-2009	#1
Şengül Şirin	Amasya Genelgesi, Genelgenin Içeriği Ve Önemi Amasya Genelgesi, Genelgenin içeriği ve Önemi Genelgenin Hazırlanması: Mustafa Kemal Samsun’a çıktıktan sonra iç güvenlikle ilgili ilk önlemleri aldı ve esas amacı olan ulus ve ordunun savaşa hazırlanması çalışmalarını hızla sürdürdü Önce Samsun’un deniz kıyısında bulunması, İngiliz işgali ve çevredeki Rum çetelerinin faaliyetleri nedeniyle karargahını daha emin bir yer olan Havza’ya nakletti 25 Mayıs’ta Havzaya gelen Mustafa Kemal 28-29 Mayıs’ta Anadoludaki bütün kumandanlara ve sivil yöneticilere bir genelge göndererek İzmir’in işgalini protesto mitingleri yapmalarını istedi Bu yolla ulusal bilinci uyandırmayı amaçlıyordu Havza’da 30 Mayıs’ta bir miting yapıldı ve her türlü saldırıya silahla karşı konulması yolunda and içildi Havza’da çalışmalarını tamamlayan Mustafa Kemal 13 Haziranda Amasya’ya geçti Burada genel durum hakkında yapılması gerekenleri temel ilkeler halinde saptadı Yakın arkadaşları Rauf (Orbay) Bey, Refet (Bele) Bey, Ali Fuat (Cebesoy) Paşa ile görüşen ve Erzurumda bulunan Kazım (Karabekir) Paşa ile haberleşen Mustafa Kemal sonunda Amasya Genelgesini yayımladı (22 Haziran 1919) GENELGENİN İÇERİĞİ Amasya Genelgesi şunları kapsıyordu: 1) Vatanın bütünlüğü, ulusun bağımsızlığı tehlikededir (Gerekçe) Bu madde de durum değerlendirilmesi yapılmış 2) İstanbul Hükümeti üzerine aldığı sorumlulukları yerine getirememektedirBu durum ulusumuzu yok olmuş gibi gösteriyor 3) Ulusun bağımsızlığını yine ulusun azim ve kararı kurtaracaktır Bu amaç ve yöntemdir 4) Ulusun durumu ve davranışını göz önünde tutmak ve haklarını dile getirip bütün dünyaya duyurmak için her türlü etki ve denetimden kurtulmuş ulusal bir kurulun varlığı gerekmektedir(Temsil Kurulu) Bu maddede evrensel bir boyut bulunmaktadır ve kadercilik politikası yerini akılcılığa bırakır Padişahtan umut kesilmiştir 5) Anadolunun en güvenilir yeri olan Sivas’ta milli bir kongrenin toplanması kararlaştırılmıştır 6) Bunun için tüm illerin her sancağından ulusun güvenini kazanmış üç delegenin olabildiğince çabuk biçimde yola çıkmaları gerekir 7) Her olasılığa karşı bunun bir ulusal sır halinde tutulması gerekmektedir GENELGENİN ÖNEMİ Türk İnkilabının ihtilal safhası başlamıştır Kurtuluş Savaşının gerekçesi, amacı ve yöntemi belirlenmiştir İlk kez milli egemenliğe dayalı bir yönetimden bahsedilmiştir İstanbul Hükümeti ilk kez yok sayılmıştır (3 madde) Türk milleti hem İstanbul hemde işgalci güçlere karşı mücadeleye çağrılmıştır Kurtarıcı olarak görülen padişah, hilafet manda ve himaye düşüncesinin yerini millet ve milliyetçilik düşüncesi alır Üstü kapalı olarak Temsil Kurulunun oluşturulmasından bahsedilmiştir(4 madde) Mustafa Kemal kendisine verilen yetkiyi aşmıştır Milli Mücadele Hareketinin gelişmesinde Amasya Genelgesinin önemli bir yeri vardır Direniş esasları ilk defa Amasya’da yazılı bir prensip haline getirildi Kurtuluş Savaşının gerekçesini ve yöntemini belirtmiştir Bu genelge ulusa egemenliğini kendi eline alması yolunda bir çağrıydı Bu çağrının gerekçesi birinci maddede belirtilmiştir Genelgenin 3, 4, 5 ve 6 maddeleri ulusal varlığın nasıl faaliyete geçeceğini açıklamaktaydı İstanbul hükümetinin davranışına karşılık ulus da bu makamı yok saymalı kendi iradesiyle bağımsızlığını korumaya çalışmalıydı Böylece bu genelge ile ulus hem Antlaşma devletlerine karşı ayaklanmaya davet ediliyordu Yine bu genelge ile iktidarın ve iradenin ulusa ait olduğu ilk kez açıklanıyordu Ulusal güçleri birleştirme gereği de ilk kez bu belgede belirtilmiştir Mustafa Kemal bu genelge ile dış dünyaya Anadolu’yu paylaşmak isteyen işgalci güçlere karşılarında artık İstanbul Hükümeti değil ulusun gerçek temsilcilerinin olduğunu açıklamış oluyordu __________________