Sindirim Sistemi

Sindirim Sistemi

Besin maddelerinin vücuda alınması, gerekli organlara ulaştırılması, bölünerek yapı taşlarına ayrılması, tüm hücrelere ulaşması, kana karışması ve atık ürünlerin vücut dışına atılması olayına sindirim denir

Canlılar, hayatlarını sürdürebilmek ve gerekli olan enerji ihtiyaçlarını karşılayabilmek için dışardan besin maddeleri almak zorundadırlar Bu besin maddelerinden enerji elde edilmesi, daha küçük moleküllere yani yapı taşlarına ayrılmasıyla mümkün olmaktadır

Besin maddelerinin vücuda alınması, gerekli organlara ulaştırılması, bölünerek yapı taşlarına ayrılması, tüm hücrelere ulaşması, kana karışması ve atık ürünlerin vücut dışına atılması olayına sindirim adı verilir Sindirim olayını gerçekleştiren organ ve yapılar sindirim sistemini oluştururlar
Sindirim sistemi ağızdan başlayıp anüsle son bulan yaklaşık 10 m uzunluğunda içi boşluklu bir sindirim kanalından meydana gelmiştir

Sindirim kanalı dıştan içe doğru dört tabakadan oluşmuştur

Mukoza: En içteki tabakadır Besinlerin emildiği, lenfosit, lenf düğümleri ihtiva eder İki ince kas tabakasından ibaret olan kısmı sinir pleksuslarına sahiptir
Submukoza : Mukoza ile kas tabakası arasında bulunan damarlı bağ dokusudur
Kas tabakası : Çoğunluğu düz kastan meydana gelen esas kas tabakasıdır Besinlerin sindirim kanalı boşluğu boyunca kas kasılmaları yoluyla gerçekleşen dalgalı hareketlerine peristalsiz denir
Seroza : sindirim organları ve yolunun bir çok yerinde bulunan, ince bağ dokusundan meydana gelmiş olan en dış tabakadır

Sindirim olayı

Besinlerin sindirimi 6 aşamada gerçekleşir

Yeme (ingesyon) : Sindirimin ilk aşaması olan yeme, besinlerin ağız yoluyla vücuda alınmasıdır
Mekanik sindirim: Besin maddelerinin yutulabilmesi için, dişler aracılığı ile koparılması, parçalanması, ufalanıp öğütülmesi ve mideye yollanması işlemidir
Sindirim (digesyon) : Moleküllerin daha küçük yapı taşlarına ayrılması, kimyasal olarak yıkımıdır
Salgılanım (sekresyon) : Sindirim kanalının epiteli ve bezler tarafından su, asit, enzim ve tuzların serbestleşmesiyle gerçekleşir
Emilim (absorbsiyon) : Yapı taşlarına ayrılmış olan besin moleküllerinin bağırsak duvarlarında kan ve lenfatik sisteme emilerek alınması işlemidir
Dışkılama(Defakasyon): Sindirilemeyen ya da emilemeyen besin artıklarının vücuttan dışarı atılmasına denir

Sindirim sistemini oluşturan temel organlar

Ağız

Sindirim kanalının başlangıcı ve sindirim enzimlerinin ilk salgılandığı yerdir Boşluğuna oral ya da bukkal boşluk (cavitas oris) adı verilir Ağız yanaklar, sert ve yumuşak damak ve dudaklarla çevrilidir Yanakların iç yüzü keratinleşmemiş çok katlı yassı epitelle örtülüdür Dudaklar duyusal sinirler yönünden zengin olan yumuşak ve pembe renkli katlanmalardır Pembe renkli görünmesi, altında yer alan kan damarlarından dolayıdır



Dil ise müköz membranla kaplı iskelet kasından oluşmuştur Dilin bir çok işlevi vardır Bunlar; tat duyusunun alınması, çiğnemeye yardımcı olmak, besinleri karıştırmak, yutmaya hazırlamak, sıcaklığın algılanması bazı enzim ve mukusun salgılanımı ve konuşmaya yardımcı olmaktır

Tükürük bezleri tükürük salgısını salgılarlar Tükürük salgısı ağız duvarının nemlendirilmesini, çiğnenen besinlerin rahat yutulması için kayganlaştırılmasını, ağzın temizlenmesini, besin artıklarının dişlere zarar vermesini ve diş çürüğü oluşumunu önlemeyi ve besinlerin suda çözülmesini sağlar

Günde yaklaşık 15 lt oluşturulan tükürük salgısının %99’u su, % 1’i ise elektrolit ve proteinlerden oluşmuştur

Tükürük salgısı sürekli olarak ve kendiliğinden gerçekleşir, tükrük salgısının salınmasında hormonların hiç bir etkisi yoktur

Tükürük salgısı 3 ayrı bez tarafından salgılanır Bu bezler; parotid, submandibular ve sublingual bezlerdir
__________________