Malezya

Malezya Malezya Ülkenin Geleneksel adı: Malezya

Eski Adı: Malezya Federasyonu

Yönetim biçimi: Federal Meşruti Monarşi

Başkenti: Kuala Lumpur

İdari Bölümleri: 13 bölge ve 2 federal arazi; Johor, Kedah, Kelantan, Labuan, Melaka, Negeri Sembilan, Pahang, Perak, Perlis, Pulau Pinang, Sabah, Sarawak, Selangor, Terengganu, Persekutuan Vilayeti
Bağımsızlık Günü: 31 Ağustos 1957 (İngiltere'den)
Milli Bayramları: Bağımsızlık günü /Malezya Günü, 31 Ağustos (1957)
Anayasası: 31 Ağustos 1957

Üye Olduğu Uluslararası Örgüt ve Kuruluşlar: APEC, ARF, AsDB (Asya Kalkınma Bankası), ASEAN (Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü), BIS (Uluslararası İmar Bankası), C, CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), CP, ESCAP (Asya ve Pasifikler Ekonomik ve Sosyal Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-15, G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICFTU (Uluslararası Serbest Ticaret Birlikleri Konfederastonu), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), MINURSO (BM Bati Sahra Referandum Misyonu), MONUC (BM Kongo Operasyonu), NAM, OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UNIKOM (BM Irak-Kuveyt Gözlem Misyonu), UNMEE (BM Etyopya-Eritre Misyonu), UNMIBH (BM Bosna Hersek Misyonu), UNMIK (BM Kosova Geçici Yönetimi), UNTAET (BM Doğu Timor Geçiş Yönetimi), UPU (Dünya Posta Birliği), WCL (Dünya Emek Konfederasyonu), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü), WTrO (Dünya Ticaret Örgütü)
Güneydoğu Asya’da bir ülke Hint Okyanusu ile Büyük Okyanus arasında, Malay (Kra) Yarımadasının güney ucu ve büyük Borneo Adasının kuzey bölgesinde 13 eyâletten meydana gelmiştir

Târihi

Malezya’nın ilk insanları olan Malayalılar, târihin ilk çağlarından îtibâren yüzyıllarca Çin, Hindistan, Tayland ve Sumatra Adası topraklarında dağınık bir şekilde yaşamışlardır Sekizinci yüzyıldan on üçüncü yüzyıla kadar Endonezya Sultanlığına tâbi olmuşlar, daha sonra bir müddet Hintlilerin işgâlinde kalmışlardır Bir devlet olarak târih sahnesine 1400 yılında Malay Sultanlığını kurarak çıktılar Dünyâ siyâsî olaylarından bir müddet uzak yaşayan Malayalılar, çok geçmeden Avrupa devletlerinin saldırılarına uğrayarak yıkıldı On ikinci yüzyılın başlarından îtibâren İslâmiyet ile şereflenmiş bu millet, birçok emperyalist memleketin işgâli altında istiklâl mücâdelesine başladı İstilâcı güçler, İslâma olan düşmanlıklarını, bu güzel memleketi baskı altında tutmak ve birçok İslâmî eseri tahrip etmek sûretiyle göstermişlerdir

Buna karşılık birlik ve berâberliğini devamlı zinde tutan Malayalılar, istiklâllerini kazandıkları 1957 yılına kadar Portekiz, Hollanda, İngiltere ve Japonya’ya karşı mücâdelelerini sürdürdüler Malaya Federasyonunun istiklâlini kazanmasından sonra, Saravak, Sabah ve Singapur’un da birliğe katılmasıyla 16 Eylül 1963 yılında Malezya Devleti kurulmuş oldu Fakat iki yıl sonra Singapur’un federasyondan ayrılmasıyla, eyâlet sayısı 13’e düştü Malezya’nın ilk sultanı (Tunku) Abdul Rahman 1970 yılında emekli olunca, yerine (Tun) Abdul Razak, sonra (Datuk) Hüseyin bin Onn, daha sonra da Hacı Ahmed Şah sultan oldu Günümüzde Sultan Muhübuddin Şah ibni Yusuf Gaferallah Şahtır (1993)

Fizikî Yapı




Malezya Güneydoğu Asya’da ekvatorun yakınında 1° ve 7° kuzey enlemleri ve 100° ve 119° doğu boylamları arasında yer almaktadır Kuzeyinde Tayland, güneyinde Singapur ve Endonezya, doğuda Filipinler ile komşudur Hint Okyanusu ile Büyük Okyanusun birbirine kavuştuğu bölgede, Asya kıtasından Avustralya’ya doğru uzanan ve kısmen okyanusa batmış durumda olan Sunda platformu bulunur Malezya toprakları, bu platformun yükseltileri olan iki ayrı bölgede kurulmuştur Malezya, Malakka yarımadasında yeralan Malay bölgesi ve Büyük Borneo Adasında bulunan Saravak ve Sabah bölgelerinden ibâret olmak üzere üç ana bölgeye ayrılmaktadır Malay bölgesi ile Borneo Adasındaki topraklar arası Güney Çin Deniziyle ayrılmış olup, 750 km uzunluğundadır Yaklaşık 330434 km2 olan Malezya topraklarının 131587 km2si yarımada topraklarında 198846 km2si de Saravak ve Sabah bölgelerine âittir Malaya bölgesi, kuzeyden güneye yaklaşık 720 km uzunluğa, ortalama olarak 400 km genişliğe sâhiptir Yarımada kıyıları yaklaşık 4830 km, Sabah ve Saravak eyâletlerine âit kıyı şeridi uzunluğu da 2100 km civârındadır

Malay Yarımadasını, ortada yer alan dağ dizileri ile bu dağların çevresinden îtibâren güneye doğru gidildikçe genişleyen kıyı ovaları meydana getirir Merkezdeki bu dağlar, umûmiyetle 1200 ile 2000 m arasında yüksekliğe sâhiptir En yüksek nokta Günong Tahan Tepesi (2189 m)dir Doğu ve batı kıyılarındaki ovalar arasında Pahang, Perak ve Kelantan nehirleri yer almaktadır
Sabah ve Saravak bölgelerinin % 85’i dağlık olup, yüksekliği 500 m’yi aşkın arâzileri ihtivâ eder İç bölgeler ise, Güneydoğu Asya’nın en yüksek tepesine sâhiptir Bu tepelerin en yükseği olan Kinabolu Tepesi (4100 m)dir Bölgenin en önemli nehirleri Rajang, Baram ve Kinabatangan’dır

İklim

Malezya’da tropikal iklim mevcut olup, her mevsim bol yağmur yağmaktadır Muson rüzgârlarının tesiriyle de özellikle ocak ve mayıs ayları arasındaki sürekli yağışlar, memleketin nisbî nem miktarının % 80 civarına kadar yükselmesine sebebiyet verir Yıllık yağış ortalaması bölgelere göre büyük farklılık gösterir Genelde 2000 ilâ 2540 mm olan bu oran, Sabah’da 1500-4500 mm, Saravak’da ise 300-400 mm arasında değişir Günlük sıcaklık, alçak yerlerde 21°C ila 32°C arasında iken, yüksek bölgelerde daha düşük olur Başlıca özellikleri sıcaklık, rutûbet ve nem olan iklimi sebebiyle, oldukça gür ve ülkenin % 70’ini kaplayan tropikal ormanlara sâhiptir Ormanlardaki mevcut 15000 tür bitkinin 6000 türünü çeşitli ağaç cinsleri meydana getirir Bu ağaçlardan bâzıları 45 m yüksekliğe kadar büyüyebilir Bambu gibi kerestesi makbul ağaçlar ve kauçuk ağaçlarından başka 800’ü aşkın tür orkide ve oldukça fazla miktarda amber bitkisi yetişir

Tabiî Kaynaklar




Bol yağışlı ikliminden dolayı Malezya, ormanı bol bir memlekettir Yaklaşık olarak topraklarının % 70’i ormanlarla kaplıdır Bu ormanlar çoğunluğu sık ormanlık olmak üzere, 6000 farklı türde ağaçlardan teşekkül etmiştir Bâzı ağaçlar çok uzun olup, 35 ilâ 45 m yüksekliğindedir Bunga Raya olarak bilinen ağaç türü, kerestesinin kalitesi bakımından çok kıymetlidir Bu sık ormanlıklar arasında, oldukça çeşitli ve fazla sayıda vahşî hayvan yaşamaktadır Kaplan, yabânî sığır, gergedan, tapir, orangutan ve çeşitli maymun türleri, fil, leopar, birkaç geyik cinsi ve timsahlar, mevcut vahşî hayvanların başlıcalarıdır Ayrıca 500 cins kuş yaşar Bunların bir kısmı göçmen kuşlardır Serçe, guguk kuşu, çoban aldatan, saksağan, ardıç kuşu, Mynah ve Merbok türü ve rengârenk tüyleriyle tavus, trogon, broadbills, pittas, sülün, altın aurioles balıkçıllar, tukan ve güneş kuşları bulunmaktadır

Malezya mâden bakımından da çok zengindir Kalay üretiminde dünyâ birincisidir Dünyâ kalay üretiminin % 70’ini Malezya karşılar Kalay daha çok yarımada bölgesinden çıkarılır Demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titan diğer önemli mâdenleridir

Nüfus ve Sosyal Hayat

Malezya nüfûsu, birçok ırkın insanlarının biraraya gelmesiyle meydana gelmiş olup, yaklaşık olarak 17421000 kişiye ulaşır Bunun büyük kısmı yarımada topraklarında, yaklaşık 3,5 milyonu ise Borneo Adasında, Sabah ve Saravak bölgelerinde yaşamaktadır Malezya nüfûsunun % 55’ini Malaylar, % 34’ünü Çinliler, % 10’unu Hintliler ve % 1’ini de Pakistanlılar ve diğer azınlıklar teşkil eder Yıllık nüfus artış oranı yaklaşık % 3 olup, nüfûsun % 60’a yakın bir bölümü köylerde yaşar Nüfus yoğunluğu bölgelere göre değişmektedir Meselâ Penang’da km2ye 750 kişi iken bu rakam Pahang dolaylarında 14 kişiye düşer En kalabalık ve gelişmiş merkez, başşehir Kuala Lumpur’dur Yüzölçümü 244 km2 olan bu şehrin nüfusu 1000000 civârındadır Bundan başka başlıca büyük şehirleri George Town, İpoh, Kuehing, Kota Kinabalu ve Sibu’dur Malezya köylerinin yarısına yakın bir kısmı, 10000 kişilik merkezler hâline gelmiştir Dolayısıyla, Güneydoğu Asya’nın en fazla iskân edilmiş memleketlerinden biridir




Bu merkezlerdeki evler, umûmiyetle kazıklar üzerinde kurulmuş kulübeler şeklindedir Böylece köylüler su baskını, yırtıcı hayvan tehlikesinden korunduğu gibi, evler alttan da havalandıkları için sıcak iklime karşı serin evlerde yaşamış olurlar Şehir merkezleri oldukça modern olup, Malay, Arap kültürünün karışımı olan mîmârî yapılarla doludur

Her ne kadar târih boyunca birçok emperyalist memleketin istilâsına uğrayarak, sâhib olunan birçok ince zevklerle dolu ve baştanbaşa sanat olan nâdide İslâmî eserler tahrip edildiyse de, hâlâ varlıklarını korumayı başaran birçok câmi ve medrese, bugün şehirleri doldurmaktadır Malezya’da, istilâcılar sürüldükten sonra, memleketin hemen her köşesine câmiler ve birer ilim yuvası olan medreseler inşâ edilmiştir Bunlardan Kuala Sangar’daki Ubadiah ve Panang’taki Keling câmileri, herkesin hayran olduğu eserlerdir
Halkın % 85’i okur yazardır Halkın % 90’ının konuştuğu Bahasa, Malezya resmî dilidir ve Arapça ile eski Malaya dilinin karışımından ortaya çıkmıştır Bundan başka hemen herkes İngilizce bilmektedir Tamil dili ve Çince de yaygın olan diğer dillerdir Halkın büyük çoğunluğu Müslümandır Ayrıca azınlıkta olmakla beraber Hindu ve Budistler de mevcuttur

Siyâsî Hayat




Malezya Sultanlıkla idâre edilmektedir Sultan, eyâlet vâlileri tarafından beş yıllığına seçilir Sultan, oldukça geniş hak ve selâhiyete sâhip olup, hükûmeti kurması için başbakanı tâyin eder Malezya meşrûtî sultanlığı parlementosu, iki ayrı meclisten ibârettir Bunlardan birincisi millet meclisi (Dewan Raayat) 154 üyeli olup, tamâmı halk tarfından seçilir İkincisi senato (Dewan Negora) ise 68 üyelidir Bunun 32 üyesini sultan, geri kalanını ise eyâlet meclisleri seçer Malzeya, Johore, Kedah, Kelantan, Malacca, Negri Sembilan, Pahang, Penang, Perak, Perlis, Sabah, Saravak, Selangor ve Trenggon olmak üzere 13 eyâlete ayrılır Her eyâletin bir eyâlet vâlisi (Yang di-Pertua Negeri) ve bir de eyâlet meclisi vardır Yargı gücü, Federal Mahkeme’ye bağlı Malaya Yüksek Mahkemesi, Borneo Yüksek Mahkemesi ve diğer bağımsız mahkemelere âittir
Malezya dünyâ politikasına “bağlantısız” bir ülke olarak katılır Güneydoğu Asya Milletler Teşkilâtı üyesidir Dış politikasında “İslâm Birliği” için çalışmalar yapmaktadır

Ekonomi

Güneydoğu Asya ülkeleri içerisinde yıllık kalkınma oranı en fazla olan ülkelerden biridir Malezya, ekonomik açıdan kendi kendine yeterlidir Enflasyonu düşük, güçlü bir sermâye yatırımına sâhip ekonomisi, sürekli gelişme içerisindedir İşşizlik oranı % 7 civârındadır Önceleri kauçuk ve kalaya bağlı kalan ekonomisi, 1980 yılından sonra daha başka alanlara da sarkmıştır Serbest dış alım ve hür teşebbüsün tesirindeki ekonomi 1980 yılında % 8,5’luk artış hızı göstermiştir Kişi başına düşen millî gelir 2000 dolardır Yıllık millî hâsılanın % 18’ini îmâlâtçılık, % 23’ünü tarım, % 4’ünü de mâdencilik teşkil eder




En önemli ürünleri kauçuk, hindistancevizi, pirinç, muz, patates, ananas, hurma, kopra, manyok, mısır, çay, baharat, tütün ve yerfıstığıdır Orman ürünleri bakımından oldukça zengin olup, özellikle kerestesi çok makbuldür
Mâden bakımından da zengin bir ülke olan Malezya, kalay üretiminde dünyâ birincisi olup, dünyâ kalay üretiminin % 70’ini karşılar Diğer önemli mâdenleri demir, boksit, petrol, manganez, altın, tungsten ve titandır Sanâyide Güneydoğu Asya ülkeleri arasında ileri bir seviyededir Başlıca ihrâcatı kalay, kauçuk, demir filizi, boksit, kereste, teneke kutu ve palmiye yağıdır Ayrıca az miktarda petrol de ihraç edilir Buna karşılık dışardan makina, kimyevî maddeler, teknik araç ve gereçler almaktadır Balıkçılık ve turizm diğer önemli gelir kaynaklarıdır
Ulaşım: Güney istikâmetindeki kara ve demiryolu fazla modern olmayıp Johore Boğazına doğru uzanır Çoğu şose şeklindedir Johore Boğazı, Singapur’a geçişi temin eder

Malezya’nın hayatında su yolları önemli bir yer alır Halkın çoğu, su yollarına veya deniz kıyısına yakın yerlerde oturur Bâzı yerler sık ormanlarla kaplıdır Bu bölgelerde ilerlemek çok zordur Bu sebeple su yolları, en kullanışlı ve en pratik ulaşım şeklidir
Nehirlerin boyları uzun değildir Ekserisi kuzey-güney istikâmetinde akarlar Saravak ve Sabah’daki nehirler, Güney Çin Denizi ve Sulu Denizine dökülür Saravak’taki 565 km’lik Rejang Nehrinin üçte biri ulaşıma elverişlidir Sabah’ın en mühim ulaşım vâsıtası, Kinabatangan Nehridir

Genel İstatistiki Bilgiler

Konum: Güneydoğu Asya, Endonezya ile Güney Çin Denizi Sınırında, Vietnam'ın güneyinde yer alır

Coğrafi Konumu: 2 30 Kuzey derecesi, 112 30 Doğu boylamı

Bulunduğu Kıta: Güneydoğu Asya

Yüzölçümü: 329,750 km²

Sınırları: toplam: 2,669 km

Sınır Komşuları: Bruney 381 km, Endonezya 1,782 km, Tayland 506 km

Denize Kıyısı (Sahil şeridi): 4,675 km

İklimi: tropikal

Arazi Yapısı: Tepelikler ve dağlarla çevrili kıyı ovaları

Deniz Seviyesinden Yüksekliği: en alçak noktası: Hint Okyanusu 0 m
en yüksek noktası: Gunung Kinabalu 4,100 m

Doğal Kaynakları: Kalay, petrol, kereste, bakır, demir, doğal gaz, boksit

Arazi Kullanımı: tarıma uygun topraklar: %3

Devamlı Ekilen Alanlar: %12

Otlakları: %0

Ormanlık Arazisi: %68

Diğer Arazileri: %17 (1993 verileri)

Sulanan Arazisi: 2,941 km² (1998 verileri)

Ülkede Görülme Olasılığı Olan Doğal Afetler: Su baskınları, heyelanlar

Nüfus: 22,229,040 (Temmuz 2001 verileri)

Nüfus Artış Oranı: %196 (2001 verileri)

Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)

Bebek Ölüm Oranı: 2031 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)

Ortalama Hayat Süresi: Toplam Nüfusun: 7111 yıl

Erkeklerde: 6848 yıl

Kadınlarda: 7392 yıl (2001 verileri)

Ortalama Çocuk Sayısı: 324 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)

HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %042 (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 49,000 (1999 verileri)

HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 1,900 (1999 verileri)

Ulus: Malezyalı

Nüfusun Etnik Dağılımı: Malaya ve diğer yerliler %58, Çinli %27, Hint %8, diğer %7 (2000)

Din: İslam, Budizm, Taoizm, Hinduizm, Hıristiyanlık

Diller: Bahasa Melayu (resmi), İngilizce, Çin lehçeleri (Cantonese, Mandarin, Hokkien, Hakka, Hainan, Foochow), Tamil, Telugu, Malayalam, Panjabi, Thai

Okur Yazar Oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler

Toplam Nüfusta: %835

erkekler: %891

kadınlar: %781 (1995 verileri)

GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 2237 milyar $ (2000 verileri)

GSYİH - reel büyüme: %86 (2000 verileri)

GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %14

endüstri: %44

hizmet: %42 (2000)

Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %17 (2000)

İş Gücü: 96 milyon (2000 verileri)

Sektörlere Göre İşgücü Dağılımı: Ticaret ve turizm %28, sanayi %27, tarım, ormancılık,

balıkçılık %16, hizmet %10, devlet %10, inşaat %9 (2000 verileri)

İşsizlik oranı: %28 (2000 verileri)

Endüstri: Kauçuk ve palmiye yağı üretimi, hafif endüstri, elektronik, kalay madenciliği ve işletmeleri, kereste sanayi, petrol ürünleri

Endüstrinin büyüme oranı: %121 (2000 verileri)

Elektrik Üretimi: 59044 milyar kWh (1999)

Elektrik Tüketimi: 54872 milyar kWh (1999)

Elektrik İhracatı: 50 milyon kWh (1999)

Elektrik İthalatı: 11 milyon kWh (1999)

Tarım Ürünleri: Kauçuk, palmiye yağı, kakao, pirinç, hindistancevizi, kereste, biber
İhracat: 979 milyar $ (2000 verileri)

İhracat Ürünleri: Elektronik araç gereç, petrol ve sıvı gaz, kimyasal ürünler, palmiye yağı, ağaç ürünleri, kauçuk, tekstil

İhracat Ortakları: ABD %21, Singapur %18, Japonya %13, Hong Kong %5, Hollanda %4, Tayvan %4, Tayland %3 (2000 verileri)

İthalat: 826 milyar $ (2000 verileri)

İthalat Ürünleri: Makine ve araçlar, kimyasallar, gıda, yakıt, yağlayıcı maddeler

İthalat Ortakları: Japonya %21, ABD %17, Singapur %14, Tayvan %6, Güney Kore %5, Tayland %4, Çin %4 (2000 verileri)

Dış Borç Tutarı: 418 milyar $ (2000 verileri)

Para Birimi: Ringgit (MYR)

Para Birimi Kodu: MYR

Mali Yılı: Takvim yılı