Körfez Savaşı

Körfez Savaşı (Gulf War) Saddam Hüseyin liderliğindeki Irak'ın silahlı kuvvetleri 1 Ağustos 1990'da Kuveyt Krallığını, Kuveyt ülkesinin Osmanlı Devleti döneminde Basra eyaletine bağlı olduğu, Basra'nın da Irak'a ait olduğu gerekçesiyle işgal etti Pekçok ülke Irak'a geri çekilmesi konusunda uyarıda bulunmuş, ancak Irak bunları dikkate almamıştır



Körfez Savaşı (Gulf War)



Körfez Savaşı Amerikan askerleri


Saddam HüseyinIrak'ın silahlı kuvvetleri 1 Ağustos1990'da Kuveyt Krallığını, Kuveyt ülkesinin Osmanlı Devleti döneminde BasraBirleşmiş Milletler 15 Ocak1991'de, Irak'ın geri çekilmesi konusunda ültimatomu içeren bir karar almıştır Ayrıca ABD, 7 Ağustos1990'da Suudi Arabistan'a askeri birlikler göndermiştir 12 Ocak 1991'de ise ABD Kongresi, Başkan George Bush'un, Irak'a ABD kuvvetleri sevk etme planını onaylamıştır Ardından, 430000'i Amerikalı olmak üzere 28 koalisyon ülkesi kuvvetlerinden oluşan 700000 kişilik askeri birlik Irak'a karşı koymuştur Irak'ın müttefikleri sadece Filistin Kurtuluşu Örgütü (FKÖ) ve Ürdün olmuştur Saldırının Hazırlanması sırasında Iraklılar, ülkedeki yabancı işçileri rehin almıştır Bu rehinler arasında 1200 İngiliz, 900 Amerikalı, 200 Japon, ayrıca daha az sayıda olmak üzere Polonyalılar ve Almanlar bulunmaktaydı Irak kuvvetlerine karşı saldırı 17 Ocak 1991'de başlamış ve Iraklılar Kuveyt'ten geri çekilmişlerdir Saldırı sırasında müttefikler tarafından 200 kişi ölmüş ya da yaralanmış buna karşılık 100,000 den fazla Irak'lı yaşamını yitirmiştir Bunlar arasında siviller azımsanmayacak sayıdaydı

180000 Iraklı asker ise koalisyon güçlerine teslim olmuştur Savaş sırasında Irak hava gücünün büyük kısmı, tahribattan korunmak için İran'a geçmiştir ABD Başkanı Bush'un Iraklı liderleri ve özellikle de, kendi yönetiminden kaçan Kürtlere baskı uygulayan ve kimyasal ve nükleer silah materyallerini gelecekte kullanmak üzere saklayan Saddam Hüseyin'i yeterince takip edip uğraşmama kararı oldukça eleştirilmiştir ABD gelecekteki muhtemel bir kullanım için bölgede 25000 askerden oluşan bir kuvveti ve 200 hava gücünü bölgede bırakmıştır Amerikan Savunma Bakanlığı tarafından hazırlanan bir istatistiğe göre savaşın maliyeti 611 milyar dolar olmuştur Savaşın açıklanan sebebi Kuveyt'in, Irak'ın saldırısından kurtarılmasıdır

Ancak bu savaşı soğuk savaş ertesi dönemde Amerikan'ın Pax-Amerikana'yı oluşturmaya yönelik bir girişim olarak değerlendirenler de vardır ABD bu savaşta, soğuk savaşta rastlanmayan bir askeri stratejiyi (orta yoğunlukta çatışma-mid-intensity conflict) uygulamıştır ABD Irak'a yönelik bu stratejinin hazırlıklarına Körfez Savaşı'ndan birkaç yıl önce başlamıştır Irak yönetimi, ateşkes antlaşmasından sonra, savaş sırasında ayaklanan Kürt ve Şiilere karşı askeri bir harekat düzenlenmiştir Baskı karşısında Türkiye'ye sığınan Kürt, Şii ve Azeriler için Irak'ın kuzeyinde ve Türkiye'de sığınma kampları oluşturulmuştur Irak'ta Zaho kenti çevresi koalisyon güçlerince denetim altına alınarak sığınmacılar için güvenlik bölgesi oluşturulmuştur Kurulan yerleşim yerlerinin aşamalı olarak Birleşmiş Milletler denetimine bırakılması kararlaştırılmıştır

Türkiye, Körfez savaşı sırasında Birleşmiş Milletler'in ambargo kararına uyarak, Kerkük-Yumurtalık Petrol boru hattının kapatmış, ayrıca güneyde bulunan İncirlik ve Pirinçlik üslerini koalisyon güçlerinin kullanımına açmıştır

KÖRFEZ SAVAŞI SONRASI

Körfez savaşı Irak için kelimenin tam anlamıyla bir yıkım oldu Ülke Tüm alt yapısını ve sanayisinin büyük bir kısmını bu savaş esnasında kaybetti Savaşın insan açısından bilançosu ise 200000 ölüydü Irak tüm bu yıkımın ardından kendi toprak bütünlüğünü tehlikeye sokan bazı iç sorunlarla da karşılaştı Kuzeyde Kürt unsurlar Güneyde ise Sii unsurlar Saddam yönetimine karşı ayaklandılar Bu ayaklanmalara karşı Irak rejimini gösterdiği sert tepki nedeniyle Iraklı Kürtlerin topraklarını terk ederek Türkiye ve İran sınırına doğru göç etmesi ile sorun ayrı bir boyut kazandı

Bu göçler esnasında İran sınırına 1 milyon Türkiye sınırına ise 500000 kişi yığıldı Kürtlerin bu durumu karşısında ABD harekete geçerek Huzur operasyonu adında bir operasyon düzenlendi kuzey Irak’ta uçuşa kapalı güvenlikli bölgeler ilan edilerek Kürtlerin ve Şiilerin Saddam rejimi tarafından daha fazla ezilmelerine engel olunmaya çalışıldı Kürtlerin tekrar yurtlarına geri dönmeleriyle huzur operasyonuna son verildi Amerikan birliklerinin geri çekilmesi bölgede tekrar Saddam’ın saldırılarına karşı endişe yarattı Kuzey Irak’taki Kürtlere yönelip tekrar yapılacak bir saldırı her şeyi başlangıç noktasına çevirecekti Böyle bir durumda sığınmacıların Türk sınırına yeniden yığılması istenmeye bir çok duruma sebep verebilirdi

Bu boşluğu doldurmak için ABD, İngiltere ve Fransa bölgede keşif ve denetim görevi görebilecek uluslar arası bir birliğin bulundurulmasını Türkiye’ye teklif etti Ankara bu teklife olumlu yanıt vermesiyle 12 Temmuz 1991’de Çekiç güç adıyla uluslar arası bir birlik Türkiye’de koşullandırıldı Bugün de halihazırda bu birlik Türkiye’de bulunmakta ve Kuzey Irak’ta keşif görevini yerine getirmektedir Savaş sonrası anlaşma gereği Bileşmiş Milletler görevlileri Irak’ın sahip olduğu silahların imhası için bazı görevlileri Irak’a gönderdi Bu çalışmalar sürekli olarak problemli oldu Irak bir çok yerde bu çalışmaları engellemeye ve bazı bölgeleri bu denetimden uzak tutmaya çalıştı Bu çalışmalara esnasında Irak’a ait bir çok silah ve silah üretiminde kullanılan tesis denetim görevlileri tarafından imha edildi Bu çalışmalar Irak’ın bazı tesisleri ve binaları denetime açmamsı nedeniyle açmaza girdi Bu çalışmalarda meydana gelen sorunlar nedeniyle bırak Amerikan ve İngiliz uçakları tarafından bir çok defa vuruldu

Körfez savaşı sonrasında belki de Irak halkını savaştan daha çok vuran ikinci bir olay da uygulanan ambargo oldu Amerika ortaya attığı çifte çevrileme politikası doğrultusunda İran ve Irak’a ambargo uyguladı Bu uygulanan ambargo sonucunda İran ve Saddam rejiminin zayıflayacağı ve muhalifleri tarafından devrileceği düşünülüyordu Ambargo Irak yönetimi açısından böyle bir etki yapmazken, Aksine bundan en büyük zararı sivil halk gördü Ambargo sonrası özellikle beslenme yetersizliği ve ilaç eksikliğinden dolayı artan çocuk ölümleri oldukça dikkat çekicidir Irak’a bu ambargo kapsamında sadece petrol karşılığı gıda alış verişine izin verilmektedir Bu kapsamda ambargo öncesi Irak’a en çok ihraç yapan ülke Türkiye iken, şu anda en çok ihracat yapan ülkenin Amerika’dır

1996 yılına kadar Irak’ın kuzeyde bir Kürt devleti, güneyde bir şii devleti ve ortada bir Sünni Arap devleti kurulacağı düşünceleri hakimken, şu anda bu ihtimal oldukça zayıf gözükmektedir liderliğindeki eyaletine bağlı olduğu, Basra'nın da Irak'a ait olduğu gerekçesiyle işgal etti Pekçok ülke Irak'a geri çekilmesi konusunda uyarıda bulunmuş, ancak Irak bunları dikkate almamıştır