Cevap : Tarihte Bugün

**yesimciwciw** · 04-27-2009

TARİHTE BUGÜN: 27 NİSAN

Türkiye'de ilk radyo yayını 27 Nisan 1927'de başladı Türk Telsiz Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü

Bilinen ilk radyo yayını, Amerikalı amatörlerin 1906 Noel’inde yaptıkları yayındır 1920-25 yılları arasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde radyo yayıncılığının başlamasından söz edilebilir

Belgelere bakılırsa, Türkiye’deki ilk radyo yayınının tarihi 6 Mayıs 1927’dir Ankara Radyosu ise aynı yılın Ekim ayında yayına başlar Nedir Bunlardan önce işin hazırlık bölümüne bakmak gerekir ki, bu da 1925 yılına kadar gitmektedir

O tarihte, “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun”çıkarılır Kanun içeriğinde, Ankara’ya büyük bir telsiz istasyonu ve buna bağlı bir telsiz şebekesi kurulması öngörülmektedir 1 Mart 1926’da Ankara’da çelik direklerin dikilmesine başlanır Daha sonra, Türk Telsiz Telefon AŞadıyla kurulacak bir şirket, 8 Eylül 1926’dan itibaren istasyonların işletme hakkını alacaktır Kurucuları arasında Celal Bayar, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay gibi isimlerin bulunduğu şirketin sermayesi 150000 liradır Şirketin gelir kaynakları arasında; “Radyo ahizesi kullanan kimsenin şirketten ruhsatname alarak yılda ödediği 10 lira, resmi dairelerle hayır müesseselerinden alınan 5 lira, memlekete ithal edilen radyo ahizelerinin fatura bedelinden tahsil olunacak %25 pay” vardır

Günlük hayatı renklendiren bu sihirli kutunun, saptanabilen ilk yayın kalıbı da, 1927 yılından:

“Alo alo muhterem samiin, şimdi bugunkü neşriyatımızın muhteviyatını arzediyorum:

1900 Stüdyo Musiki Heyeti’nden Şevkevza Faslı

1930 Esham ve Tahvilat Borsası Haberleri

1940 Telsiz Telefon Orkestrası

2010 Zahire Borsası Haberleri

2020 Telsiz Telefon Musiki Heyeti

2050 Anadolu Ajansı Haberleri

2100 Telsiz Telefon Orkestrası

2130 Teganni (Matmazel Apostoldi tarafından)

1929 buhranı, elbette Türkiye’yi de etkileyecektir Bunun sonucunda, İstanbul ve Ankara’daki yayın merkezleri gezgin bir hale gelecek, Ankara’daki yayın merkezi Sağlık Sokak’taki stüdyo ve Büyük Postane’den sonra Ankara Palas’ın bodrum katına taşınacaktır

Bu arada radyolar ekonomik bunalımın etkilerini en aza indirmek ve yerli malı kullanımını teşvik etmek amacıyla yayın yaparlar: “Ey muhterem ahali, kullanın yerli malı / Meşhud olsun bize de zenginliğin cemali / Nasibim eve kalsın, refahımız çoğalsın / Değil midir borcumuz, düşünmek istikbali”

1936’da, radyoların yönetimi Türk Telsiz Telefon AŞ’ye geçer Abone sayısının düşük olduğu ve şirketin sıkıntıya düştüğü bu dönemin koşullarını Ercüment Behzat Lav’dan dinleyelim: “O görkemli Ankara Palas’ın salonlarında, baloların, kordiplomatiğin ziyafetlerde boy gösterdikleri o salonda, spikerlik, benim deyimimle konuşmanlık yapacağımı sanıyordum Fakat günün birinde, “haydi bakalım spikerliğe başla”dediler ve beni yer altında, bodrum katında karanlık, basık tavanlı, havasız bir yere sokuverdiler”

1538 metre üzerinden yayın yapan Ankara Radyosu, bu dönem, 1230’da açılıyor, 2030’daki ajans haberleriyle kapanıyordur

1938’de Ankara’da orta güçte bir verici devreye girer ve Ankara Radyosu dokuz yıl içinde altı kez yer değiştirdikten sonra, aynı yılın 28 Ekim’inde şimdiki binasına kavuşur Ne acıdır ki, bu mutlu günden 13 gün sonra, yapılan bir duyuru herkesi ağlatacaktır: “Reisicumhur Atatürk’ün umumi hallerinde vehamet, dün gece saat 2400’de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün 10 İkinciteşrin(Kasım)1938 Perşembe günü saat 9’u beş geçe Büyük Şefimiz derin koma içinde terk-i hayat etmişlerdir”

Başka neler oldu:

* 1909 - II Abdülhamid tahttan indirildi, yerine V Mehmed tahta geçti
* 1937 - Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar, Guernica'yı bombaladı
* 1938 - Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı
* 1940 - Köy Enstitüleri'nin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü
* 1941 - II Dünya Savaşı: Alman birlikleri Atina'ya girdi
* 1960 - Togo, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı
* 1961 - Sierra Leone, İngiltere'den bağımsızlığını kazandı
* 1994 - Güney Afrika'da siyahi vatandaşların da oy verebildiği ilk demokratik seçimler yapıldı
* 2007 - Türk Silahlı Kuvvetleri Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili basın açıklaması yaptı (bkz 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması)

Bugün doğanlar

* 1495 - Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı padişahı (ö 1566)
* 1759 - Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (ö 1797)
* 1822 - Ulysses S Grant, ABD'nin 18 başkanı (ö 1885)
* 1857 - Theodor Kittelsen, Norveçli ressam (ö 1914)
* 1891 - Sergei Prokofiev, Rus besteci (ö 1953)

Bugün ölenler

* 1521 - Ferdinand Magellan, Portekizli kaşif ve denizci (d 1480)
* 1882 - Ralph Waldo Emerson, ABD'li yazar ve düşünür (d 1803)
* 1937 - Antonio Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen (d 1891)
* 1938 - Edmund Husserl, Alman filozof (d 1859)
* 1981 - Münir Nurettin Selçuk, Türk ses sanatçısı ve bestecisi (d 1899)

04-27-2009	#44
yesimciwciw	Cevap : Tarihte Bugün TARİHTE BUGÜN: 27 NİSAN Türkiye'de ilk radyo yayını 27 Nisan 1927'de başladı Türk Telsiz Telefon AŞ adıyla çalışmalarına başlayan özel kuruluş, yayınlarını 1938'de devlet radyosu kurulana kadar sürdürdü Bilinen ilk radyo yayını, Amerikalı amatörlerin 1906 Noel’inde yaptıkları yayındır 1920-25 yılları arasında, dünyanın çeşitli ülkelerinde radyo yayıncılığının başlamasından söz edilebilir Belgelere bakılırsa, Türkiye’deki ilk radyo yayınının tarihi 6 Mayıs 1927’dir Ankara Radyosu ise aynı yılın Ekim ayında yayına başlar Nedir Bunlardan önce işin hazırlık bölümüne bakmak gerekir ki, bu da 1925 yılına kadar gitmektedir O tarihte, “Telsiz Tesisi Hakkında Kanun”çıkarılır Kanun içeriğinde, Ankara’ya büyük bir telsiz istasyonu ve buna bağlı bir telsiz şebekesi kurulması öngörülmektedir 1 Mart 1926’da Ankara’da çelik direklerin dikilmesine başlanır Daha sonra, Türk Telsiz Telefon AŞadıyla kurulacak bir şirket, 8 Eylül 1926’dan itibaren istasyonların işletme hakkını alacaktır Kurucuları arasında Celal Bayar, Mahmut Soydan ve Falih Rıfkı Atay gibi isimlerin bulunduğu şirketin sermayesi 150000 liradır Şirketin gelir kaynakları arasında; “Radyo ahizesi kullanan kimsenin şirketten ruhsatname alarak yılda ödediği 10 lira, resmi dairelerle hayır müesseselerinden alınan 5 lira, memlekete ithal edilen radyo ahizelerinin fatura bedelinden tahsil olunacak %25 pay” vardır Günlük hayatı renklendiren bu sihirli kutunun, saptanabilen ilk yayın kalıbı da, 1927 yılından: “Alo alo muhterem samiin, şimdi bugunkü neşriyatımızın muhteviyatını arzediyorum: 1900 Stüdyo Musiki Heyeti’nden Şevkevza Faslı 1930 Esham ve Tahvilat Borsası Haberleri 1940 Telsiz Telefon Orkestrası 2010 Zahire Borsası Haberleri 2020 Telsiz Telefon Musiki Heyeti 2050 Anadolu Ajansı Haberleri 2100 Telsiz Telefon Orkestrası 2130 Teganni (Matmazel Apostoldi tarafından) 1929 buhranı, elbette Türkiye’yi de etkileyecektir Bunun sonucunda, İstanbul ve Ankara’daki yayın merkezleri gezgin bir hale gelecek, Ankara’daki yayın merkezi Sağlık Sokak’taki stüdyo ve Büyük Postane’den sonra Ankara Palas’ın bodrum katına taşınacaktır Bu arada radyolar ekonomik bunalımın etkilerini en aza indirmek ve yerli malı kullanımını teşvik etmek amacıyla yayın yaparlar: “Ey muhterem ahali, kullanın yerli malı / Meşhud olsun bize de zenginliğin cemali / Nasibim eve kalsın, refahımız çoğalsın / Değil midir borcumuz, düşünmek istikbali” 1936’da, radyoların yönetimi Türk Telsiz Telefon AŞ’ye geçer Abone sayısının düşük olduğu ve şirketin sıkıntıya düştüğü bu dönemin koşullarını Ercüment Behzat Lav’dan dinleyelim: “O görkemli Ankara Palas’ın salonlarında, baloların, kordiplomatiğin ziyafetlerde boy gösterdikleri o salonda, spikerlik, benim deyimimle konuşmanlık yapacağımı sanıyordum Fakat günün birinde, “haydi bakalım spikerliğe başla”dediler ve beni yer altında, bodrum katında karanlık, basık tavanlı, havasız bir yere sokuverdiler” 1538 metre üzerinden yayın yapan Ankara Radyosu, bu dönem, 1230’da açılıyor, 2030’daki ajans haberleriyle kapanıyordur 1938’de Ankara’da orta güçte bir verici devreye girer ve Ankara Radyosu dokuz yıl içinde altı kez yer değiştirdikten sonra, aynı yılın 28 Ekim’inde şimdiki binasına kavuşur Ne acıdır ki, bu mutlu günden 13 gün sonra, yapılan bir duyuru herkesi ağlatacaktır: “Reisicumhur Atatürk’ün umumi hallerinde vehamet, dün gece saat 2400’de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün 10 İkinciteşrin(Kasım)1938 Perşembe günü saat 9’u beş geçe Büyük Şefimiz derin koma içinde terk-i hayat etmişlerdir” Başka neler oldu: * 1909 - II Abdülhamid tahttan indirildi, yerine V Mehmed tahta geçti * 1937 - Adolf Hitler'in İspanya'da ayaklanan Falanjist güçlerin lideri Francisco Franco'ya gönderdiği uçaklar, Guernica'yı bombaladı * 1938 - Türkiye ile Yunanistan arasında dostluk antlaşması imzalandı * 1940 - Köy Enstitüleri'nin kuruluşuna ilişkin kanun kabul edildi Köylünün eğitilmesini, kalkınmasını ve toprağa bağlanmasını amaçlayan Köy Enstitüleri, 1946'dan sonra klasik öğretmen okullarına dönüştürüldü * 1941 - II Dünya Savaşı: Alman birlikleri Atina'ya girdi * 1960 - Togo, Fransa'dan bağımsızlığını kazandı * 1961 - Sierra Leone, İngiltere'den bağımsızlığını kazandı * 1994 - Güney Afrika'da siyahi vatandaşların da oy verebildiği ilk demokratik seçimler yapıldı * 2007 - Türk Silahlı Kuvvetleri Cumhurbaşkanlığı seçimiyle ilgili basın açıklaması yaptı (bkz 27 Nisan Genelkurmay Başkanlığı Basın Açıklaması) Bugün doğanlar * 1495 - Kanuni Sultan Süleyman, Osmanlı padişahı (ö 1566) * 1759 - Mary Wollstonecraft, İngiliz yazar (ö 1797) * 1822 - Ulysses S Grant, ABD'nin 18 başkanı (ö 1885) * 1857 - Theodor Kittelsen, Norveçli ressam (ö 1914) * 1891 - Sergei Prokofiev, Rus besteci (ö 1953) Bugün ölenler * 1521 - Ferdinand Magellan, Portekizli kaşif ve denizci (d 1480) * 1882 - Ralph Waldo Emerson, ABD'li yazar ve düşünür (d 1803) * 1937 - Antonio Gramsci, İtalyan düşünür, siyasetçi ve Marksist teorisyen (d 1891) * 1938 - Edmund Husserl, Alman filozof (d 1859) * 1981 - Münir Nurettin Selçuk, Türk ses sanatçısı ve bestecisi (d 1899) __________________