Bilim Ve Bilimsel Çalışma Yöntemi

**Şengül Şirin** · 04-26-2009

BİLİM ve BİLİMSEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ

Bilim : Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlerle ve gerçeklere dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan uğraşların tümüdür

Bilimsel Çalışma Yöntemi : Bilimsel çalışma yönteminin esası ön yargıdan uzak, mümkün olduğu kadar nicel olarak yapılan deneyler ve gözlemlerdir

Bilimsel Problem Nasıl Ortaya Çıkar ? İnsanlar karşılaştıkları sorunları çözebilmek için neden ve nasıl sorularını sorarlar

Merakla sorulan bu sorular bilimsel araştırmaya konu olacak problemleri doğurur

Bilimsel Problemlerin Çözümünde İzlenen Yol

a) Problem Tespiti Yapmak

Bilimsel araştırmanın başlayabilmesi için öncelikle bilimsel bir problemin olması gerekir

b) Problemle İlgili Verilerin Toplanması ve Gözlem

Bilim adamı yaptığı gözlemler sonucunda problemle ilgili verilere sahip olur

Veriler gözlemlerle elde edilen probleme ait gerçeklerdir

İki türlü gözlem vardır;

Nitel Gözlem :

Herhangi bir ölçme aracı kullanmadan duyu organlarımızla yapılan gözlemlerdir

Koku, tat ve renk tespiti nitel gözleme örnektir

Nitel gözlem, duyu organlarının hassasiyetine dayandığı için sonuçlar kişiden kişiye değişebilir

-Nicel Gözlem :

Standart bir ölçme aracı kullanılarak yapılan ve sayısal değerlerle ifade edilen gözlemlerdir

100 mt, 10 kg, 5 °C gibi değerler niceldir

Elde edilen bu değerler kişiden kişiye değişmez

Bu nedenle bilimsel araştırmalarda nicel gözlemlere önem verilir

c) Hipotez Kurmak

Yapılan gözlemler sonucunda toplanan gerçeklerin değerlendirilip, probleme geçici bir çözüm getirilmesi gerekir

Problemle ilgili verileri, gerçekleri ve gözlemleri kapsayan bu geçici çözüme hipotez denir

İyi bir hipotezde şu özellikler olmalıdır ;
- Elde edilen gerçeklere aykırı olmamalı
- Probleme geçici çözüm önermiş olmalı
- Yeni tahminler yaptırabilmeli, yeni gerçekleri ortaya çıkarabilmeli
- Deney ve gözlemlere açık olmalı

d) Hipoteze Dayalı Tahminlerde Bulunmak

Hipotezin kurulmasından sonra yapılacak en önemli iş bu hipoteze dayalı tahminde bulunmaktır

Yapılan tahminle, akla, mantığa, uygun yeni sonuçlar çıkarılması gerekir

Hipoteze dayalı tahmin cümleleri "Eğer

ise

dır

" formundadır

e) Kontrollü Deneyler Yapmak

Kontrollü deneyler yapılarak hipoteze dayalı tahminlerin doğruluğu araştırılır

Kontrollü deneyde bir kontrol grubu, bir de deney grubu kullanılır

Kontrol grubunda bütün öğeler tamdır

Deney grubunda ise canlı üzerindeki etkisi araştırılan öğe değiştirilir

Örneğin; A vitaminin canlılar üzerindeki etkisini ve görevlerini araştıran bir araştırmacı, kontrol ve deney gruplarını oluşturmak zorundadır

Kontrol grubuna bütün vitaminler günlük ihtiyacı kadar, deney grubuna ise A vitamini hariç, bütün vitaminler günlük ihtiyacı kadar verilir

Belli bir süre sonra deney grubunu oluşturan fertlerin özellikleri kontrol grubu ile karşılaştırılır

Gözlemlenen farklılıkların nedeninin A vitamini eksikliği olduğu sonucuna varılır

Kontrollü deneyle elde edilen sonuçlar hipotezle karşılaştırılır

Hipotez yanlış ise terk edilmez yalnız değiştirilir

Hipotez doğru ise başka deneylerle desteklenerek teori durumuna geçer

f) Teori

Doğruluğu tam olarak ispatlanmamış fakat yeni bulgularla desteklenen; çürütülememiş hipotezlerdir

Bununla birlikte her an tamamen çürütülebilir özelliktedir

Teori, gerçeğe hipotezden daha yakındır

g) Kanun ve Gerçek

Gerçeklerin teoriden daha ilerdeki ifadesi kanundur

Kanunlar her bilim adamı tarafından kabul edilir

04-26-2009	#1
Şengül Şirin	Bilim Ve Bilimsel Çalışma Yöntemi BİLİM ve BİLİMSEL ÇALIŞMA YÖNTEMİ Bilim : Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlerle ve gerçeklere dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan uğraşların tümüdür Bilimsel Çalışma Yöntemi : Bilimsel çalışma yönteminin esası ön yargıdan uzak, mümkün olduğu kadar nicel olarak yapılan deneyler ve gözlemlerdir Bilimsel Problem Nasıl Ortaya Çıkar ? İnsanlar karşılaştıkları sorunları çözebilmek için neden ve nasıl sorularını sorarlar Merakla sorulan bu sorular bilimsel araştırmaya konu olacak problemleri doğurur Bilimsel Problemlerin Çözümünde İzlenen Yol a) Problem Tespiti Yapmak Bilimsel araştırmanın başlayabilmesi için öncelikle bilimsel bir problemin olması gerekir b) Problemle İlgili Verilerin Toplanması ve Gözlem Bilim adamı yaptığı gözlemler sonucunda problemle ilgili verilere sahip olur Veriler gözlemlerle elde edilen probleme ait gerçeklerdir İki türlü gözlem vardır; Nitel Gözlem : Herhangi bir ölçme aracı kullanmadan duyu organlarımızla yapılan gözlemlerdir Koku, tat ve renk tespiti nitel gözleme örnektir Nitel gözlem, duyu organlarının hassasiyetine dayandığı için sonuçlar kişiden kişiye değişebilir -Nicel Gözlem : Standart bir ölçme aracı kullanılarak yapılan ve sayısal değerlerle ifade edilen gözlemlerdir 100 mt, 10 kg, 5 °C gibi değerler niceldir Elde edilen bu değerler kişiden kişiye değişmez Bu nedenle bilimsel araştırmalarda nicel gözlemlere önem verilir c) Hipotez Kurmak Yapılan gözlemler sonucunda toplanan gerçeklerin değerlendirilip, probleme geçici bir çözüm getirilmesi gerekir Problemle ilgili verileri, gerçekleri ve gözlemleri kapsayan bu geçici çözüme hipotez denir İyi bir hipotezde şu özellikler olmalıdır ; - Elde edilen gerçeklere aykırı olmamalı - Probleme geçici çözüm önermiş olmalı - Yeni tahminler yaptırabilmeli, yeni gerçekleri ortaya çıkarabilmeli - Deney ve gözlemlere açık olmalı d) Hipoteze Dayalı Tahminlerde Bulunmak Hipotezin kurulmasından sonra yapılacak en önemli iş bu hipoteze dayalı tahminde bulunmaktır Yapılan tahminle, akla, mantığa, uygun yeni sonuçlar çıkarılması gerekir Hipoteze dayalı tahmin cümleleri "Eğer ise dır" formundadır e) Kontrollü Deneyler Yapmak Kontrollü deneyler yapılarak hipoteze dayalı tahminlerin doğruluğu araştırılır Kontrollü deneyde bir kontrol grubu, bir de deney grubu kullanılır Kontrol grubunda bütün öğeler tamdır Deney grubunda ise canlı üzerindeki etkisi araştırılan öğe değiştirilir Örneğin; A vitaminin canlılar üzerindeki etkisini ve görevlerini araştıran bir araştırmacı, kontrol ve deney gruplarını oluşturmak zorundadır Kontrol grubuna bütün vitaminler günlük ihtiyacı kadar, deney grubuna ise A vitamini hariç, bütün vitaminler günlük ihtiyacı kadar verilir Belli bir süre sonra deney grubunu oluşturan fertlerin özellikleri kontrol grubu ile karşılaştırılır Gözlemlenen farklılıkların nedeninin A vitamini eksikliği olduğu sonucuna varılır Kontrollü deneyle elde edilen sonuçlar hipotezle karşılaştırılır Hipotez yanlış ise terk edilmez yalnız değiştirilir Hipotez doğru ise başka deneylerle desteklenerek teori durumuna geçer f) Teori Doğruluğu tam olarak ispatlanmamış fakat yeni bulgularla desteklenen; çürütülememiş hipotezlerdir Bununla birlikte her an tamamen çürütülebilir özelliktedir Teori, gerçeğe hipotezden daha yakındır g) Kanun ve Gerçek Gerçeklerin teoriden daha ilerdeki ifadesi kanundur Kanunlar her bilim adamı tarafından kabul edilir