Biyoloji Terimleri

Absorbsiyon : Bir maddenin enerjiyi veya diğer bir maddeyi emebilme, soğurma yeteneğidir
Açık dolaşım sistemi : Hemen hemen tüm eklem bacaklılarda ve yumuşakçalarda bulunan, arter ve kan boşluğundan oluşmuş dolaşım sistemi
Adenin : Nükleik asitlerin yapılarında bulunan azotlu bir pürin bazıdırAdenin yapısına katıldığı bazı moleküller ; ATP, ADP, AMP, NAD, NADP vs
Adenovirüsler : Çift zincirli DNA molekülüne sahip virüslere denirBoyutları 70 - 80 nm olup hayvanlarda bazı tümörlere neden olur
ADH : Metabolik faaliyetler sonucunda oluşan alkolleri, keton ve aldehit gruplarına çeviren enzimlerden birisi
Aerob organizma : Ancak oksijen varlığında yaşayabilen organizmalara denir (tam tersi "Anaerob")
Alel gen : Bir geninin iki veya daha fazla alternatif formlarından birisi
Anfetamin : Merkezi sinir sisteminde güçlü bir uyarıcı etkisin olan uyuşturucu madde
Atriyum : Kalbin önde bulunan iki odası (kulakçık)
ATP : Canlılarda enerji ihtiyacı için kullanılan ve parçalandığında 7000 kal ısı açığa çıkaran biyokimyasal bir molekül

- B -

Bakteriyofaj : Bakterileri enfekte ederek ölümlerine neden olabilen virüslere verilen genel ad
Balzam : genellikle odunsu bitkilerden elde edilen reçine ve bu reçinelerden yapılan ilaç
Besi doku : Bir tohumun çimlenip ilk yapraklarını verinceye kadar geçen sürede besin ihtiyacını karşılayan doku
Bipolar : İki uçlu veya iki kutuplu olma durumu
Birim zar Elektron mikroskobunda arası açık renk iki koyu çizgi halinde görülen iki protein tabakası halinde bulunan lipit tabakasından oluştuğu varsayılan yapı
Bivalent : Sentromeri henüz bağlı iki homolog kromozomun kardeş kromatitler oluşturmak üzere kendilerini eşlemesi sonucu oluşan grup
Biyosfer : Canlı organizmaların birbirleriyle ilişkilerinin sürdüğü kayaç, su ve hava katmanlarından oluşan yeryüzü örtüsü
Blastula : Bir zigotun bölünerek 8 hücreli bir hücre topluluğuna dönüşmüş haline denir
Biyotik potansiyel : Bir populasyonda ölümlerin en az, çoğalmaların en yüksek düzeyde olması sonucu populasyonun en çok artma oranı

- C -

C Vitamini : Meyve ve sebzelerde bulunan, eksikliğinde bağ dokusunda zayıflamara yol açan bir vitamin türü
Cıvık mantarlar : Hem bitkisel hemde hayvansal özellik gösteren, gövdeleri ya tek yada çok çekirdek içeren, uygun olmayan şartlarda " Sklerotyum " adı verilen bir kist oluşturan canlılar
Cins : Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan bir terim olup, türleri içerisine alan taksonomik bir grupturÖrneğin köpek (Canis), meşe (Quercus) gibi
Karbon ucu : Polipeptid zincirinin (protein)serbest COO (-) grubunu kapsayan ucu

- D -

D - amino asit : Bakteri hücre duvarlarının polipeptidlerinde bulunan, proteinlerde bulunmayan amino asit
Dalak : Omurgalı hayvanlarda lenfositlerin farklılaştığı ve alyuvarların parçalandığı, kan damarlarının bol olduğu lenfoid organlardan biri
Deaminasyon : Bir molekülden amino grubunun çıkarılması işlemi
Delesyon : Bir tip kromozom mutasyonu sonucunda DNA daki bir bazın yada bazların yok olması hali
Dentin : Kollagen ve kalsiyum tuzlarından yapılmış omurgalı hayvanların dişinin içteki sert kısımı
Difüzyon : Bir ortamda bulunan moleküllerin çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru serbest hareketine denir
Dimorfizm : Bir türün iki farklı forma sahip olma durumu
Dominant : DNA üzerinde alel genler arasındaki baskınlık
Duyu siniri : Dış yada iç reseptör organlardan yada duyu alıcılarından alınan uyartıları sinir merkezine ileten sinirler
Düz kas : İç organların hareketini sağlayan ve istemsiz çalışan, demetler alinde, uzun, iğ biçimli, tek çekirdekli kas hücrelerinin bağ dokusu içerisinde meydana getirdiği kas tipi

- E -

Ektoderm : Bir organın veya derinin en dış örtüsü
Eksositoz : Tek hücreli bir ökaryot canlının artık maddelerini boğum yaparak hücre dışarısına atma işlemi
Endoderm : Bir organın veya derinin en dış örtüsü
Endositoz : Tek hücreli bir ökaryotun besin maddelerini boğum yaparak hücre içerisine alma işlemi
Enzim : Organizmanın metabolik faaliyetlerini yürüten katalizör molekül (protein)
Enfeksiyon : Bakteri, virüs, mantar yada protozoonların organizmaya girmesi durumu
Erozyon : Ekolojik faktörler nedeniyle toprağın verimli tabakasının bulunduğu yerden, su, rüzgar, dalga ve buz gibi etkenlerle taşınması
Eritrosit : Yapısında oksijen bağlama yeteneği olan hemoglobini bulunduran kan hücresi (alyuvar)
Eşik sinyali : Bir sinir hücresinde uyarının zarda değişiklik yapması için gereken minimum potansiyel farkı


- F -
Fagositoz : Bazı tek hücrelilerde sitoplazma içerisine uzanan tüpsü yapı
Fauna : Bir ülke, bölge, özel bir çevre yada devreye has tüm canlılar
Fenoloji : Çiçek açma, üreme, göç gibi iklime ve çevre koşullarına bağlı, periyodik biyolojik olayların incelenmesi ve kaydı
Filotaksis : Gövde ekseni üzerinde yaprakların diziliş şekli
Fosforilasyon : Bir moleküle forfor bağlanması için yürütülen biyokimyasal reaksiyonlar
Folikül : Küçük kese şeklindeki yapılara verilen genel ad
Fosfoprotein : Protein sentezlendikten o proteine proteinkinazlarla fosfor eklenmiş hali
Fotoreseptör : Göze gelen fotonların çarptığı ve zarında elektriksel bir uyarı meydana getirdiği özelleşmiş sinir hücresi
Fosfataz : Bir molekülden su kullanraka fosfat grubunu ayıran enzim
Fruktoz : Genellikle meyvalarda bulunan ve yapısında 6 karbon atomu içeren bir çeşit şeker molekülü

- G -

Galaktoz : Altı karbonlu bir tür şeker (aldoz şekeri)
Gamet : Dişi veya erkek üreme hücrelerine verilen genel ad
Gastrin : Mide suyunun salgılanmasını uyaran ve mideden salgılanan bir peptit hormonu
Gastrula : Embriyonun blastuladan sonra oluşan, hücreleri içeri çökmesiyle ilk bağırsak boşluğunu meydana getiren erken embriyonik safha
Genom : Bir organizmanın sahip olduğu genetik şifrelerin tamamı
Glikojen : Glikoz moleküllerinin yan yana gelmesiyle oluşan dallı polisakkarit zinciri (gereğinde parçalanarak Glikoz - 1 - fosfat ' a dönüştürülür)
Glikolipit : Genellikle hücre zarlarında bulunan, lipitlerin şeker moleküllerine kovalent bağlarla bağlanması ile meydana gelen bileşik lipit
GTP : Hücre içerisinde meydana gelen bazı biyokimyasal reaksiyonlarda enerji için kullanılan bir tür molekül (Guanozin tri fosfat)
Guanin : DNA ve RNA nın yapısına katılan bir pürün bazı

- H -

Habitus : Bir bitki yada hayvanın genel görünüşü
Haploit : Tek bir kromozom takımı kapsayan hücre yada organizma (Örneğin insan gametlerinde bulunan toplam 23 adet kromozom bir haploit oluşturur)
Heksoz : Altı karbonlu monosakkarit
Herbivor : Otlarla beslenen hayvanlara verilen genel ad
Helikaz : DNA nın kopyalanması sırasında DNA nın helik zincirini fermuar gibi açan enzim
Hemoglobin : Eritrositlerin içerisinde bulunan, yapısında demir atomu bulunduran ve oksijen bağlayabilen bir tür molekül
Hepatit B : Kan yoluyla bulaşan ve karaciğer rahatsızlıklarına yol açan bir tür virüs
Heterojen : Değişik karakterlere yada yapılara sahip olan
Hidroliz : Bir molekülün kovalent bağlarının su ile parçalanarak ayrılan kısımların birine H diğerine OH grubunun eklenmesi
Hipotonik : İzotonik sıvıdan daha düşük osmotik basınca sahip olan sıvı

- İ -
: Organizmayı o türe özgü olan bir amaca sürükleyen hareket eğilimi (Örneğin örümceğin ağ örmesi gibi)
İnvitro : Hücelerin, dokuların, organların ait oldukları organizmaların dışında yapay ortamlar içinde yetiştirilmeleri veya bulunmaları
İnvivo : Ait olduğu hücre veya organizma içerisinde yapılan deney
İmmünoloji : Organizmanın hastalıklara karşı direnç gösteren bağışıklık sistemini inceleyen bilim dalı
IAA : Bitkilerde büyümeyi teşvik eden bir çeşit hormonUzun adı " İndol asetik asit "
İnsülin : Pankreasın Langerhans adacıklarında salgılanan ve kanda şeker oranını ayarlayan, birçok hücre için büyüme faktörü olarak görev yapan, 21 ve 30 amino asitlik iki polipeptis zincirinden oluşan protein yapısındaki hormon
İyon pompası : Hücre zarında bulunan ve iyon akışını düzenleyen kompleks protein molekülü
İzotonik : Hücrenin iç ve dış ortamının zynı osmotik basınca sahip olma durumu
İzomeraz : Molekül içerisinde atomların yerlerini değiştiren enzim

-