04-22-2009
|
#13
|
Şengül Şirin
|
Cevap : Atatürk Ve Türkiye Cumhuriyeti
O DÖNEM TÜRKİYE
JÖN TÜRKLER
Avrupa'da Meşrutiyet ve Cumhuriyet idarelerinin kurulduğu, bu uğurda hükümdarlarla halkın mücadele ettiği devrede, Osmanlı Padişahları memleketi hala istibdatla idare ediyorlardı Osmanlıda da, Padişah Abdülaziz'in mutlakiyet idaresini yıkıp yerine meşrutiyet idaresini kurmak isteyenler vardı Osmanlı İmpartorluğu çöküyordu İmparatorluğun Balkan kesiminde bulunan milletler, istiklalleri uğruna sık sık ayaklanıyorlardı Memleketin kurtuluşunu meşruti idarede gören bazı gençler, birleşerek Avrupalıların "Jön Türkler" veya "Genç Osmanlılar" dedikleri, Yeni Osmanlılar Cemiyetini 1866'da kurdular
Başlıca üyeleri Mehmed Bey, Reşat Bey, Nuri Bey, Ayetullah Bey, Namık Kemal, Refik Bey, Ziya Paşa, Ali Suavi ve Agah Efendi'dir Bu cemiyetin kurulduğu ortaya çıkınca Mehmed Bey, Nuri Bey ve Reşat Bey Avrupa'ya kaçtılar Daha sonra, Prens Sabahattin'in daveti üzerine Ziya Paşa, Ali Suavi ve Namık Kemal de Avrupaya gittiler ve orada gazete, broşür çıkartarak Osmanlı İdaresi'nin kötü yönetimi hakkında yayına başladılar Jön Türkler bir süre sonra yurda döndüler ve birer göreve tayin edildiler
Bu gençler rejimi yıkamamışlarsa da, Osmanlı İmparatorluğunda, Hürriyet ve Meşrutiyet fikirlerinin kökleşmesinde büyük rol oynadılar II Abdülhamid'in kurduğu askeri nitelikteki okullardan mezun olan ve Jön Türk akımından etkilenen genç subayların çoğunluğu da II Abdulhamid yönetimine karşıydılar Gittikleri yerlerde dernekler kuruyor, mücadelelerini gizlice yürütüyorlardı Bu mücadeleyi yürüten gençler, tüm gizli dernekleri Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti adı altında
birleştirdiler İttihat ve Terakki Cemiyeti adını alan bu cemiyet, Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar yönetimde söz sahibi oldu
II ABDÜLHAMİD
V Murad'ın yerine tahta geçen, II Abdülhamid yurttaşların yönetime katılmalarını sağlayacak bir anayasa kabul ve ilan edeceğine söz vermişti Nitekim tahta çıkar çıkmaz I Meşrutiyeti ilan etti ve bir anayasa hazırlattı Bu İlk Anayasa (Kanun-i Esasi) 23 Aralık 1876'da ilan edildi Anayasa ilan edildikten kısa bir süre sonra 1877-1878 Osmanlı - Rus Savaşı başladı Osmanlı orduları bu savaşta ağır bir yenilgiye uğradı Mebuslar Meclisinde hükümet ağır eleştiriler aldı Bu hezimetin sorumluları arandı
Bu tartışmalara kızan II Abdülhamid Meclisi Mebusan'ı tatil ettiBöylece 30 yıl sürecek bir istibdat dönemi başlamış oldu Bu 30 yıllık dönemde, Doğu Rumeli, Mısır, Girit gibi yerlerin yitirilmesini önleyemedi Dış borçları ödemeye çalışan II Abdülhamid alacaklı devletlerin "Düyun-i Umumiye" adı altında uluslarası bir örgüt kurarak devlet gelirlerine el atmalarını engelleyemedi Bu arada İstanbul'un ve diğer illerin imar işleriyle ilgilendi, ayrıca batı esaslarına göre eğitim yapan pek çok okul kurdu II Abdülhamid'in açtığı okullarda yetişen yeni kuşak, ülkenin içerisinde bulunduğu durumu hoş karşılamıyor, istibdat yönetimi altında hiçbir gelişme sağlanamayacağını savunuyorlardı
Yeni düşünceleri paylaşan diğer aydınlarla buluşup gizli dernekler kuruyor ve mücadelesini yeraltında yürütmeye çalışıyorlardı Bu aydınlara da Jön Türkler (Genç Türkler) deniyordu Giderek bütün gizli dernekleri çatısı altında toplayan Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti kuruldu Sonradan İttihat ve Terakki Cemiyeti adını aldı İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin asker üyeleri, 1908 yılının Temmuz ayında Saraya başkaldırdılar Padişahın bu hareketi bastırma girişimleri sonuç vermedi
Sonunda IIAbdülhamid Meşrutiyeti yeniden ilan etti Seçimler yapıldı ve parlamento oluşturuldu
Ancak Meclis-i Mebusan'ın yetkilerinin sınırlı olması bir bunalıma yol açtı Ordudaki okullu subaylarla alaylı subaylar arasında bir gerginlik doğdu 31 Mart Ayaklanması bu gerginliğin bir sonucuydu İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin merkezi olan Selanik'ten gelen Hareket Ordusu ayaklanmayı bastırdı II Abdülhamid tahttan indirildi, Selanik'e gönderildi Balkan Savaşı çıkınca, II Abdülhamid İstanbul'a getirildi 1918 yılında Beylerbeyi Sarayında öldü Sultan Mahmud Türbesine gömüldü
|
|
|
|