Çevremizde kime sorarsanız sorun yaşamının bir bölümünde mutlaka bel ağrısı çekmiştir
Bacak ağrısı ile birlikte olan bel ağrılarının en sık rastlanılan nedeni bel fıtığıdır
Bel Fıtığı Kimlerde Daha Sık Gözükür?
Tıp dilinde disk hernisi olarak adlandırılan bel fıtığının toplum içinde rastlanma sıklığı onda bir gibi yüksek bir düzeydedir
Bel fıtığı en sık 35 - 50 yaş arasında ve her iki cinste de eşit olarak görülür
Omurga yapısı nedeniyle uzun boyluların bel fıtığına yakalanma riskleri daha fazladır
Ağır işlerde çalışanlar, ev hanımları, uzun süre oturmak zorunda kalan masabaşı çalışanları, şöförler, sürekli ayakta duran öğretmen, eczacı, garson gibi meslek sahipleri, açık havada çalışanlar, yoğun stres altındaki yöneticiler bel fıtığına yakalanma olasılığı en fazla olan kesimdir
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Bel fıtığı omurgalar arasında bulunan disk denilen elastiki kıkırdak dokunun omurgaların basısı nedeniyle öne doğru kayarak omurilik kılıfından çıkan ve bacağın çeşitli bölgelerine giden sinirleri sıkıştırmasıyla oluşur
Bazen ani bir zorlama, ağır bir şey kaldırma, ters bir hareket veya belin üşütülmesi bile bel fıtığına neden olabilir
Ama bel fıtığının en önemli nedeni uzun süren stres ve gerginlikler sonrası kaslardaki aşırı gerilmedir
Bel Fıtığının Belirtileri Nelerdir?
Tek veya her iki bacağa vuran ağrılar, ayaklarda uyuşmalar, hareket kısıtlılıkları, yürüme ve oturmada güçlük bel fıtığının belirtileridir
Bel fıtığı ilerlerse iktidarsızlık, çabuk yorulma, idrarını tutamama, dengesizlik ve yürüyememe gibi belirtiler de eklenebilir
Bel Fıtığı Teşhisi Nasıl Konur?
Günümüzdeki modern tanı yöntemleri, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans ile bel fıtığı teşhisi kolaylıkla konulmakta ve derecesi belirlenebilmektedir
Bel Fıtığının Tedavisi Nasıl Yapılır?
a)Başlangıç Safhası
Bel fıtığın tedavisi fıtıklaşmanın, yani disk dediğimiz elastiki maddenin bacağa giden sinirlere yaptığı basının derecesine bağlıdır
Eğer sadece bel ve bacak ağrısı mevcut, herhangi bir uyuşukluk, güç kaybı, hareket kısıtlılığı yoksa bel fıtığı başlangıç safhasında demektir
Bu halde hastaya kas gevşetici ilaçların verilmesi, yatak istirahati ve belini zorlayacak hareketlerden kaçınması önerilir
Hastaya yapılacak öneriler şunlardır:
1) Hasta kesinlikle bir iki kiloyu aşan ağırlıkları kaldırmamalıdır
2) Öne ve yanlara doğru eğilme, belin bükülmesi yasaklanır
Eğer yerden bir şey alınacaksa hastanın çömelerek alması söylenir
3) Hastaların otururken belinin arkasına bel boşluğunu yok edecek şekilde bir yastık koymaları ve yirmi dakikadan fazla oturmamaları önerilir
Eğer hastanın mesleği gereği uzun süre oturması gerekiyorsa her yirmi dakikada bir yürümesi önerilir
Uzun süre araba kullananlara ise yirmi dakikada bir arabalarını park edip arabalarının etrafında birkaç kez dönmeleri tavsiye edilir
4) Hastanın yukarıya doğru uzanması yasaklanır
Yukarıdan bir şey alacaksa bir iskemle veya merdivenin üstüne çıkıp alması söylenir
5) Hastaya belini daima sıcak tutması, açık pencere veya havalandırma önünde durmaması hatırlatılır
6) Bel ve bacak ağrısı olan hastalar mutlaka stresten kaçınmalıdır
Stres ağrıyı arttırmak yanında bel fıtığının ilerlemesine de yol açabilir
7) Hastanın evde kaldığı süre içinde yatak istirahati yapması önerilir
Çok sert zeminlerin sanıldığının aksine zararları daha fazladır
Kaliteli bir yaylı yatakta ve hastanın kendince en rahat edebildiği pozisyonda yatması daha uygundur
b)Bel Fıtığı İlerlerse
Eğer yukarıdaki önerilere, istirahate ve kas gevşetici ilaçlara rağmen hastanın şikayetleri devam ediyorsa fizik tedavi uygulanmalıdır
Fizik tedavi mutlaka bir uzmanın denetiminde olmalıdır
Fizik tedavi sırasında ilk bir kaç gün ağrılarda artma olabilir, ama hasta onbeş yirmi seans fizik tedaviye devam etmelidir
Bel çektirme, akupunktur, bele balık bağlama, el masajı, zift yakma gibi yöntemler ancak istirahatle bile iyi olabilecek bel fıtıklarına fayda edebilir
Bu tip alternatif tedavi metotlarının amaçları fizik tedavide olduğu gibi kasları gevşetme esasına dayalıdır
Ama amacı dışında uygulanırsa bu metotlar faydadan çok zarar getirir
Eğer yapılan tüm tedavilere rağmen hastanın ağrıları geçmemiş ise nükleoplasti metodu uygulanabilir
Nükleoplasti ileri dereceye ulaşmamış bel fıtıklarında fıtıklaşmış diske bilgisayarlı tomografi altında bir iğne ile girilerek radyofrekans dalgalarıyla diskin ısıtılması, diskin içindeki sinirlerin harap edilmesi ve diskin içinde boşluklar açarak fıtığın çökmesi esasına dayanır
Nükleoplasti tek seans olarak ve hastanede yatma gerekmeden uygulanan bir metottur
Herhangi bir riski yoktur, ama fıtığı tamamen yok etmesinin garantisi yoktur
<İ>c)Ameliyat GerektirenDurumlar
Fizik tedaviye rağmen hastanın ağrıları devam ediyorsa veya geriletilmeyen bir güç kaybı, bacakta incelme, dayanılmaz ağrılar varsa veya çekilen tomografi veya MR filmlerinde diskten bir parça koptuğu tespit edilirse çözüm cerrahi müdahaledir
Ameliyatla omurilikten çıkan sinirlere olan mekanik bası giderilmelidir
Eğer cerrahi müdahale yapılmaz ve sinire bası devam ederse hastada idrarını tutamama, seksüel gücün kaybı, ayaklarda felç gibi sorunlar gelişebilir
Maalesef halk arasında ameliyat olursam sakat kalırım, uzun süre yataktan kalkamam, korse takmak zorunda kalırım veya fıtığım tekrarlar, tekrar ameliyat olurum gibi inanışlar mevcuttur
Ama mikrocerrahi sayesinde bu tip korkulara gerek kalmamıştır
Mikrocerrahi Nedir?
Yaklaşık altmış yıldır uygulanmakta olan klasik bel fıtığı ameliyatları sonucu hastaların tam olarak iyileşememeleri, uzun süre ağrı çekmeleri, işlerine geç dönmeleri cerrahları bu konuda arayışlara yöneltmiştir ve yirmi iki yıl önce Caspar ve Yaşargil tarafından mikrodiskektomi metodu bulunmuştur
Mikrodiskektomi hastaların ayağa kalkış ve işlerine dönüş süreçlerini kısaltmış, fakat özel eğitim, özel mikroskop ve özel aletler gerektirdiğinden arzu edilen düzeyde yaygınlaşamamıştır
Bu nedenle halk arasında bel fıtığı ameliyatından sonra sakat kalırım, normale dönemem korkusu oldukça yaygın bir şekilde devam etmektedir
Bel fıtığında uygulanan mikrocerrahi metoduyla hastalar ameliyat olduktan altı-yedi saat sonra ayağa kalkıp yürümekte ve bir gece hastanede yattıktan sonra evlerine gidebilmektedir
Bu metot sayesinde sadece bir buçuk-iki santimlik bir kesi yapılmakta ve ameliyat sonrası cilt yüzeyine dikiş konmamaktadır
Ameliyatın gelişmiş mikroskoplar altında yapılması ameliyat bölgesindeki sinirlerin 25 veya 40 büyütmeyle görülmesini, böylece sinirlere hasar verme riskini sıfıra indirmeyi sağlamaktadır
Halen bu metotla bel fıtığı ameliyatları korkulu rüya olmaktan çıkmış, bel fıtığı olan hastaların hastalıkları nedeniyle üzüntüye kapılmalarını önlenmiştir
Hastalar ameliyat oldukları gün veya ertesi gün taburcu olabilmekte, bir hafta içinde de normal yaşantılarına dönebilmektedirler
Bazı hastalar ise ameliyattan değil narkoz almaktan korkmaktadırlar
Birçoğunda uyuyup bir daha uyanamama korkusu vardır
Epidural anestezinin bel fıtığı ameliyatlarında da kullanılması ile bu korku ortadan kaldırılmış, artık bel fıtığı ameliyatları konuşa konuşa yapılır hale gelmiştir
Hastalar ameliyat sırasında rahatlıkla sohbet eder, şarkı söyleyebilir, ameliyat sırasında yakınlarını arayabilir hale gelmişlerdir
Diğer Cerrahi Metodları Nelerdir?
Daha önceleri uygulanan lazerle belfıtığı ameliyatları, perkütanöz endoskopik diskektomi denilen ayaktan tedavi metotları ve kemonükleozis denilen ilaçla diskin eritilmesi metotları ancak istirahatle ve fizik tedaviyle iyi olabilecek hastalara fayda ettiğinden yavaş yavaş terkedilmektedir
Profosyonel Sporcularda Bel Fıtığı Oluşursa Ne Yapılmalıdır?
Profosyonel sporcuların aktif spor yaşamına bir an evvel dönmesi için ilk uygulanması gereken tedavi manipulasyon ve nöral terapidir
Eğer fıtık çok ilerlediyse mikrocerrahi ile ameliyat uygulanmalıdır
Ameliyattan iki üç ay sonra koşmalara başlayabilir, altı ay sonra aktif spor yaşamına dönebilir
Ameliyat olduktan sonra profosyonel spor yaşamına dönen birçok hasta vardır
Bir çok hastalıkta da olduğu gibi bel fıtığından değil geç kalınmaktan korkulmalıdır
Amacımız ağrısız, hareket kısıtlılığı olmayan mutlu bir toplum yaratmaktır