03-13-2009
|
#1
|
|
aksel
|
AYDIN Priene
Tapınak
Priene (şimdiki ismi Samsun Kale) Mycale Samsun Dağı eteklerinde kurulmuş bir İyon (Antik Yunan) şehridir Şehir Menderes nehrinin 10 km kuzeyindedir Şehir kurulduğunda deniz kıyısındaydı Menderesin alüvyonu nedeniyle şehir şimdi kilometrelerce kara içerisindedir
Belus un oğlu Aegyptus yönetiminde İyonlar tarafından kurulduğu kabul edilir Şehir sonra Lidya lı Ardys tarafından alınırMO 6 yy in ortalarında şehrin "Bilge"si Bias yönetiminde, şehir tekrar canlandı ve zenginleşti MO 545 yılında Pers Kralı Cyrus (Kurash) tarafından ele geçirildi Şehir Perslere karşı İyon Başkaldırısı na (MO 499) 12 gemi ile katildi Komşusu Samos (Sisam) ile ortaya çıkan anlaşmazlıklar ve Büyük İskender in ölümünün ardından çıkan karışıklar dolayısıyla şehir güçsüzleşti Roma155 yılında şehri, Bergama (Pergamon) ve Kapadokya krallarının elinden kurtarmak durumunda kaldı
Tiyatro
Kapadokya kralının asi oğlu Orophernes, Romalıların şehri alması ile Priene’e gömdüğü hazinesine ulaştı ve adak olarak şehirdeki Athena tapınağını onardı Roma ve Bizans yönetimi altında zengin bir şehir olarak kaldı 13 yyda şehir Türklerin eline geçti
İngiliz (sanat ve eski eser ticareti yapan ve Francis Dashwood tarafından kurulan) Dilettante Sosyetesi 1765 ve 1868 de, taraçalanmış planlı şehrin kalıntılarını araştırma ile görevli bir grup gönderdi Bu grubun çalışmaları ve daha sonra Berlin Müzesinden Theodor Wiegand (1895-1899) ın çalışmalarından sonra şehrin tamamen soyulduğu ve harap edildiği görülüyor
Şehir, 4 yy da tekrar kuruldu Şehrin yeni planı, yolların birbirini dik açı ile kestiği bir dikdörtkendir Bu plan günümüzün modern şehir planı Grid in öncüsünü oluşturur Şehrin üzerine kurulduğu dik yamaç güneye bakar Şehrin Akropolis'i 230m yukarıdadır Şehir güvenlik kuleleri olan 2 metre kalınlığında taş duvar ile çevrilidir Şehre giriş, üç ana kapıdan yapılır
Akropolisin aşağısındaki yamaçta Demeter tapınağı bulunmakta idi Şehrin, 7m genişliğinde doğu-batı doğrultusunda altı ana yolu ve buları dik kesen genişliği 35m olan 15 tali yolu vardır Şehirdeki tüm kavşaklar arasındaki mesafe aynıdır Dolayısıyla şehir 80 eşit alanlı bloğa ayrılmıştır Özel evler, her bloğa sekiz ev seklinde düzenlenmiştir Şehirde temiz su ve kanalizasyon yapıları açıkça görülebilir Priene evleri ile eski Pompei evleri arasında benzerlikler vardır Athena Polias tapınağı, şehrin bati yarısında, ana yolun kuzeyinde yüksek bir terasa kurulmuştu Yüksek bir isçiliğin eseri bir merdivenle çıkılan bu tapınak ön yüzünde 6 kolonu bulunan (hexastyle) bir yapıya sahiptir Tapınağın mimarı aynı zamanda Dünyanın Yedi Harikasından biri Mausoleumun da mimari Pytheostur 1870 te Athena heykelinin kaidesinin altında, Kapadokya tarafından yapılan restorandan kalması olası, Orophernes resimli gümüş yirmi-drahmiler ve bazi mücevherler bulunmuştur(Büyük bir olasılıkla Dilettanti Sosyetesinin kazıları sırasında)
Prien'lilerin mermer çıkardıkları tepe
Ana yolun bir yanında, yüzü yola bakan bir seri toplantı binaları diğer yanında ise güzel bir alışveriş merkezi vardır Kuzeyde, Belediye binaları, Roma tipi gymnasium ve iyi korunmuş bir tiyatro vardır Şehir planının ortasındaki tüm yapılar gibi, Isis ve Asclepius tapınakları tamamen harap haldedir Büyük bir stadyum, şehrin en alçak yerinde, güneyde duvarların içinde kurulmuştu ve İyon zamanından kalan gymnasium ile bağlantısı vardı
Priene Afroditi,İstanbul Arkeoloji Müzesi
|
|
|
|