Kod Çözücüler (Decoders)

Kod Çözücüler (Decoders)


Sayısal sistemlerde bilgiler ikilik kodlarla tanımlanırlar n bitlik bir ikilik kod ile 2nn kadar farklı çıkış hattına dönüştüren birleşik bir devredir Bir kod çözücünün n kadar girişi varsa 2n kadar çıkışı vardır Kullanılmayan veya dikkate alınmaz durumlar varsa kod çözücü çıkışı 2n ’den az olacaktır kadar farklı durum tanımlanabilir Bir kod çözücü, n giriş hattından gelen ikilik bilgileri maximum 2

İki Bitlik Kod Çözücü


İki bitlik bir kod çözücünün 2 girişi 4 çıkışı vardır Böyle bir devre için girişlerin durumuna bağlı olarak sadece tek bir çıkış doğru olacaktır Aşağıda 2x4 Kod çözücünün doğruluk tablosu ,Lojik diyagramı ve sembolü verilmiştir






Üç Bitlik Kod Çözücü
Üç bitlik kod çözücüde(decoder) üç girişin kodu çözülerek sekiz çıkış üretir Her çıkış bu üç giriş değişkenine ait bir minimum terimle tanımlanır Girişlerin durumuna bağlı olarak sadece tek bir çıkışı doğrudur








Yetki Girişli Kod Çözücüler
Kod çözücülerin tamamı olmasada büyük bir bölümü bir veya birden çok yetki (enable) girişi içerir Kod çözücü (decoder) sadece yetkilendiğinde (enable girişine gelen Lojik-1 veya Lojik-0 ) kod çözme işlemini gerçekleştirir Diğer bütün durumlarda kod çözücü (decoder) çıkışları Lojik-1 veya Lojik-0 olur
Not: Yetkilendirme, çalışılan decoder özelliğine göre Lojik-1 veya Lojik-0 da olabilir


Aşağıda Lojik-0 da yetkilenen 3x8 Decoder’ın doğruluk tablosu verilmiştir


Aşağıda yetki girişli 4x16 Decoder olan 4514 entegresinin doğruluk tablosu ve Lojik sembolü verilmiştirInhibit (INH) adlı giriş Decoder için yetkilendirme girişidir Eğer bu giriş Lojik-1’ e çekilmezse kodçözme işlemi gerçekleştirilmez ve bütün çıkışlar Lojik-0 olurHarici bir giriş olan Strobe (ST) devre içindeki bir Latch’e (Mandal- Veri tutucu) 141 SAYISAL ELEKTRONİK Derin çalışmasına kumanda etmektedirEğer bu giriş Lojik-1’e çekilmezse diğer girişlerdeki (D,C,B,A) değisim ne olursa olsun eski durum korunacaktır

BCD Decimal Kod Çözücü
BCD kodu 0 – 9 arasındaki Decimal(Onluk) sayıların 4-Bitlik Binary(İkilik) karşılıklarının yazılması ile tanımlanmış bir kodlamadır Bu durumda tasarlanacak kod çözücünün 4 giriş hattı olması, BCD kodu 0-9 arasındaki Decimal(Onluk) sayılar arasında tanımlı olduğundan 10 çıkış hattının olması gerekmektedir Geri kalan durumlar don’t care (dikkate alınmaz durumlar) olarak tanımlanacaktır
Aşağıda BCD-Decimal Decoderin Lojik diyagramı ve Blok gösterimi verilmiştir


BCD Decimal Decoder
Aşağıda BCD - Decimal Kod çözücü olan 4028 entegresinin doğruluk tablosu ve Lojik sembolü verilmiştir

BCD Seven Segment Kod Çözücü
Yedi ayrı Led’in uygun bağlanması ile 0-9 arasındaki sayıları görüntüleyebiliriz Bu işlemi yapan devre elemanına yedi parçalı gösterge(seven segment display) adı verilir Display led bağlantılarına göre ortak anot veya ortak katot’lu olabilir

Yukardeki şekilde seven segment display gösterimi verilmiştir

Aşağıda Ortak Katotlu Display için BCD- Seven Segment Decoder doğruluk tablosu verilmiştir

Aşağıda ortak katotlu display için BCD- Seven Segment Decoder olan 4511 entegresinin doğruluk tablosu ve lojik sembolü verilmiştir