|
suskun
|
Cevap : Montaigne Ve Denemeleri
MONTAIGNE ÜZERİNE DÜŞÜNCELER
- Denemeler'de gördüğüm her şeyi Montaigne'de değil kendimde
buluyorum (Pascal)
- Bir kitap buldum burada Montaigne'in kitabı; yanıma almadım
sanıyordum Aman ne hoş adam Ne zevk onunla birlikte olmak
(Mme de Sevigne)
- Montaigne, o hoşsohbet insan,
Bazen derin, bazen sudan
Kuşku duymasını bilmiş
Burnu bile kanamadan
Kerli ferli softalarla
Alay etmiş sakınmadan (Voltaire)
- Eminim, alışacaksınız Montaigne'e İsanoğlu ne düşündüyse onda
var ve bu kadar güçlü biçem zor bulunur Bir şey öğretmiyor, çünkü
hiçbir şeyi kestirip atmıyor Doğmacılığın tam tersi Mağrur adam,
ama kim mağrur değil ki? Alçakgönüllü görülenler büsbütün mağrur
değiller mi? Her satırında Ben, Kendim diye konuşuyor, ama Ben,
Kendim demeden hangi bilgiye varılabilir? Haydi, bırakın Allah
aşkına hocam, filozofun, metafizikçinin bundan iyisi görülmemiş
(Mme du Deffand)
- Montaigne, o tanrı gibi adam, 16 yüzyılın karanlıktan içinde tek
başına diri ve tertemiz bir ışık saçmış; dehası ancak zamanımızda,
gerçek ve felsefi düşünce boşinançların, geriliklerin yerini alınca
anlaşıldı (Grimm)
- Montaine'in düşünceleri yanlış, ama güzel (Malebranche)
- Yazarların çoğunda, yazan adamı görüyorum, Montaigne'de
ise düşünen adamı (Montesquku)
- Çocukken babamın kitaplığından bana Dememeler çevirisinin
perişan bir cildi kalmıştı Yıllar sonra, kolejden çıkışımda bir cildi
okudum ve ötekilerini arayıp buldum Bu kitapla ne büyük haz ve
hayranlık saatleri geçirdiğimi hatırlıyorum Bu kitabı, yaşadığım
başka bir hayatta yazmışım gibi geliyor o kadar candan bana, benim
düşüncemi, benim hayat deneyimimi söylüyordu (Emerson)
- Montaigne amma da düşünce çalmış benden! (Beranger)
- Montaigne ölüyor: Kitabını tabutunun üstüne koyuyorlar;
cenazesinde yakını olarak din bilgini Charron ve manevi kızı
Mademoiselle de Goumay var Resmen septik olarak Bayle ve Naude
onlara katılıyor Sonra Montaigne'e az çok bağlananlar, bir an için
ondan zevk almış olanlar, bir an için yalnızlık sıkıntısından kurtardığı,
kuşku duydurmak sayesinde düşündürdüğü kimseler; akraba ve komşu
olarak Madame de Sevigne, La Fontaine; onun yaptığını yapmaya
özenip onu taklit etmeyi onur bilenler: La Bruyere, Montesquieu,
Jean-Jacques Rousseau; ortada tek başına Voltaire; daha az önemli
kimseler, karmakarışık: Saint-Evremond, Chaulieu, Garat Daha
arkada çağdaşlarımız ve belki hepimiz Ne büyük bir cenaze alayı Bir
insanın Ben'i için bundan daha fazla umulabilir mi? Peki ama, ne
yapıyorlar bu cenaze alayında? Tören gereğince hüngür hüngür
ağlayan Mademoiselle de Gournay den başka herkes konuşuyor:
Ölenden, onun sevimli taraflarından, hayata bu kadar karışan
felsefesinden sözediyorlar Herkes kendi kendinden sözediyor Onunla
herkesin ortak olduğu taraflar ortaya konuyor Kimse ona olan
borcunu unutmuyor; her düşünce onun bir yankısı gibi Korkarım bu
alayda dua eden tek adam Pascaldır (Sainte-Beuve)
- Montaigne'i sevmek kendini sevmek, kendini her şeye tercih
etmektir Montaigne'i sevmek yalnız gerçeği değil, doğruluğu ve ödev
duygusunu da yalnız kendinden yana çekmektir Montaigne'i sevmek,
hayatımızda hazlara, zavallı yaradılışımızın kaldıramayacağı kadar yer
vermektir (Brunetiere)
- Montaigne Fransız Rönesansını bitirip Klasik çağı haber veriyor
(Lanson)
- Pilatus'un, devirler boyunca yankısı çınlayan korkunç sorusu
karşısında Montaigne, daha insanca, daha din dışı, başka bir anlamda
İsa'nın tanrıca cevabını vermiş oluyor:
«Gerçek nedir?»
«Gerçek benim!,»
Yani Montaigne gerçek olarak sahiden tanıyabileceği tek şeyin
kendisi olduğuna inanıyor Onu kendinden sözetmeye götüren budur
çünkü kendini bilmeyi ayrıca her şeyden daha önemli sayıyor
İnsanların ve her şeyin yüzünden maskeyi kaldırmalı, diyor
Maskesini atmak için kendini anlatıyor Maske insanın kendinden çok
ülkesine ve devrine ait olduğu için de insanlar maske yüzünden
birbirinden ayrılıyor Böylece, maskesini gerçekten atan insanda
hemen kendi benzerimizi buluyoruz (Andre Gide)
|