Cevap : Osmanlı Tarihi Ders Notları

**[KAPLAN]** · 04-27-2008

MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ

Tarih: 29 Ağustos 1526
Taraflar: Osmanlılar X Macarlar
Sebep: Pavia Savaşı’nda Alman İmparatoru Şarlken’e esir düşen Fransız kralı Fransuva’yı kurtarmak

2- Kanuni Fransuva’yı kurtararak Avrupa’daki Haçlı birliğine Fransa’nın katılmasını engellemek istemiştir

Sonuç: 1-Macaristan’ın tamamı ele geçirildi ve Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında tampon bir Macar krallığı kuruldu

2-Madrit Antlaşması ile I

Fransuva serbest bırakıldı

3- Mohaç Meydan Muharebesi’nde Macar ordusunun tamamı imha edildiği için Macaristan’da Türklerin karşısına çıkabilecek bir güç kalmadı

4- Macar Kralı II

Lui savaş meydanında öldü

Önemi: Macaristan Osmanlı Devleti’ne bağlı bir krallık haline geldi

IVİYANA KUŞATMASI

Tarih:1529
Taraflar: Osmanlılar X Macarlar
Sebep: Yanoş Zapolya’nın Macar kralı olmasını Avusturya arşidükü Ferdinad’ın istemiyordu ve Ferdinand, Budapeşte’yi( Budin) ele geçirdi

Sonuç: Budapeşte geri alındı ama Ferdinand ordusu ile ortada yoktu

Bu sebeple Osmanlı ordusu Viyana’yı kuşattı

Ancak ordu, kuşatma için hazırlıksız gelmişti ve kış mevsimi yaklaşmıştı

Bu sebeplerden dolayı I

Viyana kuşatması başarısız olmuştur

ALMAN SEFERİ
Tarih: 1533
Taraflar: Osmanlılar X Avusturya
Sebep: Avusturya kralı Ferdinand, Macar kralı olmak için tekrar Budapeşte’yi kuşattı

Sonuç: 1-Avusturya ve Almanya içlerine kadar giren Osmanlı ordusunun karşısına Ferdinand veya Şarlken çıkmadığı için ordu geri döndü

2- İstanbul barışı ile savaş durumu sona erdirildi

İSTANBUL BARIŞI

Tarih:1533
Taraflar: Osmanlılar-Avusturya
Önemi: 1-Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktır

2- Ferdinand, Yanoş’un Macar kralı olmasını kabul etti

3-Ferdinand, Osmanlılara yılda 30 bin duka altın vermeyi kabul etti

*İstanbul Barışı ile Macaristan 2’ye ayrıldı

1

kısım Osmanlı Devleti’nin korumasında Yanoş’a, 2

kısmı vergi vermek şartı ile Ferdinand’a bırakılmıştır

(Ferdinand, Macar krallığı için yaptığı savaşlar hep başarısızlıkla sonuçlanınca Alman imparatorunun tavsiyesi ile Osmanlılar ile anlaştı

Osmanlılar:1-Osmanlı-Safevi ilişkileri bozulmuştu

Kanuni İran seferine çıkmak istiyordu

2- Macaristan seferleri Osmanlılara pahalıya mal olduğu için Avusturya ile anlaştılar

)

MACARİSTAN SEFERİ:
Tarih: 1541
Taraflar: Osmanlılar X Avusturya
Sebep: Avusturya kralı Ferdinand, Macar kralının ölümü üzerine yeniden Macaristan’a saldırdı

Sonuç:Macaristan üçe ayrıldı

Bir kısmı Ferdinand’a, 2

kısmı Budin Beylerbyilği adı ile Osmanlılara, 3

kısmı da Erdel krallığı adı ile Yanoş’un oğlu Sigismund’a bırakıldı

MACARİSTAN SEFERİ

Tarih: 1543
Taraflar: Osmanlılar X Avusturya
Sebep: Ferdinand, Osmanlılara bırakılan Macaristan topraklarını istedi, isteği kabul edilmeyince Budin’i kuşattı

Sonuç: Osmanlılar Estergon ve İstolni-Belgrat kalelerini fethetti

Antlaşma ile savaş sona erdi

ERDEL SEFERİ:
Tarih: 1551
Taraflar: Osmanlı X Avusturya
Sebep: Ferdinand, Erdel’in iç işlerine karışıyordu

Sonuç:Osmanlılar Erdel ve Macaristan’da bir çok kaleyi aldılar

Ferdinand 1562’de barış isteyince yeniden antlaşma yapıldı

ZİGETVAR SEFERİ

Tarih:1566
Taraflar:Osmanlı X Avusturya
Sebep: Ferdinand’ın ölümü ile yerine geçen oğlu Maksimilyan 1562 antlaşmasını tanımadı ve vergisini göndermemeye başladı

Sonuç: Zigetvar Kalesi fethedildi

Önemi: Zigetvar seferi Kanuni’nin 13

ve son seferidir

KAPİTÜLASYONLAR ( İMTİYAZAT-I MAHSUSA) (OSMANLI-FRANSIZ TİCARET ANTLAŞMASI) (AHİDNAME) (UHUD-I ATİKA)

OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ

*Kanuni, I

Fransuva’yı Mohaç Meydan Muharebesi ile Şarlken’den kurtarmıştı

Kanuni böylece hem Hıristiyan birliğini parçalamış, hem de Avrupa’da kendisine bir müttefik bulmuştu

*Osmanlı-Fransız ittifakı ve Kanuni’nin Macaristan, Alman seferleri, I

Viyana kuşatması Avrupa’da Türkler aleyhine dini bir heyecanın ortaya çıkmasına sebep olmuştu

Bu gelişmeler karşısında Fransa, Osmanlılara karşı iki yüzlü bir siyaset izlemeye başladı

FRANSA KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN KABUL ETTİ

1-Avrupa’da kendisine karşı oluşturulan cephede sırtını Asya’da Osmanlılar gibi güçlü bir devlete dayamak istiyordu

2-Fransa Şarlken’e karşı Kanuni’ye güvenmek istiyordu

OSMANLILAR KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN VERDİLER

1-Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da kendisine karşı kuracağı bir Haçlı ordusunda Fransa’nın bulunmasını engellemeye çalışıyordu

2-Kanuni Fransızları Akdeniz limanlarına çekerek Akdeniz ticaretini canlandırmak istiyordu

3-Kanuni, Katolik mezhebini savunan Şarlken’e karşı, Şarlken ve Papa’nın ortadan kaldırmak istediği ve Fransa’da gelişen Protestan mezhebini güçlendirmek istedi

Böylece Hıristayan birliği bozulmuş olacaktı

Kapitülasyonlar Kanuni ile Fransuva’nın yaşadığı sürece geçerliydi

Ancak II

Mahmut döneminde kapitülasyonlar sürekli hale getirildi

Osmanlı Devleti kapitülasyonlar yüzünden Avrupalı tüccarların açık pazarı haline geldi

Her alanda Osmanlıların geri kalmasını sağlayan kapitülasyonlar 1923 Lozan Antlaşması ile kaldırılmıştır

OSMANLI-RUSYA MÜNASEBETLERİ

16

yy

ortalarında Rusya, Osmanlıların önemsemediği bir devletti

Bu tarihlerde Rusya, Osmanlıların bir eyaleti olan Kırım Hanlığı’na yıllık vergi veriyordu

Çar Fedor zamanında Moskova Patrikliği’nin kurulması, Osmanlı-Rus ilişkileri açısından çok önemlidir

Çünkü İstanbul Patrikhanesi’nden ayrılan Rusya bundan sonra Ortodoksların koruyucusu rolünü üstlendi ve bunu Osmanlı Devleti’ne karşı bir devlet politikası haline getirdi

Rusya, IV

İvan’ın Çar olmasından sonra güçlü bir devlet haline geldi

Ancak Çar İvan Osmanlı Devleti ile çatışmaya girmedi

AVRUPA DEVLETLERİNE OSMANLILARIN ETKİSİ

*Türklerin Rumeli’ye geçişi Avrupalı devletleri değiştirdi

Bu tarihe kadar sürekli birbirleri ile savaşan Avrupalı devletler, bundan sonra birleşerek Osmanlılara karşı Haçlı orduları kurdular

Ancak Haçlı ordularının sürekli yenilmesi ve Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletlere ekonomik ayrıcalıklar vermesi bu birliği zaman zaman bozdu

1-Venedikliler Haçlı ittifakına girmek istemedi

2-Rusya ile Almanya arasında paylaşılma tehlikesi yaşayan Lehistan, Osmanlı Devleti ile dostluk kurmak zorunda kaldı

3-Fransa kapitülasyonlar yüzünden Haçlı ittifakına katılmadı

4-Avusturya ve Almanya üzerine düzenlenen seferler ile bu devletlerin güçlenmesine fırsat verilmedi

5-Macaristan Osmanlı topraklarına katıldı

İRAN SEFERLERİ

Tarih: 1533, 1548, 1553,1577
Taraflar: Osmanlı X Safeviler
Sebep: Safevilerin Kanuni’nin batı seferlerini fırsat bilip Anadolu’ya saldırmaları
Sonuç

İran seferleri Amasya Antlaşması ve Ferhat Paşa Antlaşması ile son bulmuştur

AMASYA ANTLAŞMASI

Tarih:1555
Taraflar: Osmanlılar X Safeviler
Maddeleri:Doğu Anadolu, Azerbaycan, Tebriz ve Bağdat Osmanlılar’da kaldı

Önemi: Osmanlılar ile Safeviler arasındaki ilk antlaşma

DENİZLERDE GELİŞMELER

RODOS’UN FETHİ

Tarih:1522
Sebep: Rodos’u ellerinde bulunduran St

Jean şövalyeleri Mısır, Suriye ve Anadolu arasındaki deniz taşımacılığını devamlı engelliyorlardı

Sonuç:Rodos fethedildi ve şövalyeler Malta adasına yerleştirildi

Önemi: 1-Mısır, Suriye deniz yolunun güvenliği sağlandı

2-Rodos’un fethinde ilk kez havan topları kullanıldı

PREVEZE DENİZ SAVAŞI

Tarih: 28 Eylül 1538
Taraflar: Osmanlı X Haçlılar ( Barbaros Hayrettin Paşa X Andrea Doria)
Sebep: Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini sağlamak
Sonuç:1-Şarlken’in Akdeniz’deki üstünlüğü sona erdirildi

2-Akdeniz bir Türk gölü haline geldi

Önemi: Preveze Deniz Savaşı’nın tarihi olan 28 Eylül ülkemizde Türk Denizcilik Günü olarak kutlanmaktadır

HİNT DENİZ SEFERLERİ

Tarih:1538-1553
Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler
Sebep: 1-Portekizliler Basra Körfezi’ni kapatarak Baharat yolunu değiştirmişlerdi

Bu durum Osmanlı ekonomisine büyük zarar veriyordu

2- Portekizliler Müslüman tüccarlara zarar veriyorlardı

Sonuç: 1-Seferler başarısız olmuştur

Bunun sebebi Osmanlıların okyanuslara dayanıklı büyük gemilerinin olmayışı ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklardır

2-Osmanlılar, Kızıldeniz, Basra Körfezi, Arabistan, Habeşistan ve Doğu Sudan’a hakim olmuş, Yemen, Aden, Sudan ve Maskat, Eritre Osmanlı yönetimine girmiş ancak Portekizlileri Hint Okyanusu’ndan çıkaramamışlardır

CERBE DENİZ SAVAŞI

Tarih: 1560
Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar
Sebep: Haçlıların Türkleri Kuzey Afrika’dan atmak istemeleri
Sonuç: Batı Akdeniz’de ve Kuzey Afrika’da Türk üstünlüğü kesinleşti

Önemi: Cerbe Deniz Savaşı, Preveze Deniz Savaşı’ndan sonra Osmanlıların Akdeniz’de kazandıkları en büyük deniz savaşıdır

II SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM) (1566-1574)

Amacı: II

Selim’in veziriazamı Sokollu Mehmet Paşa savaş yapmayıp, devleti güçlendirmek ve yenilikler yapmak istiyordu

*II

Selim’in unvanları Sarı ve Sarhoş’tur

*II

Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır

*II

Selim, şehzadelerin sancağa gitmeleri usulünü kaldırdı ve şehzadeler için sarayda hapis hayatı başladı

YEMEN İSYANI

Tarih: 1568
Sebep: Yemen’deki ailelere verilen bazı imtiyazların geri alınması üzerine isyan çıktı

Sonuç: Özdemiroğlu Osman Paşa isyanı bastırdı

Önemi: Yemen, isyanların en çok görüldüğü yerdir

Çünkü merkeze çok uzaktır

ENDONEZYA SEFERİ ( AÇE SEFERİ) (SUMATRA SEFERİ)
Tarih: 1568-1569
Sebep: Açe Sultanlığı Osmanlılardan asker ve silah yardımı istedi

Sonuç: Açe Sultanlığı’na giden Osmanlı kuvvetleri bir daha geri dönemediler

KIBRIS’IN FETHİ

Tarih:1571
Taraflar: Osmanlı X Haçlılar
Sebep: Anadolu, Suriye, Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz’e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs’ın fethi şarttı

Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz’e hakim oldular

2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı

İNEBAHTI SAVAŞI

Tarih: 1571
Taraflar: Osmanlı X Haçlılar
Sebep: Osmanlıların Kıbrıs’ı fethetmeleri
Sonuç: Haçlı donanması, İnebahtı’da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti

Önemi: Savaş sonunda Avrupalı devletlerde Osmanlıların da yenilebileceği fikri ortaya çıkmıştır

SOKOLLU MEHMET PAŞA’NIN KANAL PROJELERİ

1-Süveyş kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Baharat yolu işlerlik kazanacak ve Ümit Burnu yolu önemini kaybedecekti

)
2-Don Volga Kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Osmanlılar Karadeniz’den Hazar Denizi’ne geçebilecek ve Orta Asya Türkleri ile yakından ilişkiye girilebilecekti

)
3-İznik-Sapanca kanalı ( Bu kanal açılabilseydi İstanbul Boğazı’nın trafiği rahatlatılabilecekti

)

III MURAD DÖNEMİ (1574-1595)

*III

Murad döneminde 1579’da Sokollu Mehmet Paşa’nın (1564-1579) bir suikast sonucunda öldürülmesi ile Osmanlılarda Duraklama dönemi başladı

*III

Murad, Duraklama döneminin ilk padişahıdır

LEHİSTAN’IN OSMANLI TOPRAKLARINA KATILMASININ ÖNEMİ:

Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti Baltık Denizi kıyılarına kadar ulaştı

(1575)

VADİÜ’S-SEYL SAVAŞI (KASRÜ’L-KEBİR)

Tarih: 1578
Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler
Sebep: Kuzey Afrika’da Osmanlıların işgal edemediği bir tek Fas kalmıştı

Sonuç:Kuzey Afrika tamamen Osmanlı hakimiyetine girdi

Ancak Fas, sadece Osmanlı himayesine alınmış, doğrudan devlete bağlanmamıştır

Önemi: Osmanlı sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır

*1580 yılında İngilizlere Osmanlı ülkesinde ticaret yapma imtiyazı ( kapitülasyon) tanındı

ÇILDIR SAVAŞI

Tarih:1578
Taraflar: Osmanlı X Safeviler
Sebep: Osmanlılar Kırım ile doğudan karayolu bağlantısı kurmak istiyorlardı

Böylece Rusya’nın güneye inmesi önlenecekti

Sonuç:Çıldır Ovası’nda Safeviler mağlup edildi ve Tiflis Osmanlıların eline geçti

MEŞALELER SAVAŞI

Tarih:1583
Taraflar: Osmanlı X Safeviler
Sebep: Kafkasların tamamiyle ele geçirilmek istenmesi
Sonuç: Safeviler ile savaşlar 1590’a kadar sürdü

1590’da Ferhat Paşa Antlaşması ile Safevi –Osmanlı savaşları sona erdi

FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI

Tarih:1590
Taraflar: Osmanlılar –Safeviler
Maddeleri: Tebriz, Karabağ, Gürcistan, Dağıstan ve Şirvan Osmanlılara bırakıldı

Önemi: Bu antlaşma ile Osmanlılar doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmışlardır

OSMANLI-AVUSTURYA SEFERLERİ

Tarih: 1593
Taraflar:Osmanlılar X Avusturya
Sebep: Bosna ve Macaristan sınırında çeteler halkı rahatsız etmekteydi

Bu çeteler Bosna valisi Telli Hasan Paşa’yı öldürünce III

Murat Avusturya’ya savaş ilan etti

Sonuç: III

Murat öldüğü için savaşı III

Mehmet devam ettirmiştir

( Haçova Meydan Muharebesi)

III MEHMET DÖNEMİ (Eğri fatihi) (1595-1603)

*Anadolu’da sancak beyliği yaparak yöneticilik tecrübesi kazanan son Osmanlı padişahıdır

HAÇOVA MEYDAN MUHAREBESİ

Tarih:1596
Taraflar: Osmanlı X Avusturya
Sebep: III

Murad döneminde başlayan Avusturya seferlerinde Estergon ve Vişegrad kaleleri Avusturya’nın eline geçmişti

Sonuç: 1-Haçova, Osmanlıların zaferle sonuçlanan son meydan muhaberesidir

2- Savaş sırasında III

Mehmet kaçmak istedi ise de hizmetlilerin ( aşçılar, seyisler vs

) düşmana saldırması ile savaş kazanılmıştır

Bu sebeple savaşın diğer bir adı da aşçılar- kepçe savaşıdır

FEODALİTE (Derebeylik)

Feodalite, Ortaçağ Avrupasının yönetim şeklidir

Merkezi yönetimin zayıflaması sonucu Avrupa’da soylular kendilerini korumak adına şatolar yaptırıp, şövalyeler tuttular ve kralları dinlememeye başladılar

İstanbul surlarının büyük toplar ile yıkıldığını gören Avrupalı krallar büyük toplar döktürdüler ve derebeylerinin şatolarını yıkarak feodalite rejimine son verdiler

04-27-2008	#3
[KAPLAN]	Cevap : Osmanlı Tarihi Ders Notları MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ Tarih: 29 Ağustos 1526 Taraflar: Osmanlılar X Macarlar Sebep: Pavia Savaşı’nda Alman İmparatoru Şarlken’e esir düşen Fransız kralı Fransuva’yı kurtarmak 2- Kanuni Fransuva’yı kurtararak Avrupa’daki Haçlı birliğine Fransa’nın katılmasını engellemek istemiştir Sonuç: 1-Macaristan’ın tamamı ele geçirildi ve Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında tampon bir Macar krallığı kuruldu 2-Madrit Antlaşması ile IFransuva serbest bırakıldı 3- Mohaç Meydan Muharebesi’nde Macar ordusunun tamamı imha edildiği için Macaristan’da Türklerin karşısına çıkabilecek bir güç kalmadı 4- Macar Kralı II Lui savaş meydanında öldü Önemi: Macaristan Osmanlı Devleti’ne bağlı bir krallık haline geldi IVİYANA KUŞATMASI Tarih:1529 Taraflar: Osmanlılar X Macarlar Sebep: Yanoş Zapolya’nın Macar kralı olmasını Avusturya arşidükü Ferdinad’ın istemiyordu ve Ferdinand, Budapeşte’yi( Budin) ele geçirdi Sonuç: Budapeşte geri alındı ama Ferdinand ordusu ile ortada yoktu Bu sebeple Osmanlı ordusu Viyana’yı kuşattı Ancak ordu, kuşatma için hazırlıksız gelmişti ve kış mevsimi yaklaşmıştı Bu sebeplerden dolayı IViyana kuşatması başarısız olmuştur ALMAN SEFERİ Tarih: 1533 Taraflar: Osmanlılar X Avusturya Sebep: Avusturya kralı Ferdinand, Macar kralı olmak için tekrar Budapeşte’yi kuşattı Sonuç: 1-Avusturya ve Almanya içlerine kadar giren Osmanlı ordusunun karşısına Ferdinand veya Şarlken çıkmadığı için ordu geri döndü 2- İstanbul barışı ile savaş durumu sona erdirildi İSTANBUL BARIŞI Tarih:1533 Taraflar: Osmanlılar-Avusturya Önemi: 1-Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktır 2- Ferdinand, Yanoş’un Macar kralı olmasını kabul etti 3-Ferdinand, Osmanlılara yılda 30 bin duka altın vermeyi kabul etti İstanbul Barışı ile Macaristan 2’ye ayrıldı 1 kısım Osmanlı Devleti’nin korumasında Yanoş’a, 2 kısmı vergi vermek şartı ile Ferdinand’a bırakılmıştır (Ferdinand, Macar krallığı için yaptığı savaşlar hep başarısızlıkla sonuçlanınca Alman imparatorunun tavsiyesi ile Osmanlılar ile anlaştı Osmanlılar:1-Osmanlı-Safevi ilişkileri bozulmuştu Kanuni İran seferine çıkmak istiyordu 2- Macaristan seferleri Osmanlılara pahalıya mal olduğu için Avusturya ile anlaştılar) MACARİSTAN SEFERİ: Tarih: 1541 Taraflar: Osmanlılar X Avusturya Sebep: Avusturya kralı Ferdinand, Macar kralının ölümü üzerine yeniden Macaristan’a saldırdı Sonuç:Macaristan üçe ayrıldı Bir kısmı Ferdinand’a, 2 kısmı Budin Beylerbyilği adı ile Osmanlılara, 3 kısmı da Erdel krallığı adı ile Yanoş’un oğlu Sigismund’a bırakıldı MACARİSTAN SEFERİ* Tarih: 1543 Taraflar: Osmanlılar X Avusturya Sebep: Ferdinand, Osmanlılara bırakılan Macaristan topraklarını istedi, isteği kabul edilmeyince Budin’i kuşattı Sonuç: Osmanlılar Estergon ve İstolni-Belgrat kalelerini fethetti Antlaşma ile savaş sona erdi ERDEL SEFERİ: Tarih: 1551 Taraflar: Osmanlı X Avusturya Sebep: Ferdinand, Erdel’in iç işlerine karışıyordu Sonuç:Osmanlılar Erdel ve Macaristan’da bir çok kaleyi aldılar Ferdinand 1562’de barış isteyince yeniden antlaşma yapıldı ZİGETVAR SEFERİ Tarih:1566 Taraflar:Osmanlı X Avusturya Sebep: Ferdinand’ın ölümü ile yerine geçen oğlu Maksimilyan 1562 antlaşmasını tanımadı ve vergisini göndermemeye başladı Sonuç: Zigetvar Kalesi fethedildi Önemi: Zigetvar seferi Kanuni’nin 13 ve son seferidir KAPİTÜLASYONLAR ( İMTİYAZAT-I MAHSUSA) (OSMANLI-FRANSIZ TİCARET ANTLAŞMASI) (AHİDNAME) (UHUD-I ATİKA) OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ Kanuni, IFransuva’yı Mohaç Meydan Muharebesi ile Şarlken’den kurtarmıştı Kanuni böylece hem Hıristiyan birliğini parçalamış, hem de Avrupa’da kendisine bir müttefik bulmuştu Osmanlı-Fransız ittifakı ve Kanuni’nin Macaristan, Alman seferleri, IViyana kuşatması Avrupa’da Türkler aleyhine dini bir heyecanın ortaya çıkmasına sebep olmuştu Bu gelişmeler karşısında Fransa, Osmanlılara karşı iki yüzlü bir siyaset izlemeye başladı FRANSA KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN KABUL ETTİ 1-Avrupa’da kendisine karşı oluşturulan cephede sırtını Asya’da Osmanlılar gibi güçlü bir devlete dayamak istiyordu 2-Fransa Şarlken’e karşı Kanuni’ye güvenmek istiyordu OSMANLILAR KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN VERDİLER 1-Kanuni, Şarlken’in Avrupa’da kendisine karşı kuracağı bir Haçlı ordusunda Fransa’nın bulunmasını engellemeye çalışıyordu 2-Kanuni Fransızları Akdeniz limanlarına çekerek Akdeniz ticaretini canlandırmak istiyordu 3-Kanuni, Katolik mezhebini savunan Şarlken’e karşı, Şarlken ve Papa’nın ortadan kaldırmak istediği ve Fransa’da gelişen Protestan mezhebini güçlendirmek istedi Böylece Hıristayan birliği bozulmuş olacaktı Kapitülasyonlar Kanuni ile Fransuva’nın yaşadığı sürece geçerliydi Ancak IIMahmut döneminde kapitülasyonlar sürekli hale getirildi Osmanlı Devleti kapitülasyonlar yüzünden Avrupalı tüccarların açık pazarı haline geldi Her alanda Osmanlıların geri kalmasını sağlayan kapitülasyonlar 1923 Lozan Antlaşması ile kaldırılmıştır OSMANLI-RUSYA MÜNASEBETLERİ 16yy ortalarında Rusya, Osmanlıların önemsemediği bir devletti Bu tarihlerde Rusya, Osmanlıların bir eyaleti olan Kırım Hanlığı’na yıllık vergi veriyordu Çar Fedor zamanında Moskova Patrikliği’nin kurulması, Osmanlı-Rus ilişkileri açısından çok önemlidir Çünkü İstanbul Patrikhanesi’nden ayrılan Rusya bundan sonra Ortodoksların koruyucusu rolünü üstlendi ve bunu Osmanlı Devleti’ne karşı bir devlet politikası haline getirdi Rusya, IVİvan’ın Çar olmasından sonra güçlü bir devlet haline geldi Ancak Çar İvan Osmanlı Devleti ile çatışmaya girmedi AVRUPA DEVLETLERİNE OSMANLILARIN ETKİSİ Türklerin Rumeli’ye geçişi Avrupalı devletleri değiştirdi Bu tarihe kadar sürekli birbirleri ile savaşan Avrupalı devletler, bundan sonra birleşerek Osmanlılara karşı Haçlı orduları kurdular Ancak Haçlı ordularının sürekli yenilmesi ve Osmanlı Devleti’nin Avrupalı devletlere ekonomik ayrıcalıklar vermesi bu birliği zaman zaman bozdu 1-Venedikliler Haçlı ittifakına girmek istemedi 2-Rusya ile Almanya arasında paylaşılma tehlikesi yaşayan Lehistan, Osmanlı Devleti ile dostluk kurmak zorunda kaldı 3-Fransa kapitülasyonlar yüzünden Haçlı ittifakına katılmadı 4-Avusturya ve Almanya üzerine düzenlenen seferler ile bu devletlerin güçlenmesine fırsat verilmedi 5-Macaristan Osmanlı topraklarına katıldı İRAN SEFERLERİ* Tarih: 1533, 1548, 1553,1577 Taraflar: Osmanlı X Safeviler Sebep: Safevilerin Kanuni’nin batı seferlerini fırsat bilip Anadolu’ya saldırmaları Sonuç İran seferleri Amasya Antlaşması ve Ferhat Paşa Antlaşması ile son bulmuştur AMASYA ANTLAŞMASI Tarih:1555 Taraflar: Osmanlılar X Safeviler Maddeleri:Doğu Anadolu, Azerbaycan, Tebriz ve Bağdat Osmanlılar’da kaldı Önemi: Osmanlılar ile Safeviler arasındaki ilk antlaşma DENİZLERDE GELİŞMELER RODOS’UN FETHİ Tarih:1522 Sebep: Rodos’u ellerinde bulunduran StJean şövalyeleri Mısır, Suriye ve Anadolu arasındaki deniz taşımacılığını devamlı engelliyorlardı Sonuç:Rodos fethedildi ve şövalyeler Malta adasına yerleştirildi Önemi: 1-Mısır, Suriye deniz yolunun güvenliği sağlandı 2-Rodos’un fethinde ilk kez havan topları kullanıldı PREVEZE DENİZ SAVAŞI Tarih: 28 Eylül 1538 Taraflar: Osmanlı X Haçlılar ( Barbaros Hayrettin Paşa X Andrea Doria) Sebep: Akdeniz’de Osmanlı hakimiyetini sağlamak Sonuç:1-Şarlken’in Akdeniz’deki üstünlüğü sona erdirildi 2-Akdeniz bir Türk gölü haline geldi Önemi: Preveze Deniz Savaşı’nın tarihi olan 28 Eylül ülkemizde Türk Denizcilik Günü olarak kutlanmaktadır HİNT DENİZ SEFERLERİ Tarih:1538-1553 Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler Sebep: 1-Portekizliler Basra Körfezi’ni kapatarak Baharat yolunu değiştirmişlerdi Bu durum Osmanlı ekonomisine büyük zarar veriyordu 2- Portekizliler Müslüman tüccarlara zarar veriyorlardı Sonuç: 1-Seferler başarısız olmuştur Bunun sebebi Osmanlıların okyanuslara dayanıklı büyük gemilerinin olmayışı ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklardır 2-Osmanlılar, Kızıldeniz, Basra Körfezi, Arabistan, Habeşistan ve Doğu Sudan’a hakim olmuş, Yemen, Aden, Sudan ve Maskat, Eritre Osmanlı yönetimine girmiş ancak Portekizlileri Hint Okyanusu’ndan çıkaramamışlardır CERBE DENİZ SAVAŞI Tarih: 1560 Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar Sebep: Haçlıların Türkleri Kuzey Afrika’dan atmak istemeleri Sonuç: Batı Akdeniz’de ve Kuzey Afrika’da Türk üstünlüğü kesinleşti Önemi: Cerbe Deniz Savaşı, Preveze Deniz Savaşı’ndan sonra Osmanlıların Akdeniz’de kazandıkları en büyük deniz savaşıdır II SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM) (1566-1574) Amacı: IISelim’in veziriazamı Sokollu Mehmet Paşa savaş yapmayıp, devleti güçlendirmek ve yenilikler yapmak istiyordu IISelim’in unvanları Sarı ve Sarhoş’tur II Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır IISelim, şehzadelerin sancağa gitmeleri usulünü kaldırdı ve şehzadeler için sarayda hapis hayatı başladı YEMEN İSYANI* Tarih: 1568 Sebep: Yemen’deki ailelere verilen bazı imtiyazların geri alınması üzerine isyan çıktı Sonuç: Özdemiroğlu Osman Paşa isyanı bastırdı Önemi: Yemen, isyanların en çok görüldüğü yerdir Çünkü merkeze çok uzaktır ENDONEZYA SEFERİ ( AÇE SEFERİ) (SUMATRA SEFERİ) Tarih: 1568-1569 Sebep: Açe Sultanlığı Osmanlılardan asker ve silah yardımı istedi Sonuç: Açe Sultanlığı’na giden Osmanlı kuvvetleri bir daha geri dönemediler KIBRIS’IN FETHİ Tarih:1571 Taraflar: Osmanlı X Haçlılar Sebep: Anadolu, Suriye, Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz’e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs’ın fethi şarttı Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz’e hakim oldular 2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı İNEBAHTI SAVAŞI Tarih: 1571 Taraflar: Osmanlı X Haçlılar Sebep: Osmanlıların Kıbrıs’ı fethetmeleri Sonuç: Haçlı donanması, İnebahtı’da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti Önemi: Savaş sonunda Avrupalı devletlerde Osmanlıların da yenilebileceği fikri ortaya çıkmıştır SOKOLLU MEHMET PAŞA’NIN KANAL PROJELERİ 1-Süveyş kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Baharat yolu işlerlik kazanacak ve Ümit Burnu yolu önemini kaybedecekti) 2-Don Volga Kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Osmanlılar Karadeniz’den Hazar Denizi’ne geçebilecek ve Orta Asya Türkleri ile yakından ilişkiye girilebilecekti) 3-İznik-Sapanca kanalı ( Bu kanal açılabilseydi İstanbul Boğazı’nın trafiği rahatlatılabilecekti) III MURAD DÖNEMİ (1574-1595) IIIMurad döneminde 1579’da Sokollu Mehmet Paşa’nın (1564-1579) bir suikast sonucunda öldürülmesi ile Osmanlılarda Duraklama dönemi başladı IIIMurad, Duraklama döneminin ilk padişahıdır LEHİSTAN’IN OSMANLI TOPRAKLARINA KATILMASININ ÖNEMİ: Osmanlı Devleti’nin hakimiyeti Baltık Denizi kıyılarına kadar ulaştı(1575) VADİÜ’S-SEYL SAVAŞI (KASRÜ’L-KEBİR) Tarih: 1578 Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler Sebep: Kuzey Afrika’da Osmanlıların işgal edemediği bir tek Fas kalmıştı Sonuç:Kuzey Afrika tamamen Osmanlı hakimiyetine girdi Ancak Fas, sadece Osmanlı himayesine alınmış, doğrudan devlete bağlanmamıştır Önemi: Osmanlı sınırları Atlas Okyanusu’na ulaşmıştır 1580 yılında İngilizlere Osmanlı ülkesinde ticaret yapma imtiyazı ( kapitülasyon) tanındı ÇILDIR SAVAŞI* Tarih:1578 Taraflar: Osmanlı X Safeviler Sebep: Osmanlılar Kırım ile doğudan karayolu bağlantısı kurmak istiyorlardı Böylece Rusya’nın güneye inmesi önlenecekti Sonuç:Çıldır Ovası’nda Safeviler mağlup edildi ve Tiflis Osmanlıların eline geçti MEŞALELER SAVAŞI Tarih:1583 Taraflar: Osmanlı X Safeviler Sebep: Kafkasların tamamiyle ele geçirilmek istenmesi Sonuç: Safeviler ile savaşlar 1590’a kadar sürdü 1590’da Ferhat Paşa Antlaşması ile Safevi –Osmanlı savaşları sona erdi FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI Tarih:1590 Taraflar: Osmanlılar –Safeviler Maddeleri: Tebriz, Karabağ, Gürcistan, Dağıstan ve Şirvan Osmanlılara bırakıldı Önemi: Bu antlaşma ile Osmanlılar doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmışlardır OSMANLI-AVUSTURYA SEFERLERİ Tarih: 1593 Taraflar:Osmanlılar X Avusturya Sebep: Bosna ve Macaristan sınırında çeteler halkı rahatsız etmekteydi Bu çeteler Bosna valisi Telli Hasan Paşa’yı öldürünce IIIMurat Avusturya’ya savaş ilan etti Sonuç: IIIMurat öldüğü için savaşı IIIMehmet devam ettirmiştir ( Haçova Meydan Muharebesi) III MEHMET DÖNEMİ (Eğri fatihi) (1595-1603) Anadolu’da sancak beyliği yaparak yöneticilik tecrübesi kazanan son Osmanlı padişahıdır HAÇOVA MEYDAN MUHAREBESİ* Tarih:1596 Taraflar: Osmanlı X Avusturya Sebep: III Murad döneminde başlayan Avusturya seferlerinde Estergon ve Vişegrad kaleleri Avusturya’nın eline geçmişti Sonuç: 1-Haçova, Osmanlıların zaferle sonuçlanan son meydan muhaberesidir 2- Savaş sırasında IIIMehmet kaçmak istedi ise de hizmetlilerin ( aşçılar, seyisler vs) düşmana saldırması ile savaş kazanılmıştır Bu sebeple savaşın diğer bir adı da aşçılar- kepçe savaşıdır FEODALİTE (Derebeylik) Feodalite, Ortaçağ Avrupasının yönetim şeklidir Merkezi yönetimin zayıflaması sonucu Avrupa’da soylular kendilerini korumak adına şatolar yaptırıp, şövalyeler tuttular ve kralları dinlememeye başladılar İstanbul surlarının büyük toplar ile yıkıldığını gören Avrupalı krallar büyük toplar döktürdüler ve derebeylerinin şatolarını yıkarak feodalite rejimine son verdiler