Cevap : Dahiliye

Hepatit C Hepatit-C

Hepatit -C nedir?
C hepatiti ,Hepatitis C virusunun (HCV)'nin neden olduğu bir karaciğer enfeksiyonudurÖnceleri non-A non-B (ne A nede B) hepatiti olarak adlandırılan C hepatiti,1970'lerin ortalarında bulundu1989 yılına kadar kendine özgü antikorları tespit eden (Anti-HCV gibi) bir test olmadığından , mevcut testlerle gösterilemediğinden ,varlığı bilinmesine rağmen non-A non-B ( ne A ne de B) hepatiti deniyorduABD'de yılda yaklaşık 35000 kişinin C Hepatit virusu ile karşılaştığı düşünülmektedir( Türkiye için ne yazık ki böyle bir istatistiki bilgi yok)Kronik karaciğer hastalığı ve Siroz'aneden olması,B hepatitinden daha sıktırÖnceleri Akut C hepatitinin yarısının kronikleşeceği ( müzmin hastalığa yol açacağı) tahmin edilirken,şimdi bu oranın % 80 'i aşabileceği tahmin edilmektedirBunlardan bazılarında siroz gelişebilirSiroz gelişen olgulardan bazılarında karaciğer kanseri de gelişebilirTedaviden yarar görebilecekleri belirlemek için uzun süreli çalışmalar çok merkezli olarak sürdürülmektedir

Hepatit-C için riskli olanlar kimlerdir?

Kan transfüzyonu yapılan kişiler ( kan verilen)

Kan ürünleri (Plazma,eritrosit süspansiyonu, vs) verilen kişiler( 1992 Temmuz ayından sonra birçok ülkede kan vericileri C hepatit virüsü yönünden araştırılarak kan gereken kişilere verildiğinden,bu ülkelerde 1992 den önce kan verilmiş olanlar önemlidirBizim ülkemizde 1999 yılında bile hala birçok hastanede C hepatit virüsü tespit eden testler yapılmadan kan alınıp verilmektedirBu konuda Sağlık Bakanlığı yetkililerin daha duyarlı olması gerektiğine inanıyoruz)

İV (damardan) ilaç kullanan kişiler,İV eroin kullanımı,(C hepatitli hastada kullanılmış bir enjektör ile başka bir hastaya ilaç verilmesi

Hemodiyaliz hastaları ( Şu anki rutin uygulamada; Hepatit C ve B'li hemodiyaliz hastaları- ki daha önceden saptanır-bu virüs bulaşmış kendinelerine özel makinalarda ayrı olarak hemodiyalize girerlerBu virüslerin araştırmasından sonra kendilerinde virüs bulunmayan hastalar ayrı makinalarda hemodiyalize girerler)

Hemofili hastası olanlar(Çok sık kan ve kan ürünleri verilmek zorunluluğu olduğundan)

Diğer: vucudu kesici-delici bir cisimle kesilenler ( örneğin operatör doktorlara ameliyat sırasında sılıkla ellerine iğne batmaktadır),tatuaj (döğme yaptırmak),kokain çekmek de risk faktörlerindendir


Böyle kişiler Hepatit C yönünden test edilmelidirler

Ancak olguların % 10'unda virüsle karşı karşıya kalma öyküsü ( herhangi bir şekilde ) bulunamamıştır

Hepatit-C virüsü nasıl bulaşır?

Virüs kanda bulunurBu yüzden kan yolu ile bulaşırFakat,cinsel yolla da bulaşma riski vardır,bu yüzden prezervatif kullanılması önerilmektedirBu şekilde bulaşma muhtemelen deri lezyonları ve yaralarla olduğu sanılmaktadır

Virüsün meni veya tükrük yolu ile gerçekten bulaşıp bulaşmadığına ait kesin kanıtlar yoktur

Anne sütünden HCV'nin geçtiğini gösteren bir kanıt da yoktur

Enfekte bir kişide kullanılan ustura,traş makinası,hatta berber makasları,dövme yaptırma,vücudun kesici-delici bir cisimle yaralanması,akapunktur iğneleri ile HCV'yi bulaştırmak olasıdır

C Hepatitli tüm kişiler potansiyel olarak bulaştırıcılardırSadece Amerika'da 4 Milyon taşıyıcı bulunduğuna inanılmaktadırHepatit A ve B'nin aksine enfeksiyon geçirmek bağışıklık sağlamaz

Kanla bulaşan hepatit olgularının % 90'ından HCV sorumludurAncak günümüzde ( eğer yapılırsa) test yaparak kan verildiğinden bu şekilde çok zordur

C Hepatitli bir anneden bebeğine HCV'nin geçişi % 5'den azdırGeçiş muhtemelen annenin kanındaki virüs miktarı ile doğrudan ilişkilidirEnfekte annelerden doğan bebekler test ve kontrol edilmelidir


*Hepatit C için AŞI YOKTURHepatit B ve A için yapılan aşılar Hepatit C'ye karşı bağışıklık sağlamazBir çok hepatit C virüs tipi vardır ve bunlar mutasyona ( değişikliğe ) uğramaktadırSonuç olarak bir aşı geliştirmek zor olacaktır( Virüs sürekli olarak kendini değiştirdiğinden ,aşı yapılsa bile değişikliğe uğramış virüse faydası olamayacağından)Ayrıca C Hepatitine karşı etkili bir immun globulin ( koruyucu bağışıklanmış serum) da yoktur

Hepatit-C nin belirtileri nelerdir?

C Hepatitli bir çok kişinin HERHANGİ BİR YAKINMASI YOKTUR ve NORMAL YAŞAMLARINI SÜRDÜRMEKTEDİRLERKuluçka süresi değişiktirOrtalama 7-8 haftadırKaraciğer fonksiyon testleri yıl boyunca,haftadan haftaya değişik değerlerde yükselmiştirEnfekte kişiler karaciğer fonksiyon testleri normal bile olsa ,virüs onların kanındadır ve karaciğer hücre hasarı oluşturabilir

Belirtiler varsa ,bile çok hafif olabilir ve gribe benzer (bulantı,kırıklık,halsizlik,iştahsızlık,ate ş,baş ağrısı,karın ağrısı gibi)

Birçok hastada sarılık yokturFakat bazen seyir boyunca koyu renkli idrar görülebilir

Hepatit-C li olup olmadığımı nasıl bilebilirim?

HCV enfeksiyonu,basit ve özgül bir kan testiyle ( Anti-HCV ) belirlenebilirFakat; akut veya kronik enfeksiyon olup olmadığı ayırdedilemezBu test rutin ( devaml ve düzenli olarak mutlak yapılan işlemler) değildirBu yüzden kişiler,doktorlarından bir HCV testi istemelidirEğer ilk test (+) ise ,tanıyı doğrulamak için 2 kez bir test yapılmalı ve karaciğer fonksiyon testleri alınmalıdırHalen kullanılmakta olan (EİA) testlerinde kronik hepatit C lilerin yaklaşık %95'inde anti- HCV (+) dirYani duyarlı bir testtirAntikor ( Anti- HCV ) olguların % 30'unda enfeksiyonun ilk 4 haftasında (+) olmayabilirHCV ile karşılaşmadan 5-8 hafta kadar erken,olguların % 60'ında anti- HCV testlerinde pozitiflik saptanabilir



İyi Olacakmıyım?

C Hepatitli kişilerden çok azı kanlarından virüsü temizleyebilirTamamen iyileşmek için virüsün kandan temizlenmesi gerekmektedirOlguların % 80'inden fazlasının kronikleşeceği (müzminleşip uzayıp gitmek) bildirilmektedir( İlk akut enfeksiyondan en az 6 ay sonra karaciğer enzimlerinin ( SGOT-SGPT) yüksek kalması durumunda kronikleşme olduğundan söz edilebilir)

SGOT ve SGPT ( ALT - AST) karaciğer hücre harabiyeti meydana geldiğinde salınırlarEnfeksiyonun kronik olduğunu gösteren testler de vardırKronik Hepatit; Kronik Persistan Hepatit ve Kronik Aktif Hepatit formlarında görülürKrPersistan Hepatit daha hafif şeklidirBazan Siroz gibi daha şiddetli karaciğer hastalığına ilerleyebilir

Kronik Hepatit-C ne demektir?

Kronik HCV ,akut enfeksiyondan 6 ay sonra temizlenmeyen enfeksiyon demektirHastalık dereceli olarak 10-14 yıldan fazla bir süre boyunca ilerleyebilirYüksek SGOT,SGPT değerleri karaciğer hasarının halen devam etmekte olduğunun bir göstergesidirKaraciğer biopsisiyle hasarın tipi,derecesi ve hastalığın şiddeti belirlenebilirKronik Hepatit C'li hastaların % 20'sinde siroz gelişeceğine inanılırSiroz karaciğer hücrelerinin ölümünden sonra karaciğerde meydana gelen skar (sert,işe yaramaz,fonksiyon görmez bir dokudur) dokusu meydana gelirSirozlu hastaların % 25'inde ( tüm olguların % 5'i) karaciğer yetmezliği meydana gelebilir (enfeksiyondan 30-40 yıl sonra bile)Siroz gelişen Kronik Hepatit C'li hastalarda karaciğer kanseri gelişmesi riski büyüktürBu ilk enfeksiyondan 10-40 yıl sonra meydana gelebilir

Hepatit-C nin Tedavisi nasıldır?

Son zamanlarda; 3 interferon tipi ve İnterferon+Ribavirin birlikte kullanıldığı tedavi şemaları vardırTedavi için hastaların seçimi için hastalık belirtilerinin varlığı yada yokluğu değil,biyokimyasal,virolojik ve karaciğer biyopsisi bulguları belirleyici olmaktadır

Ä°nterferon tek başına kullanılabilirÄ°nterferonun bazı yan etkileri vardırGrip benzeri ÅŸikayetler,baÅŸ aÄŸrısı,ateÅŸ,kırıklık,iÅŸtahsızlık,bulantÄ ± kusma,saç dökülmesi yanısıra,kemik iliÄŸi depresyonu sonucu beyaz kan hücreleri( Lökosit) ve kan plaketcikleri (Trombosit) 'nde azalma meydana gelebilirBu yüzden kan testleri ile izlenmelidir

Ribavirin ile ani ve şiddetli anemi ( kansızlık) meydana gelebilirDoğumsal anomaliler görülebileceği için ,hamilelerde kullanılmamalıdırTedaviden sonraki 6 ay sonraya kadar hamile kalmaktan korunmalıdırYan etkilerinin şiddeti ve tipi kişiden kişiye değişirÇocukların HCV enfeksiyonu tedavisi halen araştırlmaktadır

Olguların %50-60'ında ilk tedavisinde ,tedaviye yanıt verirken,yaklaşık %10-40 olguda virus geç olarak temizlenebilirBu yüzden tedavi sonucu için hemen karar verilmezTedavi uzatılabilir ve ilk tedaviden sonra nüks ( tekrarlama) görülenlerde 2 kez tedavi verilebilir

Tek başına İnterferon kullanımı: Nüks görüldükten sonra ,tekrar tedavi edilmiş olanlarda dahil olguların % 58'inde virüsün temizlendiği bildirilmektedirYan etkileri vardır ancak iyi tolere edilir

İnterferon+ Ribavirin tedavisi : Her iki ilacın yan etkisiyle birlikte,nüks görülenlerin tekrar tedaviye alınan olguların % 47'sinde virüslerin temizlendiği bildirilmektedir

Son dönem Hepatit C'si olan hastaların karaciğer transplantasyonundan sonra 1/3 - 1/4 'ünde tekrar enfeksiyon meydana gelirYeni transplante edilen karaciğerde ( karaciğerin çıkarılıp kadavra karaciğerinin takılması -organ bağışı) de enfeksiyon meydana gelmesi riski oldukça fazladırDiğer taraftan bu durum genellikle ikinci bir transplantasyonu gerektirmez

Hepatit C'li hastalara Hepatit A ve Hepatit B aşısı yapılmalıdırBu kişiler alkol almamalıdır

Hastalığın iyileşmesi yada kötüleşmemesini sağlayan ( alkol hariç) özel bir diyet yokturYaşamı normal sürdürmek için gerekli,dengeli bir diyet yeterlidir(Karaciğer yetmezliği buna dahil değildir)

Kişileri yorgun düşürecek işlerden kaçınılmalı,yaşamı belirlenen ölçülerde devam etmesi planlanmalıdırKendni yorgun hissettiğinde dinlenmelidir

Hepatit-C den nasıl korunulur?nasıl önlenir?

Halen Hepatit C için aşı yokturEnfeksiyonlu kişilerin kanları ile bulaşık jilet,ustura,makas,tırnak makası,diş fırçası,temizlik kağıtları gibi her şey için tedbir alınmalıdır

Çamaşır suyu ile sıçramış kanlar temizlenmelidir

HCV nin cinsel yolla geçişi çok nadir olmasına rağmen,güvenli sex yapılmalı (prezervatif kullanımı,çok eşli cinsel yaşamın terki gibi)dır

HCV'li hastalar gittikleri her hangi bir doktora ve diş hekimlerine HCV'li olduklarını bildirmelidirler

Bu hastalık hakkında her geçen gün araştırmalar çoğalmakta,çare için arayış sürdürülmektedir