Cevap : --->: Kpss.. İnkılap tarihi ders notları

Kafkas (doğu) Cephesi
(saldırı)
Kanal Cephesi
(Suriye-Filistin-Hicaz) (saldırı/savunma)
Çanakkale Cephesi
(savunma)
Irak Cephesi
(savunma)
Ø Amaç kuzeyde Rusya’yı yenilgiye uğratmakTürkçülük idealine gerçekleştirmek isteyen bir cephe
Ø Hazar denizinin kuzeyinden sokularak orada yaşayan Orta Asya Türklerini özgürleştirmek
Ø Soğuk yüzünden kaybedildi
Ø Bu cephenin açılmasının nedeni Osmanlı Devletinin savaşa girmek istemesinin nedenlerinden biridir
Ø Hindistan ile İngiltere arasında yer alan Süveyş kanalını ele geçirerek İngiltere’ye Hindistan’dan gelecek yardımı kesmek
Ø Araplar cihat çağrısına Osmanlıyı arkadan hançerleyerek cevap verirler Araplara İngilizlerin özgürlük vericez vadiyle kandırırlar yanlarında savaşmalarını sağlar Ümmetçilik, cihat çağrısı çöker
Ø İtilaf devletleri zor durumda olan Rusya’ya yardım etmek için Çanakkale ve İst Boğazı üzerinden Rusya’ya yardım götürmeyi ve İst ele geçirip Osm Devletine son vermek 1 Dünya Savaşını bitirmek amaçlanmaktadır
Ø Almanları doğuda sıkıştırmak
Ø Sonuçta; Osm kazandığı tek cephe Rusya’da devrim gerçekleşiyor Bolşevikler çarlığı yıkıp Rusya’nın yaptığı tüm gizli ant yok sayıyor aldığı toprakları geri veriyor
Ø Savaş uzadı Kurtuluş savaşı için zaman kazanıldı ve M Kemal tanındı M Kemal 1 Dünya Savaşındaki ilk cephesi
Ø Irak’taki petrol yataklarını İngiltere istiyor Basra körfezinden asker çıkarıyor İngiltere Irak’ı alıyor ve bugünkü sınırlarımıza yaklaşıyor

Rusya’nın savaştan çekilmesiyle zorlanan itilaf devletleri ABD’nin savaşa girmesiyle rahatlıyorlar ABD savaşa girerken bazı şartlar öne sürüyor Bu şartlara Wilson İlkeleri denmektedir Türk toprağı olmadığı halde Türk askerlerinin savaştığı cephe Makedonya cephesidir
Wilson İlkeleri:
1 Yenenler yenilenlerden toprak almayacak
2 Yenenler yenilenlerden savaş tazminatı almayacak
3 Başka devletlerin egemenliği altında yaşayanlar kendi bağımsızlıklarını kendileri tayin edecekler (Bu ilkenin temelini Fransız İhtilali oluşturmaktadır Nüfus yoğunluğu hangi etnik kökende ise o bölgede, o etnik kökenin egemenliğinde devlet kurulacak) Bu madde İtilaf devletlerinin istismarı ile manda rejimi ile uygulanmaya çalışıldı
Ø 1908 Reval görüşmeleri (İngiltere Rusları balkanlarda serbest bırakıyor) Ruslar balkanlarda Panislavizim politikasını güdüyor amacı; Slav kökenleri birleştirmek Rus çarı ve İngiltere prensinin istekleri ile 2 Meşrutiyet ilan edilir Amaç tekrar Osmanlıcılıktır 2 Meşrutiyet ilan ettirenler İngiliz kralı ve Rus çarıdır 2 Meşrutiyet ile Osmanlı devleti çok partili yaşama geçiyor Özgürlük ortamından yararlanan meşrutiyete karşı çevreler İttihat ve Terakki Partisi’ne karşı Ahrar Partisi’ni kurdular Daha sonra muhafazakarların güçlü partisi olan Hürriyet ve İtilaf Partisi kurulmuştur 2 Meşrutiyetin ilan edilmesinde İttihatçıların da parmağı var 2 Meşrutiyet ilan edilirken Girit elden çıkar
Ø Balkanlarda savaş çıkıyor, gericiler ayaklanıyor bu ayaklanmanın nedeni rejimi değiştirmek monarşi rejimini/şeriat istiyorlar Bu olaya tarihte 31 Mart Vakası denir İsyan bastırılır fakat sonuçları ağır olur İttihatçılar 2 Abdülhamit’i suçlarlar ve tahttan indirirler Yerine 5 Reşat getirilir Bu sefer parlamento padişaha değil de meclise karşı sorumludur Dernek ve parti kurmak yasal hale getirilir İttihat ve Terakki partisi ilk siyasi parti olur Bu partiye karşı Hürriyet ve İtilaf muhalefet gücü oluşturulur

2 Abdülhamit Dönemi Sonrası Olaylar
Ø Trablusgarp Savaşı ve Uşi Antlaşması:
Ø İtalyanlar siyasi birliklerini sağlayınca onlarda sömürgecilik yarışında yerlerini almak istiyorlar Almanya’da aynı durumdadır Almanlar aynı zamanda İngiltere’nin sömürgelerine göz dikmişlerdir Bu durumdan rahatsız olan İngiltere İtalya’yı aralarına çekmek amacıyla İtalya’nın Trablusgarp’ı işgal etmelerine izin veriyor ve yardım ediyorlar M Kemal ve arkadaşları burada başarılı bir savunma gerçekleştiriyorlar salt bu yüzden İtalya dünyada ilk kez bir savaşta uçak kullanmak zorunda kalıyor
Ø Almanya ve İtalya’nın sömürgecilikte geç kalmalarının nedenleri; her iki ülkenin sanayi devrimini geç yaptıkları için ve siyasi birliklerini geç tamamlamalarıdır
Ø Tunus’ta Fransa var, Mısır’da da İngiltere var Onlarda İtalya’yı aralarına çekmek amacıyla Trablusgarp’ı bir nevi rüşvet gibi kullanıyorlar
Ø Balkan savaşları çıkınca Osmanlı İtalya’dan barış antlaşması imzalamak istiyor Uşi antlaşması yapılıyor Trablusgarp İtalya’ya veriliyor ve balkan savaşları bitesiye kadar 12 Ada’da İtalya’ya veriliyor ve hala alınamadı!
Ø 1 Balkan Savaşı
Ø Bulgaristan, Sırbistan, Karadağ, Yunanistan Osmanlıya savaş açarlar Osmanlı kesin bir yenilgi alır Bunun nedeni Jön Türklerin Osmanlı ordusuna sızmaları yani ordunun siyasete bulaşmasıdır Londra antlaşması imzalanır İlk ayaklanan Sırplar oluyor, ilk bağımsızlığını kazanan ise, Yunanlılar oluyor En son ise Arnavutluk oluyorEdirne ve Kırklareli balkan devletlerine geçiyor
Ø 2 Balkan Savaşı
Ø Bulgaristan bu savaştan çok karlı çıkar (Romanya 1 Balkan savaşına katılmazken 2 Balkan savaşına katılır) Diğer devletler bu durumu yediremezler Osmanlı bunu fırsat bilerek Edirne ve Kırklareli’ni tekrar geri alırlar Bulgaristan’la İstanbul antlaşması, Yunanistan ile Atina antlaşması imzalanıyor (bu antlaşmalarda orada kalan Türklerin durumu ve sınır konuşulur) Bükreş antlaşması ise kendi aralarında yapılan bir antlaşmadır
Ø Bab-ı Ali Baskını ve Enver Paşa’nın iktidarı ele geçirmesi
Ø Balkan savaşları sonrasında Osmanlının balkanlarda sözü kalmadı Osmanlı Almanya yakınlaşması bu döneme de başlar Osmanlıcılık terk edildi yerine Milliyetçilik, Türkçülük, Turancılık/Pantürkizm ilkesi benimsendi Balkan savaşlarında Enver paşa Edirne ve Kırklareli’ni geri alınca bir anda ünlendi Bab-ı Ali baskını bir hükümet darbesidir
Ø Osmanlı Devleti Balkan Savaşları sonrası Makedonya, Batı Trakya, Arnavutluk, Ege Adalarından toprak kaybetmiştir
2 Mahmut Dönemi Islahatları
Ø Ayanlarla Sened-i İttifak [1]antlaşması yaptı fakat bu antlaşmayı daha sonra yok saydı ve Ayanları ortadan kaldırdı
Ø Devletin işlevlerini birbirinden ayırdı ilk kez Her memur işini sınırlandırdı Devlet memurlarının kul statüsünden çıkmalarının müsadereye tabi tutulmasına son verdi
Ø Divan-ı kaldırdı bakanlıkları (nazırlıkları) oluşturdu Saltanat/Devlet şuralarını oluşturdu
Ø Modern okullar açtı ve ilk kez yurtdışına öğrenci gönderdi Bu gençler daha sonra Jön Türkler/Genç Osmanlılar olarak geri dönecek ve Meşrutiyetin ilan edilmesine neden olacaklar Hatta Osmanlı devletini 1 Dünya Savaşına girmesine neden olacaklar
Ø İlk öğretimi zorunlu hale getirdi fakat salt İstanbul Muhtarlıklar kurdu
Ø Polis, itfaiye, tıp, polis kurumlarını oluşturdu
Ø Nüfus sayımını yaptırdı salt erkekler Bunun nedeni olası savaşlarda asker sayısını bilmek
Ø Askerliği 6 yıla indirdi Redif denilen askeri birlikleri kurdu Sekban-ı Cedit’i kurdu
Ø Yeni Çeri ocağını kaldırdı Vaka yiye Hayriye
Bütün bu yeniliklere rağmen ıslahatlar amaçlarına ulaşamadı Bunun nedenleri; Kavalalı Mehmet Ali Paşa isyanı (Mısır Valisi), yoğun süren Rus – Osmanlı savaşları, bu yenilikleri pratiğe dökebilecek kalifiye eleman yokluğu Yapılan yeniliklere em çok “ulema” sınıfı karşı çıkmıştır
Abdülmecit Dönemi Islahatları
Ø Tanzimat Fermanını yayınlattı böylece Osmanlı devleti ilk kez Hukuk devleti olma sürecine girdi (Tanzimat Fermanı bir anayasa değildir Anayasaya giden ilk adım Padişah tebaasının can, mal ve namusunun güvenliğini koruyacağına söz veriyor)
Ø Müsadere (devletin kişilerin özel mülkiyetine el koymasını) kaldırıyor
Ø Gayrimüslim – Müslüman ayrımını ortadan kaldırmaya çalıştı
Ø İlk kez mahkemeler adil ve hukuk çerçevesinde yapılmaya başlanıyor
Ø Yasaları hazırlama görevi Meclis-i Ahkamı Adliye’ye verildi
Ø Avrupa Hukukundan da yararlanılarak ceza, memurlar ve ticaret yasaları çıkarıldı
Ø Askerlik, herkes için zorunlu hale getirildi
Ø İltizam usulü kaldırılarak vergiler tahsildar denilen devlet memurlarınca toplandı
Ø Memleket yönetim bakımından İl (vilayet), sancak, kaza (ilçe), nahiye (bucak) köy birimlerine ayrıldı Eyalet kaldırıldı
Ø İllerde valiye yardımcı olmak üzere, üyelerinin bir bölümü halk tarafından seçilen “İl meclisi” kuruldu
Ø Arazi kanunu çıkarıldı, toprak mülkiyeti yaygınlaştırıldı Demiryolları yapıldı
Ø Avrupa’dan ilk borç para alındı İlk kağıt para bastırıldı Kırım savaşı sırasında
Ø Öğretmen okulu, sanat okulu, idadi (lise), mülkiye mektebi (yönetici yetiştirmek için) açıldı Dar-ül Fünun (üniversite) açılması için çalışmalar başladı
Abdülmecit’in Tanzimat Fermanını yayınlamasının nedenleri ise; İmparatorluğu dağılmaktan kurtarmak, Avrupalıların iç işlerine karışması engellemek
Ø Hızını alamayan Abdülmecit 1856 yılında Islahat Fermanını yayınlar Bu ferman Rusya savaşında kullanabilmek amacıyla Avrupa’dan alınan borç para karşılığında ilan edilmiştir Abdülmecit dönemi ile ilk dış borçlanma başlamıştır
Ø Islahat Fermanın en büyük özelliği gayrimüslimlere dönük hazırlanmasıdır Eğitim, askerlik, devlet yönetimi, mülk edinme, okul açma, mahkemelerde tercüman bulundurma gibi haklar içermektedir Böylece Müslüman – gayrimüslim farkı ortadan kaldırıldı
Tüm ıslahatlarda orduyu ve devleti düzeltmek temel hedef alınmıştır Halk ve bireyler pek düşünülmemiştir Yapılanlar kağıt üzerinde kalıyor

2 Abdülhamit Dönemi Islahatları
Ø Genç Osmanlılara verdiği sözle tahta çıkar
Ø 2 Mahmut döneminde Avrupa’ya gönderilen çağdaş eğitimli subaylar Balkanlarda Panislavizim politikasını fark ederler Balkan devletleri bu politika nedeniyle Osmanlıdan ayrılmak istiyorlar Buraya gönderilen subaylar Osmanlıcılık fikri ile imparatorluğun dağılmaktan kurtulabileceğini düşünüyorlar Genç Osmanlılar Fransız İhtilalin getirdiği tün yenilikleri öğrenerek bunu Osmanlı devletinin yapısına uygulama girişinde bulunmuşlardır Örneğin anayasanın, demokrasinin ve parlamentonun devlet ve toplum yaşamına girmesini istiyorlar Bunu bilen 2 Abdülhamit genç Osmanlıların isteklerini yerini getiriyor 1 Meşrutiyeti ilan ediyor 1 Meşrutiyet iki anlama geliyor: Anayasa (Kanuni Esasiye), Meclis (Meclis-i Mebussan) Böylece tarihimizde 1 Meşrutiyet adı verilen ve padişahın gerçek anlamda yetkilerini anayasayla sınırlandırdığı yeni bir dönem başlar 1 Meşrutiyet ile Osmanlı devleti çok partili hayata geçiş yaşamaz 1 Meşrutiyet bir nevi Balkan uluslarının sorunlarını çözümlemek amacıyla İstanbul Konferansı (1876) çalışmalarını engellemek amacıyla ilan edilmiştir
Ø Padişah yetkilerini ikinci kez kısıyor (birincisi Sened-i İttifak) Kanun-i Esasiye (Türk tarihinde ilk yazılı anayasa) yürürlüğe girdi Osmanlı meclisi kuruldu özelliği ise: 1 Ayan Meclisi (Padişahın atadıkları ömür boyu hizmet ederler), 2 Mebussan Meclisi (Halkın 4 yıllığına seçtiği vekillerden, gayrimüslimlerden oluşur, her din ve milletten unsurların olduğu ilk Osmanlı parlamentosu oluşturulmuştur)
Ø Meclisi açma kapama yetkisi, parlamento padişaha bağlı meclise karşı değil Salt bu yüzden hak ve özgürlükler garanti altına alınmadığını söyleyebiliriz
Ø 1 Meşrutiyetin temeli Osmanlıcılığı geliştirmek Osmanlıcılığın temeli Fransız İhtilalidir Meşrutiyete kadar Ümmetçilik var Osmanlıcılık, İmparatorluğu dağılmaktan kurtarmaktır Ümmetçiliği zıttı denebilir Osmanlıcılık bir insanın dini, dili, ırkı ne olursa olsun Osmanlı devleti vatandaşı sayıldığı söylenebilir
Ø Meşrutiyet ilan edildiği zaman Rusya Osmanlıya saldırıyor bunu bahane eden Abdülhamit meclisi kapatır Ruslar Osmanlıyı ağır bir yenilgiye uğratıyor Ayestefenos antlaşması yapılıyor Ruslar bu antlaşma ile çok kazançlı çıkıyor Bunu kabullenemeyen İngiltere ve Fransa bu antlaşmayı yok sayıyor Yeni bir anlaşma yapıyorlar (İng – Fran – Rusya) bu antlaşmanın adı Berlin antlaşmasıdır Bu antlaşma sonucunda İngiltere Osmanlının toprak bütünlüğünü korumaktan vazgeçer Mısır ve Kıbrıs’ı alır Bu antlaşmanın sonucunda Sırbistan ve Bulgaristan bağımsızlığını kazanır 2 Abdülhamit bunları bahane ederek meclisi kapatır ve 32 yıllık istibdat (baskı) dönemi başlar İstibdat’ın amacı yeniden Monarşi rejimini kurmak