Cevap : --->: Kpss.. İnkılap tarihi ders notları

Türk Hukuk Sisteminin Kurulması
Osmanlı devletinde Tanzimat Fermanı ile farklı oluşumlar meydana gelmiştir
1 Geleneksel
Ø Müslümanlar: Şeri hukuk ve Örfi Hukuk olmak üzere ikiye ayrılır Şeri hukukun temelini Kuran-ı Kerim oluşturur Örfi hukukun ise; örf, adetler, görenekler padişahların fermanları, şeyhülislamların fetvalarıdır
Ø Gayrimüslimler: Toplumsal olarak “zimmi” statüsündeler Zimmi, her konuda cemiyetin kuralları geçerli Cemiyette o kişilerin büyükleri var Yargılamalar cemaat içi kurallara göre yapılır Cemaat tarafından belirlenen kişiler yargılamada etkilidir Cemaatin kuralları yargılamaları Şeri hukuka ters düşemez Rumlar için karar alma İstanbul Fener Rum Patrikhanesidir
Atatürk Dönenimi Diğer Olaylar
Serbest Fırkanın Kurulması
Ø Takriri-i Sükun kanunun kaldırılmasıyla Atatürk yeniden çok partili rejim denemesine girişti İlk kez Terakkiperverdi
Ø Bu amaçla Fethi Bey Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurdular
Ø Fakat 3 ay gibi kısa sürede partiyi kapatmak zorunda kaldı Nedeni ise; partiye halife, saltanat yanlıları ile dolmuştu Bu sebeple parti hemen kapatıldı
Ø Atatürk Fethi Okyar’dan partiyi kurmasını isterken Cumhuriyetçilik, Laiklik ilkelerinin parti programında yer almasını şart koşmuştur
Menemen Olayı (23 Aralık 1920)
Fethi beyin haklığını gösteren bir olaydır Olayı çıkaran yakalanır ve en ağır şekilde cezalandırılır Bu isyanın sonuçlarına bakılırsa:
Ø Cumhuriyet rejimine karşı tehlikelerin hala bitmediği ortaya çıkar
Ø Olay her yerde lanetlendi Halkla gençlik arasında sağlam bağlar oluştu CHP gençlik ve kadın kolları bu zamanda ortaya çıkıyor Amaç, devrimi tabana yaymak
Ø Bir süre daha çok partili hayata geçilemeyeceği anlaşıldı
Bursa olayı: Türkçe ezan tartışmalarından ötürü çıkmış bir ayaklanmadır
Atatürk’e Suikast Girişimi 1935
Çerkez Ethem ve adamları planlamıştır Kişiler yakalanıyor ve halk Atatürk’e olan sevgisini gösterilerle dile getiriyor
Ağrı ve Tunceli Olayları
Ø Ağrı’da eşkıyalık amaçlı bir olay çıkmış ve hemen bastırılmıştır
Ø Tunceli’de de devletin yol okul yapımı gibi girişimleri kendi çıkarları zarar görenlerin kışkırttığı olayladır hemen bastırıldı
Başbakan’ın değiştirilmesi
Ø Atatürk ile İsmet İnönü arasında bazı dış siyaset ve ekonomik alanda anlaşmazlık olunca Celal Bayar başbakan seçilir Atatürk öldüğünde Celal Bayar başbakandı
Atatürk’ün Ölümü: Atatürk ölümü üzerine tüm mal varlığını yönetimine partisine yani CHP’ye vermiştir
Atatürk Döneminde Olan Önemli Gelişmeler
Ø Halk Evleri ve Millet Mektepleri kuruldu
Ø Balkan Antantı (1934), Sadabat Paktı (1937) ve Uluslar Cemiyetine (1932) (Cemiyet-i Akvam) üye oldu
Ø Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı (1936)
Ø Atatürk Söylevinde (Nutuk) 1919 – 1927 dönemlerini anlatmaktadır
Ø Sanayi-i Nefise Mektebinin, Güzel Sanatlar Akademisine ve Milli Musiki ve Temsil Akademisinin Ankara Konservatuarına dönüştürüldü Müzecilik olmamıştır
Ø Terakkiperver, Serbest Cumhuriyet, Ahali Cumhuriyet, Türk Cumhuriyet Amele ve Çiftçi partisi kurulmuştur Halk Fırkasına karşı kurulmuş partilerdir
İsmet İnönü Dönemi İç Siyaset
Atatürk’ün ölümünde bir gün sonra İsmet İnönü Meclis tarafından cumhurbaşkanı seçilmiştir 1950 yılına kadar ülkeyi yönetmeyi başarmıştır Kendisine duyulan büyük saygınlık ve CHP’deki büyük gücü yüzünden Milli Şef olarak tanındı Dönemin önemli olayları:
Ø Köy Enstitüleri açarak devrimci iyi yetişmiş öğretmenleri kırsala gönderdi Köy Enstitülerinin amacı yapılan devrimleri en ücra köşelere götürmek
Ø Batı ve doğu kültürlerini tanıtmak için Türkçeleştirilen eserler bastırdı
Ø Klasik müzik için önemli adımlar attı
Ø Tiyatroya ve sanatın diğer alanlarına önem verdi Bunlar batılılaşma, çağdaşlaşma çabasıdır
Ø Teknik eğitimin temelleri döneminde atılmıştır Meslek liseleri açıldı
Ø İlk kez onun döneminde Toprak Kanunu çıkardıysa da başarılı olamadı Bu kanun ile çiftçilere devletin elindeki toprakların verilmesiydi Toprak ağaların doğmasına neden olacak
Ø İnönü döneminde 2 Dünya Savaşı çıkmış tüm ısrarlara rağmen Türkiye’yi savaştan korumuştur bu İnönü’nün en önemli başarısıdır Savaş sonrası Türkiye büyük sıkıntılar çekseler bile savaşan ülkelere krom madeni satarak ihracat yapmıştır Merkez Bankasına büyük bir döviz girdisi sağlanmıştır
Ø Savaş bitimiyle İnönü BM’ye çok partili rejime geçirileceği açıklamıştır Sonuçta Demokrat Parti ve Milli Kalkınma Partisi kuruldu
Ø 1946’da seçimlere gidilmiş fakat açık oy gizli sayım yapıldığı için çok tartışılmıştır
Demokrat Parti Dönemi
Ø 1946 seçimlerine itiraz çok olduğu için erken seçime (1950) gidildi ve bu seçimi Demokrat parti kazandı Bu sefer gizli oy, açık sayım uygulandı 27 yıllık CHP iktidarına son vermiştir CHP 1950 yılından beri iktidara gelemedi
Ø Bu dönemde ezanın arapça okunması serbest hale getirildi
Ø Halen yürürlükte olan Atatürk aleyhine işlenen suçlar kanunu çıkarılmıştır Bu kanunu çıkarma sebebi ise, Demokrat parti iktidarı ile beraber Atatürk’e çirkin saldırılar yapılmıştır
Ø Köy Enstitüleri ve Halk Evleri kapatıldı
Ø Muhalefeti susturmak için Tahkikat Komisyonlarının kurulması sonucunda 1960 darbesi gerçekleşir Tarihimizde 1971 yılında 12 Mart Muhtırası ve 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi olmuştur
Ø 2 dünya savaşından sonra Amerika ve Sovyetler Birliği soğuk savaşa girişiyorlar Amerika 2 Dünya Savaşından etkilenen ülkelere para ve gıda yardımı yapıyor Demokrat parti bundan faydalanarak halka bol bol ucuz krediler ürünler veriyor o dönemde halkın gözünde Demokrat parti demek bolluk demekti DP popülist politikalarla günü kurtarıyor planlı ekonominin e sinden söz edilmez
Ø M Kemal ilk başlarda demokrasilerde iktidarı denetleyen dürüst bir partinin olması istemiştir
Ø Ama parti giderek devrim ve Cumhuriyet karşıtlarıyla dolmaya başladı
Ø En sonunda cumhuriyet tarihimizin en büyük iç isyanı patlak vermiştir Şeyh Sait Ayaklanması (13 Şubat 1925)
Şeyh Sait Ayaklanması Nedenleri:
Ø Terakkiperver partisinin verdiği dini cesaret
Ø Lozan sorunu Irak sorunu çözülemeyince Türk ordusu Musul ve Kerkük’ü almak için harekete geçmiştir bunu duyan İngiliz ajanlarının Bölgemizde cirit atarak isyanını kışkırtmışlardır
Sonuçları:
Ø Ayaklanma çıktığında Başbakan Fethi Beydi Fethi bey bu durumu çözemeyince yerine tekrar İsmet İnönü Başbakan olur
Ø İsmet bey hemen Takrir-i Sükun kanunu çıkartır (ilk sıkı yönetim)
Ø Cumhuriyet karşıtı basın yayın organları ve partilerin kapatıldı Terakkiperver kapatıldı
Ø 1925 – 1929 tarihleri arasında Takrir-i Sükun kanunları sıkı bir şekilde uygulanmıştır
Ø İngiltere ile imzalanan Ankara antlaşması ile Musul ile Kerkük elimizden çıkartmak zorunda kaldık (1926)
iç siyeseİç siyasetimiz 1923 – 30 ve 1930 – 38 dönemleri olarak ikiye ayrılır Bu ayrılmanın nedeni ise 1929 Dünya ekonomik bunalımıdır
1 1923 – 30 Dönemi: Bu dönemde liberal politika uygulanıyor İzmir İktisat Kongresi düzenleniyor ve bu kongre tam anlamıyla liberal politikaya hizmet etmektedir
Ø Siyasi Liberalizm: Merkezi İngiltere, demokrasi, kardeşlik, insan hakları, eşitlik, özgürlük, kardeşlik, ulus devletleri kurulmalı, yönetimde cumhuriyet olmalı Hukuk devleti, şeffaflık olmalı
Ø Ekonomik Liberalizm: Devletlerin ekonomiye en az müdahale etmesidir Ütopya devletin ekonomiden tamamen çekilmesidir Özel girişimcilerin desteklenmesi gerekmektedir (Teşebüs-i Şahisi) Verimlilikte artış Serbest Pazar Sınırsız rekabet hedef, düşük fiyat ve kaliteli ürün
Türkiye Cumhuriyeti liberal ekonomiye geçememiştir O zamanlar ticaret yapanlar gayrimüslimler zengin olan onlar Osmanlı devletinde müsadere sistemi var devletin özel mülke izin vermeme gibi bir durum söz konusudur Bu yüzden gayrimüslimler mallarını vakıflara yatırarak kurtarmaya çalışmışlardır
Önemli olaylar:
Ø 17 Şubat 1923 İzmir İktisat Kongresi Başkanlığı Kazım Karabekir yapar En önemli karar Aşar Vergisinin kaldırılmasıdır Yeni Devletimizin ekonomi politikası belirlenmiştir
Ø İlk olarak halifeliğin kaldırılması
Ø Şeyh Sait İsyanı ve Takrir-i Sükun kanunu
Ø Tekke-Zaviye-Türbelerin kapatılması 30 Kasım 1925 (Laiklik)
Ø Şapka giyilmesi (Batılaşma)
Ø Uluslar arası saat ve takvimin kabulü (Batılaşma, ticaret için yapılmıştır)
Ø Medeni kanunun yürürlüğe girmesi (Halkçılık)
Ø Devletin dini İslam’dır hükmünün Anayasadan çıkarılması (1928)
Ø Uluslar arası rakamların kabulü (Batılılaşma)
Ø Harf inkılabı ile Millet Mektepleri açıldı (Batılılaşma) Millet Mekteplerinin görevi okuma yazma oranını artırmak
Ø Tevhidi-i Tedrisat Kanunu ile eğitim öğretim birleştirildi
2 Devletçi Ekonomi: Liberal ekonominin zıttıdır Devletçiliğin tepe noktası sosyalizm Ütopyası komünizm Türkiye’de planlı ekonomiye geçiliyor devlet her şeyiyle pazara hakim
Ø Kadınlara belediye seçimlerinde seçme – seçilme hakkının tanınması (3 Nisan 1930) 1933’te muhtar, 1934’te de milletvekili olma hakkını elde etmiştir Kadınlara ilk olarak enlenme ve boşanmada erkekle eşit söz sahibi olma
Ø Uluslar arası ölçülerin kabulü (Batılılaşma)
Ø Türk dil kurumunun kurulması
Ø Üniversite reformu Dar-ül Fünun, İstanbul Üniversitesine dönüştürüldü
Ø Soyadı kanunu (Halkçılık)
Ø Din adamlarının kılıklarının düzenlenmesi (Halkçılık)
Ø Kadınlara seçme seçilme hakkı elde etmiştir 5 Aralık 1934 (Halkçılık, Milliyetçilik)
Ø Anayasa’ya 6 Atatürk ilkesinin girmesi t