Kırıklar-Çıkıklar-Burkulmalar-Ezilmeler

Kırık-Çıkık-Burkulma-Ezilme



BURKULMA:

Bir eklemin taşıyabileceği yükün üzerinde zorlanması ile eklemi çevreleyen yumuşak dokunun zarar görmesine burkulma diyoruz Burkulmada bağlar, kaslar, kirişler ve kan damarları gerilmiş veya yırtılmıştır Burkulan organların başında el ve ayak bilekleri, parmaklar ve dizler gelir

Belirtileri:

*Eklem çevresinde şişme
*Hassasiyet
*Hareket sırasında sancı
*Morarma

NOT: Genellikle kapalı bir kırığın belritileri ile burkulmanın belirtileri benzerlik gösterir Ancak röntgen filmine bakılarak ayırdedilebilir

Ne Yapmalı?

*Burkulan eklemin üzerine soğuk, ıslak bezler koyunuz
*Eklemi hareket ettirmeyiniz
*Eklem yerinin altına bir mukavva parçası koyuruk sarınız
*Gerekli tıbbi bakımın sağlanması izin doktor çağırınız veya kazazedeyi en yakın hastaneye götürünüz

Not: Eğer burkulan bölge bel kemiği ise; doktor gelinceye kadar hastayı döşeme gibi düz ve sert bir zemin üzerine boylu boyunca yatırınız

ÇIKIK:
Bir kemik ucunun aşırı zorlanma sonucu eklem yerinden çıkmasına diyoruz Çıkıklar genellikle düşme ve sert bir cisimle vurma sonucu meydana gelir

Çıkık, en çok parmaklarda(özellikle başparmakta), omuzda ve bileklerde olur

Çıkığın belirtileri de burkulma ve iç kırığa benzer Şişme, dokununca haz-ssasiyet, biçim bozukluğu, kımıldatınca sancı ve morarma sayabileceğimiz belirtilerdir

Ne Yapmalı?

*Çıkık organı kımıldatmayınız
*Parmak ve bilek çııklarının altına bir mukavva parçası koyarak sarınız
*Çıkık omuzda ise bir kol askısı ile hareketsiz duruma getiriniz
*Doktor çağırınız veya kazazedeyi hastahaneye götürünüz

Dikkat:Kazaya maruz kalmış bir eklemde kırık olup olmadıığını anlamak için kırık organı hareket ettirmeyiniz veya kazazedeyi yürütmeyiniz Bir boyun veya belkemiği kazasında kazazedenin başını, belini asla hareket ettirmeyiniz Boyun veya bel hareketi sırasında kırık bir kemik parçası omuriliğe batarak felçlere sebebiyet verebilir

KIRIKLAR

Ne Yapmalı?

*Bel veya boyun kırığına maruz kalmış bir kazazedeyi bulduğunuz duruş biçiminde tutunuz Hareket ettirmeyiniz
*Derhal doktor çağırınız

AÇIK KIRIKLAR:

Kaza sırasında kırılan bir kemiğin deriyi yararak dışarı çıkması halinde, bu kırığa "açık kırık" denir Çoğu durumlarda deriyi yırtıp yara açan ve kanamaya sebep olan kırık kemik parçası, geriye kayarak yarayı açık bırakır

Kanama ve doku harabiyeti sebebiyle kazazede şoka girebilir Ayrıca yara temizlenip kanama durdurulmadığı takdirde mikrop kapma(enfeksiyon) tehlikesi vardır

Ne Yapmalı?

*Biçimi bozulmuş organı doğrultmak için kırığın altına bir elinizi, üstüne de diğer elinizi yerleştiriniz
*Organın ucunu yanınızdaki birine sımsıkı tutturunuz
*Şok bakıımı uygulayınız
*Siz kırık bağlama mukavvalarını veya tahtalarını kırık bölgesi üzerine yerleştirirken organını ucunu tutan kişi de kemiklerin biçimi düzelinceye kadar çekmeye devam etsin
*Kırık bağlama mukavvaları yerine oturunca temiz bir bezle sarıp bağlayınız

EZİLME

Vücudun herhangi bir yerine yara açmayacak şekilde bir darbe geldiğinde doku altındaki kılcal damarlar(kılcal damar ağları) koparak kanarlar Kanama, kopan damarların sayısına bağlı olarak bir yer kaplar Kanamadan sonra, darbe yerinde ağrı ve yanma hissedilir Kanayan bölge şişer Şişlik önce morarır; sonra mavileşirİyileştikçe rengi değişerek yeşile ve iyileşmek üzere iken de sarıya dönüşür Bu arada şişilik iner ve ağrı da kendiliğinden kaybolur

Ne Yapmalı?

*Vücudunuzun herhangi bir yerine darbe gelip ezilme olursa, vakit geçirmeden soğuk su kompresi yapınız(soğuk suya batırılmış bez koyunuz)
*Birkaç defa kompres uyguladıktan sonra, soğuk suya batırılmış bezi ezik yerin üzerine koyup sarınız

*Bu işlemi ne kadar erken yaparsanız ezik yer morarmadan ve şişlik yapmadan kısa zamanda iyileşecektir Soğuk su kompresinden sonra, ağrı da fazla hissedilmez

*Ezik, göz çevresinde olursa, soğuk suya batırdığınız bir bezi göz çukuruna yerleştirip üzerinden sarınız Ezik, morluk yapmadan iyileşecektir


Kaynak : Aile Sağlığı Ansiklopedisi