Cevap : 10 Kasım...

--------------------------------------------------------------------------------


AA BÜLTENLERİNDE ATATÜRK'ÜN RAHATSIZLIĞI VE ÖLÜMÜ


ANKARA (AA) - Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün rahatsızlığı ve ebediyete intikal edişiyle ilgili ''Resmi Tebliğler'', Anadolu Ajansı kanalıyla duyurulmuştu

Atatürk'ün sağlığına ilişkin ilk resmi tebliğler, 17 Ekim 1938 günü yayımlandı Riyaseticumhur Umumi Katipliği'nden (Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği) yapılan ve 18 Ekim 1938 tarihli gazetelerde, (AA) rumuzuyla yer alan haber, o günün diliyle şöyle:


İSTANBUL 17 AA - Riyaseticumhur Umumi Katipliği'nden:

1- Reisicumhur Atatürk'ün sıhhi vaziyetleri hakkında müdavi ve müşavir tabipleri tarafından bugün verilen rapor ikinci maddededir

2- Reisicumhur Atatürk'ün düçar oldukları karaciğer hastalığı normal seyrini takip ederken, 16 birinciteşrin (ekim) 1938 tarihine tesadüf eden Pazar günü birdenbire aşağıdaki arazı göstermiştir

a Saat 1430'dan 2200'ye kadar gittikçe artarak devam eden umumi zaaf ile birlikte hazmi ve asabi araz Bu saate kadar nabız dakikada 116, teneffüs 22 ve hararet derecesi 36,5 idi

b Saat 2200'den bu sabah saat 1000'a kadar yukarıda ismi geçen araz kısmen hafiflemiş ve nabız dakikada 104, teneffüs 20 ve hararet derecesi 37 olmuştur

c Yapılan muayene ve müşavere neticesinde tespit ve tatbik edilen müdavattan sonra, umumi ahvalde hafif bir salah görülmekle beraber, vaziyet ciddiyetini muhafaza etmektedir

3- Müteakip sıhhi vaziyet raporları neşredilecektir


İKİNCİ TEBLİĞ


İSTANBUL 17 AA - Riyaseticumhur Umumi Katipliği'nden:

1- Reisicumhur Atatürk'ün sıhhi vaziyetleri hakkında müdavi ve müşavir tabipleri tarafından, bu akşam saat 2000'de verilen rapor ikinci maddededir

2- Bugün, dün akşama nispetle daha iyi geçmiştir Asabi arazlarda bir değişiklik yoktur Nabız muntazam 116, teneffüs 20, hararet derecesi 37'dir

Müdavi Doktorlar:

Prof Dr Neşet Ömer İrdelp

Prof M Kemal Öke

Dr Nihat Reşat Bilger

Müşavir Doktorlar:

Prof Dr Akil Muhtar Özden

Prof Dr Hayrullah Diker

Prof Dr Süreyya Hidayet Serter

Dr Abravaya Marmaralı

Dr Mehmet Kamil Berk


17 Ekim 1938'de yayımlanmaya başlanan resmi tebliğler, 22 Ekim'e kadar aralıksız devam etti 22 Ekim 1938 tarihinde yayımlanan Resmi Tebliğ'de, yine aynı doktorların imzalarıyla hastalığın normal seyrine döndüğü ve tebliğ yayımlanmasına gerek kalmadığı bildiriliyor


-SON TEBLİĞLER-


22 Ekim 1938'de ara verilen Atatürk'ün sağlığına ilişkin resmi tebliğler, Gazi'nin durumunun ağırlaşması üzerine, 8 Kasım 1938'de yeniden yayımlanmaya başlandı ''Ulus'' gazetesinin sol üst köşesinde, ''AA'' rumuzuyla yayınlanan tebliğde, Atatürk'ün sağlık durumunun yeniden ciddileştiği kaydedildi

9 Kasım günü Atatürk'ün sağlığıyla ilgili üç resmi tebliğ yayımlandı Saat 2400'de yayımlanan tebliğde, ''Saat 2000'den itibaren dalgınlık artmıştır Umumi ahval vahamete doğru seyir etmektedir'' denildi

Atatürk'ün vefat ettiğine ilişkin, doktorları tarafından verilen rapor ile ''Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin'' resmi tebliği de, Anadolu Ajansı aracılığıyla kamuoyuna duyuruldu Gazetelerin ikinci baskılarında yer verdikleri tebliğler şöyle:


''İSTANBUL, 10 (AA) - Atatürk'ün müdavi ve müşavir tabipleri tarafından verilen rapor suretidir:

Reisicumhur Atatürk'ün umumi hallerindeki vehamet, dün gece saat 2400'de neşredilen tebliğden sonra her an artarak bugün, 10 ikinciteşrin 1938 Perşembe sabahı saat 9'u 5 geçe, Büyük Şefimiz derin koma içinde terki hayat etmişlerdir''


-''RESMİ TEBLİĞ''-


Atatürk'ün sonsuzluğa göçtüğü gün Cumhuriyet Hükümeti, milli yasın acısını her satırında ortaya koyan ve ulusun duygularını dile getiren resmi bir tebliğ yayımladı Bu tebliğ, o günün diliyle şöyle:


İSTANBUL, 10 (AA) - Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'nin resmi tebliğidir:

Müdavi ve müşavir tabiplerinin neşredilen son raporu Atatürk'ün dünyaya gözlerini kapadığını bildirmektedir

Bu acı hadise ile Türk vatanı büyük yapıcısını, Türk milleti Ulu Şefini, insanlık büyük evladını kaybetti Milletimize içimiz yanarak bu tarife sığmayan ziyanından dolayı en derin taziyelerimizi sunarız

Kederlerimizin tesellisini ancak ve ancak onun büyük eserine bağlılıkta ve aziz vatanımızın hizmetinde ararız Şurasını da her şeyden evvel beyan etmeliyiz ki, ölmez olan, onun büyük eseri Cumhuriyet Türkiye'sidir

Hükümetimiz, içinde bulunduğumuz bu mühim anda bugüne kadar olduğu gibi dikkatle vazife başındadır Müesses olan nizamı ve vaziyeti idame hususunu, büyük Türk Milleti'nin hükümeti ile tek vücud olarak teyid ve temin edeceğine şüphe yoktur

Teşkilatı Esasiye Kanunu'nun 33'üncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi Reisi Abdulhalik Renda, Reisicumhur Vekaleti vazifesini deruhte etmiş ve ifaya başlamıştır

Gene teşkilatı Esasiye Kanunu'nun 33'ncü maddesi mucibince, Büyük Millet Meclisi derhal yeni Reisicumhur intihab edecektir

Türkiye'nin büyük makamına Teşkilatı Esasiye Kanunu'na göre, geçecek zatın etrafında hükümeti ile şanlı ordusu ile ve bütün kuvveti ile Türk Milleti, sarsılmaz bir varlık olarak toplanacak ve yükselmesine devam edecektir

Bugün ayrılığına ağladığımız Büyük Şefimiz Atatürk, her vakit Türk Milleti'ne güvendi Eserlerini bu güvenle yaptı İdamesi esbabını da istikmal ederek, güvenle büyük milletimize bıraktı Ebedi Türk Milleti, onun eserlerini ebediyetle yaşatacaktır Türk gençliği, onun kıymetli vediası olan Türkiye Cumhuriyeti'ni daima koruyacak ve onun izinde yürüyecektir

Kemal Atatürk, Türk'ün tarihinde ve gönlünde daima yaşayacaktır''