Faktoring Nedir? Muhasebe Uygulamaları...

**Şengül Şirin** · 12-15-2014

FACTORİNG NEDİR? MUHASEBE UYGULAMALARI

Tarih: 24

06

2008

Factoring, iç ve dış ticarette vadeli satış yapan firmaların,bu satışlarından doğan henüz tahsil edilememiş alacaklarını Factoring şirketine devir etmesi ve alacaklarını kısa sure içerisinde nakte dönüştürmede kullanılan finansal bir çözümdür

Bu şekilde factoringe alacaklarını devir eden firmalar daha kolay ve hızlı finansman sağlamakta,işgücü ve zaman açısından daha avantajlı konuma geçmektedir

Factoring sözleşmesinde 3 taraf vardır;
Factoring şirketi(Factor):Alacaklı firmanın alacaklarını devir alıp karşılığında peşin ödeme yapan firma

Borçlu firma(Alıcı):Alacaklı firmaya borcu olan firma
Alacaklı firma(Satıcı):Alacaklarını factorınge devir eden firma

Factorıng türleri;
Yurtiçi Factoring:Satıcı ve alıcının aynı ülke sınırları içerisinde vadeli yapmış olduğu satışları factore devredilmesini içerir

Yurtdışı Factoring:Farklı ülkelerde bulunan alıcı ve satıcının yapmış olduğu ihracaat veya ithalatı kapsayan satışların factor tarafından tahsili ve takibini içerir

Rücu Edilebilir Factoring:Alacağın ödenmeme riski factoring tarafından üstlenilmez

Tahsili gerçekleşmeyen alacaklar için factoringin satıcıya rücu hakkı vardır

Rücu Edilemez Factoring:Alacağın tahsil edilememe riski tamamen factoring şirketine ait olmaktadır

Vadeli Factoring: Satıcının faktor'den aylık kredili satışların ortalama vadesi üzerinden ay sonlarında toplu tahsilat yaptığı, faktor'den avans almadığı , ödemelerin vade sürelerinin sonunda yapıldığı faktoring türüdür

Bildirimli Factoring: Bu faktoring türünde satıcı, kendi adına hazırladığı faturada alacağın muhatabının faktor kuruluş olduğunu belirtir

Faturaların üzerine ödemenin vadede doğrudan faktor'e yapılmasına ilişkin bir ihbar notu konulmaktadır

Bildirimsiz Factoring: Satıcının kredili olarak satacağı malları peşin bedelle faktor'e satması, faktor'un da satıcıya malların alıcıya teslimi ve bedelinin sağlanması için vekalet vermesi yoluyla yürütülmekte, faktor'un mevcudiyeti alıcıya duyurulmamaktadır

Gayrikabil-i rücu ihracat factoring: Satıcı, malı sevkeder ve düzenlemiş olduğu faturanın aslına temlik şerhi koyarak ve ödemenin muhabir faktor'e yapılmasını beyan ederek müşterisine (alıcıya) gönderir ve bir suretini de faktor'e teslim eder

Kabil-i rücu ihracat faktoring: Satıcı uzun süredir çalıştığı ve iyi tanıdığı alıcılarda risk görmediği durumlarda ihracat alacaklarından doğan haklarını faktor'a kabil-i rücu temlik edebilir

Bu tür işlemde, faktor; alacağın takibi ve tahsilini üstlenir, vadeden önce ön ödeme yapabilir

Ancak, alacakların tahsil edilmeme riski ile ilgili tüm sorumluluk satıcıya aittir

Factoring Maliyeti;
Factoring firması tarafından; ön ödemenin yapıldığı andan tahsilata kadar geçen süre için, kullanılan fona uygulanan, iç ve dış piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenen faiz oranıdır

Factor yapılan bu hizmetin karşılığında satıcının devretmiş olduğu alacaklar üzerinden fatura tutarı ,fatura vadesi ve işin riski üzerinden komisyon alır

Factorin işlemini örnekle gösterelim;
Ön Ödeme oranı:%80
Factoring Komisyonu:%2
Factoring Faizi:%90 /YIL
Vade: 30 gün
BSMV :%5

ABC işletmesi 200

000,00 YTL lik faturasını %80 ön ödemeli olarak factoringe, komisyon ve bsmv si kesilerek devrediyor

Temlik Edilen fatura tutarı:200

000 ytl
Komisyon tutarı:2

000 ytl
Komisyon BSMV si:100 ytl
Yapılacak Ön ödeme:160

000
Komisyon ve BSMV:2

100 YTL

Ödenecek tutar:157

900 ytl
30 gün sonra kullandırılan ön ödeme için hesaplanan faiz:
Günlük vade farkının yüzde olarak belirlendiği durumlarda,standart da vade farkının hesaplanmasına dair bir yönlendirme yer almamıştır

Böyle bir durumda faiz iç iskonto yöntemi ile hesaplanabilir

İç iskonto yöntemi, senet üzerindeki vadeye kadar olan gün farkı ve faiz (iskonto) haddi dikkate alınarak senedin hali hazır değeri üzerinden iskonto tutarı hesaplaması esasına dayanmakta olup, hesaplamada aşağıdaki formül kullanılır

F= A - (A

360) = A

m

t
(m

t) + 360 m

t

360
F: Hesaplanan iskonto tutarı,
A: Senedin nominal değeri,
t: Senedin vadesine kalan gün sayısı,
m: Faiz (iskonto) oranı

örneğimize dönersek;
F:157

900*0,90*30/360=11

842ytl
Faizin BSMV si:592,1
Toplam Maliyet=2

100+12

434,1=14

534,1
Factör kalan bakiyeyi=40

000-12434,1=27

565,9 ytl ödeyecektir

*Factoringten önce ki satışta Müşteriye Kesilen Faturanın Muhasebeleştirilmesi
__________ / / ____________
120

01 ABC Firması 200

000
600

YURTİÇİ SATIŞLAR 169

491
391

HESAPLANAN KDV 30

509

* Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri

__________ / / ____________
120

02

200

000
120

01 ABC Firması 200

000

12

TİCARİ ALACAKLAR hesap grubu altında boş bulunan 123

Nolu hesaptada izleyebiliriz

__________ / / ____________
123

01 FAKTORIN ALACAKLARI 200

000
120

02

Factoring Firması 200

000

* Factoring Firmalarından Ön Ödeme Alınması
__________ / / ____________
102

BANKALAR 157

900
123

01 FACTORİNG ALACAKLARI 157

900

* Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi
__________ / / ____________
780

FİNANSMAN GİDERLERİ 14

534,1
780

01

Factoring Faiz Gideri
780

02

Factoring Komisyon Gideri
123

FACTORİNG ALACAKLARI 14

534,1
123

01

Factoring Firması

* Factoring Firmalarından Kalan Bakiyenin Alınması
__________ / / ____________
102

BANKALAR 27

565,9
123

01 FACTORİNG ALACAKLARI 27

565,9

Factoring firmasına kıymet evrak temlik edildiğinde ise 101 ALINAN ÇEKLER ve ALACAK SENETLERİ hesaplarında takip edilir

Örneğin ;100

000 ytl değerinde elimizde çekimiz olsun ve factoringe devir edelim

__________ / / ____________
120

ALICILAR 100

000
120

02

Factoring Firması
101

ALINAN ÇEKLER 100

000
ve/veya
121

ALACAK SENETLERİ xxx

*Yurt dışı alacakların dövizli olması ve bu durumda ortaya kur farkı (lehte veya aleyhte) çıkması söz konusudur

örneğin,
İhracat bedeli fob usd:200

000 usd
İhracat günü Döviz alış kuru:1,200ytl
200

000*1200=240

000

Tahsilatın yapıldığı gün kur:1

202ytl
200

000*1202=240

400 ytl
Vade :30 gün:

Factoring Komisyonu:%2
Factoring Faizi:%90 YIL
BSMV :%5

Komisyon tutarı:4

808 ytl
Komisyon BSMV si:240

4ytl

30 gün sonra kullandırılan ödeme için hesaplanan faiz:
240

400*0,90*30/360=18

000 ytl
Faizin BSMV si:900 ytl

Toplam Maliyet=5

048

4+18

9000=23

948,4 ytl

* Yurt Dışına İhracat Faturası Kesilmesi
__________ / / ____________
120

ALICILAR 240

000
120

03 ABC
601

YURTDIŞI SATIŞLAR 240

000
______________________________

* Yurt Dışındaki Müşteriden Alacağın Factoring Firmasına Devredilmesi
__________ / / ____________
123

ALICILAR 240

000
123

01

Factoring Firması
120

ALICILAR 240

000
120

03 ABC Firması

* Factoring Firmasından Ödeme Alınması
__________ / / ____________
102

BANKALAR 216

451,6
123

FACTORİNG ALACAKLARI
123

01

Factoring Firması 216

051,6
601

YURTDIŞI SATIŞLAR 400
601

02 İhracattan Doğan Kur Farkı

* Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi
__________ / / ____________
780

FİNANSMAN GİDERLERİ 23

948,4
780

01

Factoring Faiz Gideri
780

02

Factoring Komisyon Gideri
123

FACTORİNG ALACAKLARI 23

948

4
123

01

Factoring Firması

* Firmanın Yurt Dışı Factoring Alacaklarını Değerlemesi

* Dönem Sonrası Lehte Kur Farkları;
__________ / / ____________
123

FACTORİNG ALACAKLARI 400
123

01

Factoring Firması
646

KAMBİYO KARLARI 400
______________________________

* Dönem Sonrası Aleyhte Kur Farkları;
__________ / / ____________
656

KAMBİYO ZARARLARI 400
123

FACTORİNG ALACAKLARI 400
123

01

Factoring Firması

Kaynak: www

MuhasebeTR

com/Dr

Ufuk ÖZDEMİR
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

12-15-2014	#1
Şengül Şirin	Faktoring Nedir? Muhasebe Uygulamaları... FACTORİNG NEDİR? MUHASEBE UYGULAMALARI Tarih: 24062008 Factoring, iç ve dış ticarette vadeli satış yapan firmaların,bu satışlarından doğan henüz tahsil edilememiş alacaklarını Factoring şirketine devir etmesi ve alacaklarını kısa sure içerisinde nakte dönüştürmede kullanılan finansal bir çözümdürBu şekilde factoringe alacaklarını devir eden firmalar daha kolay ve hızlı finansman sağlamakta,işgücü ve zaman açısından daha avantajlı konuma geçmektedir Factoring sözleşmesinde 3 taraf vardır; Factoring şirketi(Factor):Alacaklı firmanın alacaklarını devir alıp karşılığında peşin ödeme yapan firma Borçlu firma(Alıcı):Alacaklı firmaya borcu olan firma Alacaklı firma(Satıcı):Alacaklarını factorınge devir eden firma Factorıng türleri; Yurtiçi Factoring:Satıcı ve alıcının aynı ülke sınırları içerisinde vadeli yapmış olduğu satışları factore devredilmesini içerir Yurtdışı Factoring:Farklı ülkelerde bulunan alıcı ve satıcının yapmış olduğu ihracaat veya ithalatı kapsayan satışların factor tarafından tahsili ve takibini içerir Rücu Edilebilir Factoring:Alacağın ödenmeme riski factoring tarafından üstlenilmezTahsili gerçekleşmeyen alacaklar için factoringin satıcıya rücu hakkı vardır Rücu Edilemez Factoring:Alacağın tahsil edilememe riski tamamen factoring şirketine ait olmaktadır Vadeli Factoring: Satıcının faktor'den aylık kredili satışların ortalama vadesi üzerinden ay sonlarında toplu tahsilat yaptığı, faktor'den avans almadığı , ödemelerin vade sürelerinin sonunda yapıldığı faktoring türüdür Bildirimli Factoring: Bu faktoring türünde satıcı, kendi adına hazırladığı faturada alacağın muhatabının faktor kuruluş olduğunu belirtir Faturaların üzerine ödemenin vadede doğrudan faktor'e yapılmasına ilişkin bir ihbar notu konulmaktadır Bildirimsiz Factoring: Satıcının kredili olarak satacağı malları peşin bedelle faktor'e satması, faktor'un da satıcıya malların alıcıya teslimi ve bedelinin sağlanması için vekalet vermesi yoluyla yürütülmekte, faktor'un mevcudiyeti alıcıya duyurulmamaktadır Gayrikabil-i rücu ihracat factoring: Satıcı, malı sevkeder ve düzenlemiş olduğu faturanın aslına temlik şerhi koyarak ve ödemenin muhabir faktor'e yapılmasını beyan ederek müşterisine (alıcıya) gönderir ve bir suretini de faktor'e teslim eder Kabil-i rücu ihracat faktoring: Satıcı uzun süredir çalıştığı ve iyi tanıdığı alıcılarda risk görmediği durumlarda ihracat alacaklarından doğan haklarını faktor'a kabil-i rücu temlik edebilir Bu tür işlemde, faktor; alacağın takibi ve tahsilini üstlenir, vadeden önce ön ödeme yapabilir Ancak, alacakların tahsil edilmeme riski ile ilgili tüm sorumluluk satıcıya aittir Factoring Maliyeti; Factoring firması tarafından; ön ödemenin yapıldığı andan tahsilata kadar geçen süre için, kullanılan fona uygulanan, iç ve dış piyasa koşulları dikkate alınarak belirlenen faiz oranıdır Factor yapılan bu hizmetin karşılığında satıcının devretmiş olduğu alacaklar üzerinden fatura tutarı ,fatura vadesi ve işin riski üzerinden komisyon alır Factorin işlemini örnekle gösterelim; Ön Ödeme oranı:%80 Factoring Komisyonu:%2 Factoring Faizi:%90 /YIL Vade: 30 gün BSMV :%5 ABC işletmesi 200000,00 YTL lik faturasını %80 ön ödemeli olarak factoringe, komisyon ve bsmv si kesilerek devrediyor Temlik Edilen fatura tutarı:200000 ytl Komisyon tutarı:2000 ytl Komisyon BSMV si:100 ytl Yapılacak Ön ödeme:160000 Komisyon ve BSMV:2100 YTL Ödenecek tutar:157900 ytl 30 gün sonra kullandırılan ön ödeme için hesaplanan faiz: Günlük vade farkının yüzde olarak belirlendiği durumlarda,standart da vade farkının hesaplanmasına dair bir yönlendirme yer almamıştırBöyle bir durumda faiz iç iskonto yöntemi ile hesaplanabilir İç iskonto yöntemi, senet üzerindeki vadeye kadar olan gün farkı ve faiz (iskonto) haddi dikkate alınarak senedin hali hazır değeri üzerinden iskonto tutarı hesaplaması esasına dayanmakta olup, hesaplamada aşağıdaki formül kullanılır F= A - (A360) = Amt (mt) + 360 mt360 F: Hesaplanan iskonto tutarı, A: Senedin nominal değeri, t: Senedin vadesine kalan gün sayısı, m: Faiz (iskonto) oranı örneğimize dönersek; F:1579000,9030/360=11842ytl Faizin BSMV si:592,1 Toplam Maliyet=2100+12434,1=14534,1 Factör kalan bakiyeyi=40000-12434,1=27565,9 ytl ödeyecektir Factoringten önce ki satışta Müşteriye Kesilen Faturanın Muhasebeleştirilmesi __________ / / ____________ 12001 ABC Firması 200000 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 169491 391HESAPLANAN KDV 30509 Müşteriden Alacağın Factoring Şirketine Devri __________ / / ____________ 12002 200000 12001 ABC Firması 200000 12 TİCARİ ALACAKLAR hesap grubu altında boş bulunan 123 Nolu hesaptada izleyebiliriz __________ / / ____________ 12301 FAKTORIN ALACAKLARI 200000 12002 Factoring Firması 200000 * Factoring Firmalarından Ön Ödeme Alınması __________ / / ____________ 102 BANKALAR 157900 12301 FACTORİNG ALACAKLARI 157900 * Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi __________ / / ____________ 780FİNANSMAN GİDERLERİ 14534,1 78001 Factoring Faiz Gideri 78002 Factoring Komisyon Gideri 123 FACTORİNG ALACAKLARI 14534,1 12301 Factoring Firması * Factoring Firmalarından Kalan Bakiyenin Alınması __________ / / ____________ 102 BANKALAR 27565,9 12301 FACTORİNG ALACAKLARI 27565,9 Factoring firmasına kıymet evrak temlik edildiğinde ise 101 ALINAN ÇEKLER ve ALACAK SENETLERİ hesaplarında takip edilir Örneğin ;100000 ytl değerinde elimizde çekimiz olsun ve factoringe devir edelim __________ / / ____________ 120 ALICILAR 100000 12002 Factoring Firması 101 ALINAN ÇEKLER 100000 ve/veya 121 ALACAK SENETLERİ xxx Yurt dışı alacakların dövizli olması ve bu durumda ortaya kur farkı (lehte veya aleyhte) çıkması söz konusudurörneğin, İhracat bedeli fob usd:200000 usd İhracat günü Döviz alış kuru:1,200ytl 2000001200=240000 Tahsilatın yapıldığı gün kur:1202ytl 2000001202=240400 ytl Vade :30 gün: Factoring Komisyonu:%2 Factoring Faizi:%90 YIL BSMV :%5 Komisyon tutarı:4808 ytl Komisyon BSMV si:2404ytl 30 gün sonra kullandırılan ödeme için hesaplanan faiz: 2404000,9030/360=18000 ytl Faizin BSMV si:900 ytl Toplam Maliyet=50484+189000=23948,4 ytl Yurt Dışına İhracat Faturası Kesilmesi __________ / / ____________ 120 ALICILAR 240000 12003 ABC 601 YURTDIŞI SATIŞLAR 240000 ______________________________ * Yurt Dışındaki Müşteriden Alacağın Factoring Firmasına Devredilmesi __________ / / ____________ 123 ALICILAR 240000 12301 Factoring Firması 120 ALICILAR 240000 12003 ABC Firması * Factoring Firmasından Ödeme Alınması __________ / / ____________ 102 BANKALAR 216451,6 123 FACTORİNG ALACAKLARI 12301 Factoring Firması 216051,6 601 YURTDIŞI SATIŞLAR 400 60102 İhracattan Doğan Kur Farkı * Factoring Firmasının Komisyon ve Faiz Kesimi __________ / / ____________ 780FİNANSMAN GİDERLERİ 23948,4 78001 Factoring Faiz Gideri 78002 Factoring Komisyon Gideri 123 FACTORİNG ALACAKLARI 239484 12301 Factoring Firması * Firmanın Yurt Dışı Factoring Alacaklarını Değerlemesi * Dönem Sonrası Lehte Kur Farkları; __________ / / ____________ 123 FACTORİNG ALACAKLARI 400 12301 Factoring Firması 646 KAMBİYO KARLARI 400 ______________________________ * Dönem Sonrası Aleyhte Kur Farkları; __________ / / ____________ 656 KAMBİYO ZARARLARI 400 123 FACTORİNG ALACAKLARI 400 12301 Factoring Firması Kaynak: wwwMuhasebeTRcom/Dr Ufuk ÖZDEMİR Serbest Muhasebeci Mali Müşavir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır