Şengül Şirin
|
Cevap : Hinduizm Mezhepler Ve Öğretiler
Budizm’de Mezhepler – Budist Mezhepleri
Budist Tapınakları, Budizm, Budizm Felsefesi, Tibet Budizmi, Zen Budizmi
Budizm başlıca iki büyük mezhebe ayrılmıştır Bu mezheplerin dışında Tantrik uygulamalar ve çeşitli okullar da vardır Budizm tarihi 2500 yıllık bir geçmişe sahip olmakla birlikte çok sayıda okulu ve sistemi de beraberinde getirmiştir Budizm’de okul (vada), araç (yana) ve yol kavramları diğer dinlerdeki “Mezhep” kavramıyla örtüşmekte ve bu sözü edilen kavramların hepsi aynı anlama gelmektedir
Hinayana (Küçük Araba)
Kişinin kendisini kurtarmasını esas aldığı için böyle isimlendirilir Bu mezhep Seylan ve Güney Asya’da yayılmıştır Mensupları saf Budizm’e yani Budanın asıl telkinlerine kendilerinin muhatap olduklarını iddia ederek Mahayana koluna bağlı olanları sapkınlıkla suçlarlar Budistnet üzerinde Hinayana hakkında daha detaylı bilgileri yazımızın devamında bulabilirsiniz
Mahayana ( Büyük Araba)
Toplumu bir bütün halinde ele alarak herkesin kurtuluşa ermesini amaç edinmişlerdir Onlara göre Budizm, herkese cevap vermeli, herkesin ihtiyaçlarını gidermeli, doktrinleri basitleştirerek halkın anlayacağı bir seviyeye getirilmelidir Budizm ´in bu kolu başka din ve doktrinlerden yararlanmakta sakınca görmez Bu mezhebe göre Nirvanayı gerçekleştiren herkes Buda unvanını alır Ve ihtiraslarının esiri olarak dünya zevklerinin arkasından koşmaz Bu yüzden pişmanlık duymaya lüzum yoktur derler Mahayana‘ya bağlı kişi kendini kurtuluşa hazırlayabilmek için şü hususlara dikkat etmek zorundadır;
Cömertlik
Olgun manada bilgelik
Budizm ´in ahlak kurallarına bağlılık
Meditasyon
Karşılaştığı olumsuzluklara sabır göstermek
Hiç usanmadan sürekli bir gayret içinde olmak
Bu sayılan özellikleriyle Mahayana Budizm‘i dünyanın bir çok bölgesinde yayılma imkanı bulmuş,adeta misyonerli bir hüviyet kazanmıştır
Bütün Budist mezhepler “yeniden doğum” (reankarnasyon) ve karma inançlarını kabul eder Karuna adı verilen Budist merhamet anlayışı da tüm okullarda ortaktır Budistnet üzerinde Mahayana Budizmi hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz Bundan başka bütün Budist mezhepleri ve okulları Dört Yüce Gerçek, Sekiz Aşamalı Asil Yol, 12 halkalı nedensellik yasası gibi temel Budist öğretileri kabul eder
Bugün genelde kabul gören sınıflandırmaya göre, Budizmde başlıca dört akım vardır
Güney Budizmi, Theravada
Güneydoğu Asya Budizm veya Pali Budizmi olarak da bilinir
Takipçileri başlıca Bangladeş, Çin, Kamboçya, Laos, Malezya, Myanmar, Sri Lanka, Tayland, ve Vietnam’da bulunur
Doğu Budizmi, Doğu Asya Budizmi, Çin Budizmi, Çin-Japon Budizmi olarak da bilinen Mahayana’dır Takipçileri başlıca Çin, Japonya, Kore, Singapur, Vietnam ve Rusya’nın bazı bölgelerinde bulunur
Kuzey Budizmi, Tibet Budizmi
Tibet-Moğol Budizmi, Lamaizm, Vajrayana olarak da bilinir Tibet, Moğolistan, Bhutan başlıca olmak üzere Nepal, Hindistan, Çin, Rusya ve Türkî Orta Asya’da takip edilir
Batı Ülkeleri
Budizm özellikle 20 yüzyılın ikinci yarısından itibaren ABD, Avustralya, ve çeşitli Avrupa ülkelerinde de yayılmıştır Batı’da Budizmin dînî özelliklerinden çok felsefî ve psikolojik özellikleri, meditasyon ve zihin terbiyesi unsurları vurgulanmaktadır Budistnet sayfalarında Batı ülkelerindeki Budist felsefeler hakkında detaylı bilgiler mevcuttur
Buda’nın ölümünden bir kaç yüzyıl sonra erken dönem sanghasında, vinaya ve öğreti anlayışındaki farklar, coğrafi uzaklık gibi nedenlerle çeşitli ayrımlar ortaya çıkmıştır Üçüncü Budist Konsey dönemine gelindiğinde ilk Erken Dönem Budist Okulları olan Mahasanghika (Büyük Cemaat) ve Sthaviravadin (eski yol) okulları kurulmuştur
Daha sonra bu şekilde farklı fikirleri olan 18 okul daha oluşturulmuştur Bugün bile bu okulların hangi gruba ait oldukları belli değildir Mahasanghika, dört Shravaka okullarından biri olarak kabul edilmiştir (Sthaviravada, Mahasanghika, Sammitiya ve Sarvastivada)
Theravada
Theravada kimi zaman Güney Budizmi, Pali Budizm, ya da Mahayana Budistleri tarafından “Hinayana” (küçük taşıt) olarak da nitelendirilen, Budizmin en eski okulunun günümüzdeki tek temsilcisidir Disipline ve monastik hayata büyük önem verilmektedir Rahipler için katı kuralları vardır Theravada yalnızca Pali Derlemesi’ni kabul eder, Mahayana mezhebinden farklı olarak mistisizm ve mistik spekülasyonlara yer verilmez, felsefidir; ruhun ve tanrının olmadığı olgusu üzerine en çok duran Buddhizm mezhebidir
Mahayana mezhebinden farklı olarak yalnızca Gautama Buddha‘nın öğretilerinin “üstün” olduğu kabul edilir, daha sonra aydınlanan ve “Buddha” olarak isimlendirilen kişiler Gautama seviyesinde değillerdir, Mahayana’nın aksine diğer Buddha’ların da değil yalnızca Gautama’nın öğretileri kutsal metin olarak kabul edilir Nirvana‘ya ulaşmak için pek çok kere ölüp yeniden doğarak “gelişmek” gereklidir
Vajrayana
Vajrayana 4 yüzyıl Hindistan’ında oluşan Mahayana Budizmi‘nin bir uzantısıdır Moğolistan Budist geleneği ve Tibet Budizmi bu uzantının etkisi altında gelişmiştir Sınırlı olarak da Çin ve Japonya’da kendisine yayılma alanı bulmuştur Vajrayana kimi zaman “Elmas Araç”, Mantrayana (Mantra Aracı), Tantrayana (Tantra Aracı) ya da Ezoterik Budizm olarak da adlandırılır
Budist uygulamanın özellikle Vajrayana’da sahip olduğu amaç, akıl sahibi canlıların bağlılığını ve varlığını ortaya çıkaran süreci acı döngüsünden ayırmaktır Buna göre Vajrayana’da en ulu öğretiyle ilgili olarak iki tür yöntemsel yaklaşım vardır
Tantrik Uygulamalar
Kelime olarak “fikir aracı” anlamına gelen Mantra, Sanskritçede dînî şiir demektir Meditasyon ve görselleştirmenin yanı sıra Mantra’nın sözlü geleneği de özel tantrik araçlar arasında yer alır Bunun devamında gelen tantrik uygulamalar ise ayinlere, törenlere ve Guruyoga’ya (öğreticinin ruhu ile bütünleşmesine) aittir Özellikle Tibet Budizm’inde öğretmenlerden öğrencilere doğrudan aktarma ve öğretmeye büyük değer verilmektedir Budist öğretisinin başlangıç noktası olarak bu uygulamalarla birlikte güvenilir bir bilgi olması önemlidir Budistnet Tantrik Uygulamalar hakkında da pekçok bilgiyi barındırmaktadır Anlayışlı bir şefkat ve doğru bir bakış açısı olmaksızın bu yöntemleri uygulamanın imkânı yoktur Buda’dan öğrenilen Sekiz Aşamalı Asil Yol’un ahlâkî kuralları tüm Budist yolunun ve tabiî ki Vajrayana’nın temellerini oluşturur Ayrıca akıl sahibi bütün canlıların aydınlanmasındaki faydanın sağlanması için Mahayana’nın harekete geçmesi daima gereklidir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|