Şengül Şirin
|
Cevap : Çalgı Toplulukları Caz Müziği Toplulukları
Chicago üslubu terimi ne coğrafi nede müziksel açıdan kesinlik taşır çok çeşitli,hatta karşıt eğilim ve yetenekler için kullanılırÜslubun önde gelen sanatçısı Bix Beiderbecke,armonik kuruma duyduğu ilgi ve kornetinin saf tonu ile Armstrong'un tam karşıtıdırOrta sınıf Alman göçmeni bir aileden gelen Beiderbecke'nin sezgisel üslubunun kökeni Siyah Armstrong'unkinden çok farklıydıCaz tarihini etkileyen öbür beyaz Chicago'lu ise,klarnetçi Benny Goodman oldu
SONRAKİ GELİŞMELER
1920'ler boyunca teknik ve düşünsel düzeyde sürekli bir gelişme armoni arayaşılarında artan bir cüret gözlendiBöylece 1930'ların solocularının altın çağına dönüştüren pek çok üslup da biçimlenmeye başladıCaz tarihinin en yetenekli müzikçilerinden biri olan tenr saksafoncu Coleman Hawkins ,hot jazz türüne özgü derin,ateşli tonuyla ve güçlü biçim duygusuyla çalgısına cazda önemli bir yer sağladı1934-39 arasındaki Avrupa turnesiyle de cazı bu kıtaya tanıtan ilk sanatçılardan biri oldu
1920'lerin başında New Orleans Rhythm Kings,Jelly Roll Morton ve King Oliver orkestralarının başlattığı eğilim,1920'lerin sonunda yazılı nota kullanan daha geniş orkestralarca sürdürüldüFletcher Henderson,Paul Whiteman,Chick Webb ,Jimmie LuncefordBenny Moten gibi müzikçilerin yönettiği orkestarlar,orkestranın çeşitli bölümlerinin düzenli bir ritme karşı çaldığı ve sonraları Swing olarak bilinen üslubu geliştirdiler
Cazda arılığı savunanlar "orkestra cazı" terimini bile çelişik bulur,caz doğaçlanan bir müzikse,caz orkestrası olamayacağını ileri sürerHenderson caza canlılık verenin doğaçlama değil,caz ruhunu korumak olduğunu savunan ilk müzikçilerden biriydiHenderson'a göre ,tek tek müzikçiler kendi yazılı bölümlerini soloda olduğu gibi kendini keşfetme duygusuyla çalabiliyorsa,onların solo yetenekleri,toplu yorumu da caz tanımı içine sokabilirdi1920'ler boyunca Henderson örneğini izleyerek ortaya çıkan çeşitli gruplar seslerini ülkenin her yerinde duyuramadıysalar,bunun en önemli nederi renklerinin "siyah" olmasıydı
Swing,Count Baise,Benny Goodman ,Artie Shaw ve Dorsey kardeşlerin gruplarınca 1930'larda doruğa ulaştırılan bir müzik biçimi olduBu dönemde büyük orkestra salgınının şaşırtıcı yayılışında çeşitli etkenler rol oynadı1933'te içki yasağının kaldırılması bunların en önemlilerinden biriydiToplumsal alışkanlıkların değişmesi,az müzikçilerinin büyük bölümünü başlıca iş bulma olanaklarından yoksun bıraktı1930'ların ortalarında cazın yeni bir dinleyici kitlesi bulma zorunluluğu doğmuştu ve bunun cazda büyük orkestra eğilimi ile çakışması,swing dönemi olarak bilinen dans çılgınlığının koşullarını hazırladıÇoğu sulandırılmış ticari yanı ağır basan bir müziğe dönüşmüş olmakla birlikte,caz bu dönemde dans ve balo salonlarını fethetti1938'de Goodman'ın Carnegie Hall 'da verdiği konser swing için bir dönüm noktası olduBu saygın müzik kurumunun kapıları caza ilk kez açılmıştıAma bir yandan yaklaşan IIDünya Savaşı'nın ve artan maliyetlerin büyük orkestraları parçalaması,bir yandan da ticari kaygının öne geçmesi kalitesi giderek düşen müziği caz tanımından çıkardıBu nedenle 1938,swing döneminin sonu olarak kabul edilir
Geç swing döneminin en önemli caz müziçilerinden biri Duke Ellington'dırEllington,New Orleans üslubunda Morton'ın yaptığı gibi,orkestrasındaki müzikçilerin doğaçlamalarını ,güçlü renkler taşıyan iyi dengelenmiş bir kompozisyon ağıyla örmeyi başarmıştırBesteleme geleneği,cazın sonraki aşamalarında Thelonious Monk,John Lewis,George Russell gibi sanatçılarca sürdürülmüştür
Bir yandan orkestralar yaygınlaşırken ,öbür yanda da Art Tatum (piyano),Roy Eldiridge (trompet) ,ve Lester Young ( tenor saksofon) gibi sanatların katkılarıyla ,solo doğaçlamanın önemi arttıAynı dönemde genellikle caz tarihinin en iyi şarkıcısı olarak kabul edilen Billie Holiday'de ortaya çıktıBu virtüözlerin bazısı orkestralarda kalırken,bir bölümü de küçük gruplar kurmayı yeğlediArt Tatum'ın son derece öznel üslubu,grup dokusuna pek uymayan yapısı ile hemen hemen hiç taklit edilemedionun tek önemli izleyicisi yıllar geçtikçe üslubu Tatum'a yaklaşan Kanadalı piyanist Oscar Peterson olduUzun yıllar Count Basie Orkestrasıile çalışan Lester Young ise,sonraki kuşak saksafoncularının üslubunu belirledikten başka savaş sonrası modern caz akımlarına da öncülük etti
Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsinet için yazılmıştır
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|