Cevap : Çalgı Toplulukları Caz Müziği Toplulukları

**Şengül Şirin** · 01-05-2014

Caz öncülerinin çoğu müzik okullarına gitmemiş,temel müzik eğitimi görmemişti

Bu nedenle müzik dilini ve armoni dağarcığını deneme-yanılma yöntemiyle geliştirmek zorundaydılar

Kuralları belirlemeye sanatçının anlatım özgürlüğü ile topluluğun dağılmasını önleyecek ortak yükümlülükleri bağdaştırmaya uğraşıyorlardı

Caz her zaman görünürdeki bu büyük aykırılıktan güç almış,hem bireysel müzikçinin sanatı,hem de komünal bir deneyim olmuştur

İLK CAZ ÜSLUPLARI

Özel çalgı yapısına dayanan kolektif doğaçlama geleneğinin 20

yüzyıl başlarında Louisiana'da ortaya çıkması toplumsal ve işlevsel etkenlere bağlanabilir

Siyahlar arasında toplu müzik

bugün kolayca kavranamayacak kadar önemli bir yer tutuyordu

New Orleans'da müziksiz toplumsal etkinlik neredeyse düşünülemezdi

Doğum,evlenme,vakfiz ,cenaze,piknik,geçit töreni,yürüyüş ve her türlü kutlama hep müzikli olurdu

Doğal olarak bu müzik çoğu zaman açık havada çalınıyordu

Trompetin o dönemdeki tartışılmaz üstünlüğü bu olguyla açıklanabilir

New Orleans cazının ilk önderleri başta Bolden,onu izleyen Freddie Keppard ve King Oliver'dan Louis Armstrong'a kadar hep trompetçiydiler

Klasik New Orleans üslubunda trompetin görevi temanın melodik çizgisini ortaya koyup geliştirmektir

Trompet ,trombon ve klarnetle birlikte basit ,ama güçlü bir üçlü oluşturur

hem birbirleriyle ilişkili,hem de bağımsız olan bu üç ses müzik boyunca sürekli duyulur

Solo geleneğinin eksikliği ise henüz solo yapacak düzeyde müzikçilerin yetişmemiş olmasıyla açıklanabilir

Bu tür sanatçıların ortaya çıkışı ,sıkı bir kolektif doğaçlamaya dayanan New Orleans üslubunun çökmesine yol açtı

Bir başka neden de,bu tür müziğin en yaygın çalındığı Storyville adındaki gelenevler semtinin 1917'de kapatılması oldu

Orkestralar kiralayan ya da en azından kırmızı ışıklar altında ragtime ritimleri çalacak bir piyanist çalıştıran Storyville batakhaneleri ,caz müzikçisinin ekonomik zincirinde önemli bir halkaydı

Saksofoncu Sydrney Bechet otobiyografisinde Jazz sözcüğünün ,yerel argoda cinsel birleşme için kullanılan jass deyiminden türediğini ileri sürer

Bir başka sava göre ise jazz,ya da jasser'den gelmektedir

Jazz'ın İngilizce argoda hızlandırmak ,canlılık vermek,diriltmek anlamında ve gene cinsellikle bağlantılı kullanılışı ,gerek tarihsel köken gerek anlam açısından Bechet'a haklılık kazandırır

1917'de Storyville'in resmen kapatılışı ile işsiz kalan caz müzikçilerinin Kuzey kentlerine göç etmelerinden önce bile,caz New Orleans dışında duyulmaya başlamıştı

New York'ta çalan bir grup beyaz Güneylinin oluşturduğu Original Dixieland Jass Band daha 1917'de ilk plak kaydını gerçekleştirmişti

1918'de ise,New Orleans'ın trompet kralı olarak tanınan King Oliver iş bulabilmek için Chicago'ya göç etti ve iki yılda ününü sağlamlaştırınca,öğrencilerinin en yeteneklisini yanına çağırarak orkestrasını güçlendirmek istedi

Bu öğrenci New Orleans'da yetişen en parlak müzikçi ve cazın yerel bir lehçe olmaktan çıkıp uluslararası bir dile dönüşmesine önemli katkıları olan Louis Armstrong'du

Armstrong yaratıcı solo yeteneğiyle klasik New Orleans üslubunun katı grup geleneğini kırdı ve doğaçlama yapan solocunun üstünlüğünü kabul ettirdi

Böylece 1920'lerin sonunda ortaya çıkan Chicago üslubunun bir anlamda öncülüğünü yapmış oldu

1925 ve 1928'de Armstrong'un Hot Five ve Hot Seven gruplarıyla yaptığı plak kayıtları caz klasikleri arasında yer alır

Armstrong bu plaklarda hem o güne kadarki bütün gelişmeleri özetlemiş ,hem de daha sonra hep geçerli olacak melodik efektlere yer vererek caz geleneğini zenginleştirmiştir

İçki yasağı döneminde yasadışı içki kurumunun üs olarak benimsediği Chicago,caz müzikçileri açasından bir önceki 10 yılda Storyville'inkine benzer bir işlev yüklendi

1920'de Armstrong'un da gelişi ile Chicago yeri caz merkezi oldu

1920'lerin ortalarında genç beyaz müzikçilerin Armstrong gibi öncülerden etkilendiği görülüyordu

New Orleans Rhythm Kings bu grupların önde gelenlerinden biriydi

Ama Chicago üslubu daha sonraları olgunlaştı ve trompet ,trombon,klarnet üçlüsünü koruyarak giriş ve sonuç bölümündeki ana temanın ortak yorumunu ,ortalarda yer alan bir dizi soloyla birleştirdi

Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsi

net için yazılmıştır

01-05-2014	#3
Şengül Şirin	Cevap : Çalgı Toplulukları Caz Müziği Toplulukları Caz öncülerinin çoğu müzik okullarına gitmemiş,temel müzik eğitimi görmemiştiBu nedenle müzik dilini ve armoni dağarcığını deneme-yanılma yöntemiyle geliştirmek zorundaydılarKuralları belirlemeye sanatçının anlatım özgürlüğü ile topluluğun dağılmasını önleyecek ortak yükümlülükleri bağdaştırmaya uğraşıyorlardıCaz her zaman görünürdeki bu büyük aykırılıktan güç almış,hem bireysel müzikçinin sanatı,hem de komünal bir deneyim olmuştur İLK CAZ ÜSLUPLARI Özel çalgı yapısına dayanan kolektif doğaçlama geleneğinin 20yüzyıl başlarında Louisiana'da ortaya çıkması toplumsal ve işlevsel etkenlere bağlanabilirSiyahlar arasında toplu müzikbugün kolayca kavranamayacak kadar önemli bir yer tutuyorduNew Orleans'da müziksiz toplumsal etkinlik neredeyse düşünülemezdiDoğum,evlenme,vakfiz ,cenaze,piknik,geçit töreni,yürüyüş ve her türlü kutlama hep müzikli olurduDoğal olarak bu müzik çoğu zaman açık havada çalınıyorduTrompetin o dönemdeki tartışılmaz üstünlüğü bu olguyla açıklanabilirNew Orleans cazının ilk önderleri başta Bolden,onu izleyen Freddie Keppard ve King Oliver'dan Louis Armstrong'a kadar hep trompetçiydiler Klasik New Orleans üslubunda trompetin görevi temanın melodik çizgisini ortaya koyup geliştirmektirTrompet ,trombon ve klarnetle birlikte basit ,ama güçlü bir üçlü oluştururhem birbirleriyle ilişkili,hem de bağımsız olan bu üç ses müzik boyunca sürekli duyulurSolo geleneğinin eksikliği ise henüz solo yapacak düzeyde müzikçilerin yetişmemiş olmasıyla açıklanabilirBu tür sanatçıların ortaya çıkışı ,sıkı bir kolektif doğaçlamaya dayanan New Orleans üslubunun çökmesine yol açtıBir başka neden de,bu tür müziğin en yaygın çalındığı Storyville adındaki gelenevler semtinin 1917'de kapatılması olduOrkestralar kiralayan ya da en azından kırmızı ışıklar altında ragtime ritimleri çalacak bir piyanist çalıştıran Storyville batakhaneleri ,caz müzikçisinin ekonomik zincirinde önemli bir halkaydı Saksofoncu Sydrney Bechet otobiyografisinde Jazz sözcüğünün ,yerel argoda cinsel birleşme için kullanılan jass deyiminden türediğini ileri sürerBir başka sava göre ise jazz,ya da jasser'den gelmektedirJazz'ın İngilizce argoda hızlandırmak ,canlılık vermek,diriltmek anlamında ve gene cinsellikle bağlantılı kullanılışı ,gerek tarihsel köken gerek anlam açısından Bechet'a haklılık kazandırır 1917'de Storyville'in resmen kapatılışı ile işsiz kalan caz müzikçilerinin Kuzey kentlerine göç etmelerinden önce bile,caz New Orleans dışında duyulmaya başlamıştıNew York'ta çalan bir grup beyaz Güneylinin oluşturduğu Original Dixieland Jass Band daha 1917'de ilk plak kaydını gerçekleştirmişti1918'de ise,New Orleans'ın trompet kralı olarak tanınan King Oliver iş bulabilmek için Chicago'ya göç etti ve iki yılda ününü sağlamlaştırınca,öğrencilerinin en yeteneklisini yanına çağırarak orkestrasını güçlendirmek istediBu öğrenci New Orleans'da yetişen en parlak müzikçi ve cazın yerel bir lehçe olmaktan çıkıp uluslararası bir dile dönüşmesine önemli katkıları olan Louis Armstrong'du Armstrong yaratıcı solo yeteneğiyle klasik New Orleans üslubunun katı grup geleneğini kırdı ve doğaçlama yapan solocunun üstünlüğünü kabul ettirdiBöylece 1920'lerin sonunda ortaya çıkan Chicago üslubunun bir anlamda öncülüğünü yapmış oldu1925 ve 1928'de Armstrong'un Hot Five ve Hot Seven gruplarıyla yaptığı plak kayıtları caz klasikleri arasında yer alırArmstrong bu plaklarda hem o güne kadarki bütün gelişmeleri özetlemiş ,hem de daha sonra hep geçerli olacak melodik efektlere yer vererek caz geleneğini zenginleştirmiştir İçki yasağı döneminde yasadışı içki kurumunun üs olarak benimsediği Chicago,caz müzikçileri açasından bir önceki 10 yılda Storyville'inkine benzer bir işlev yüklendi1920'de Armstrong'un da gelişi ile Chicago yeri caz merkezi oldu1920'lerin ortalarında genç beyaz müzikçilerin Armstrong gibi öncülerden etkilendiği görülüyorduNew Orleans Rhythm Kings bu grupların önde gelenlerinden biriydiAma Chicago üslubu daha sonraları olgunlaştı ve trompet ,trombon,klarnet üçlüsünü koruyarak giriş ve sonuç bölümündeki ana temanın ortak yorumunu ,ortalarda yer alan bir dizi soloyla birleştirdi Kaynak;AnaBritannica cilt 7 sayfa 342-343 frmsinsinet için yazılmıştır __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır