Cevap : Latin Amerika Edebiyatı.

**Şengül Şirin** · 06-04-2013

20

YÜZYIL MEKSİKA DEVRİMİ ( 1910-20)

Bütün Latin Amerika ülkelerinin edebiyatçılarını önemli ölçüde etkiledi

Bunun yanı sıra iki dünya savaşı,1930'larda bütün dünyayı etkileyen ekonomik bunalım ve İspanyol İç Savaşı da Latin Amerika kültüründe ulusal ve bölgesel sorunların yanında evrensel,toplumsal ve sınıfsal temaların belirginleşmesine yol açtı

Bu evrenselleşmeyle birlikte Latin Amerika edebiyatı,dünya edebiyatının en doğurgan parçalarından biri haline geldi ve başka ülke edebiyatlarını da etkilemeye başladı

1900'lerin başında Dario ve Lugones daha geleneksel biçimlere dönerken,izleyicileri modernismo'nun karmaşık,çok yönlü deneylerini sürdürdüler

Bunlar arasında bir grup kadın şair dikkat çekti;Uruguaylı Delmira Agustini ve Juanade Ibarbourou,1945 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Şiili Gabriela Mistral ve Arjantanli Alfonsina Storni,bedensel ve ruhsal aşk,annelik özlemi,erkeklerin egemen olduğu bir toplumda kadın olmanın güçlükleri gibi temaları biçimsel yönden kusursuz bir anlatımlaişleyen lirik şiirleriyle önem kazandılar

Perulu Jose Maria Eguren,Meksikalı Ramon Lopez Velarde ve Kolombiyalı Jose Eustasio Rivera da şiirlerinde modernist akımın teknik deneyselliğiile yeni yüzyılın imgelerini kaynaştırdılar

Böylece 20

yüzyılda Latin Amerika'da son derece zengin ve karmaşık bir şiir ortaya çıktı

Bazı gruplar,teknik deneysellikte daha da ileri giderek,eski kalıpları tümüyle kırdılar

Porto Rikolu Luis Pales Matos ve Kübalı melez şair Nicolas Guillen gibi şairlerin yapıtlarıyla Afrika geleneği belki de ilk kez modern sanatta ifadesini buldu

Şilili Vicente Huidobro,başlattığı creacionismo akımıyla ,şairin tümüyle kendine özgü bir dünya yarattığını savundu

Kıtanın en büyük şairlerinden biri olan,1971 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Şilili Pablo Neruda,ilk şiirlerinde gerçek üstücülükle Marksizmi kaynaştırmaya çalıştı

Canto general (1950; Evrensel Şarkı) adlı epik yapıtında ise,bütün kıtanın acılarını dile getirmeyi amaçlayan bir şiire yöneldi

Perulu şair Cesar Vallejo da modernist miras ve gerçeküstü deneylerle toplumsal bir duyarlığı kaynaştırarak son derece öznel,yer yer belirsiz ama canlı bir şiire ulaştı

Modernist akımın bir başka önemli mirasçısı da Arjantanli şair ve öykücü Jorge Luis Borgesti

Bu dönemde Buones Aireste ultraismo akımını başlatan Borges ,şiddetli tutkuları dile getiren ve teknik yenilikleri deneyen şiirlerden sonra daha ölçülü ve daha sakin bir duyarlığa yöneldi

I

Dünya Savaşı sonrasında Brezilya'da gelişen yenilikçi modernismo akımı ise ,en yetkin ürünlerini Mario de Andrede,Manuel Bandeira,Jorge de Lima,Cecilia Meireles ve Augusto Federico Schmidt gibi şairlerin yapıtlarında buldu

20

yüzyılın Latin Amerika edebiyatının ana damarlarından biri de,biçimsel yeniliklerden çok,toplumsal sorunların deşilmesine ağırlık veren militan ya da eleştirel düzyazıydı

1930'larda Brezilya'da gelişen bölgeci edebiyatın en önemli temsilcileri ,klasikleşmiş "şekerkamışı" romanlarıyla Jose Amadoy'du

Graciliano Ramos da Angustia (1936;Acı) adlı romanında bölgesel edebiyatın bireysel dramları da deşebildiğini ortaya koydu

Bu dönem Latin Amerika edebiyatının en kozmopolit yazarlarından biriyse,en çok O Tempo e o Vento (1949-62; Zaman ve Rüzgar) adlı roman üçlemesiyle tanınmış Erico Verissimo'ydu

Kaynak;AnaBritannica cilt 20 sayfa 257-258-259 frmsinsi

net için derlenmiştir

06-04-2013	#3
Şengül Şirin	Cevap : Latin Amerika Edebiyatı. 20YÜZYIL MEKSİKA DEVRİMİ ( 1910-20) Bütün Latin Amerika ülkelerinin edebiyatçılarını önemli ölçüde etkilediBunun yanı sıra iki dünya savaşı,1930'larda bütün dünyayı etkileyen ekonomik bunalım ve İspanyol İç Savaşı da Latin Amerika kültüründe ulusal ve bölgesel sorunların yanında evrensel,toplumsal ve sınıfsal temaların belirginleşmesine yol açtıBu evrenselleşmeyle birlikte Latin Amerika edebiyatı,dünya edebiyatının en doğurgan parçalarından biri haline geldi ve başka ülke edebiyatlarını da etkilemeye başladı 1900'lerin başında Dario ve Lugones daha geleneksel biçimlere dönerken,izleyicileri modernismo'nun karmaşık,çok yönlü deneylerini sürdürdülerBunlar arasında bir grup kadın şair dikkat çekti;Uruguaylı Delmira Agustini ve Juanade Ibarbourou,1945 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Şiili Gabriela Mistral ve Arjantanli Alfonsina Storni,bedensel ve ruhsal aşk,annelik özlemi,erkeklerin egemen olduğu bir toplumda kadın olmanın güçlükleri gibi temaları biçimsel yönden kusursuz bir anlatımlaişleyen lirik şiirleriyle önem kazandılarPerulu Jose Maria Eguren,Meksikalı Ramon Lopez Velarde ve Kolombiyalı Jose Eustasio Rivera da şiirlerinde modernist akımın teknik deneyselliğiile yeni yüzyılın imgelerini kaynaştırdılarBöylece 20yüzyılda Latin Amerika'da son derece zengin ve karmaşık bir şiir ortaya çıktıBazı gruplar,teknik deneysellikte daha da ileri giderek,eski kalıpları tümüyle kırdılarPorto Rikolu Luis Pales Matos ve Kübalı melez şair Nicolas Guillen gibi şairlerin yapıtlarıyla Afrika geleneği belki de ilk kez modern sanatta ifadesini bulduŞilili Vicente Huidobro,başlattığı creacionismo akımıyla ,şairin tümüyle kendine özgü bir dünya yarattığını savundu Kıtanın en büyük şairlerinden biri olan,1971 Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Şilili Pablo Neruda,ilk şiirlerinde gerçek üstücülükle Marksizmi kaynaştırmaya çalıştıCanto general (1950; Evrensel Şarkı) adlı epik yapıtında ise,bütün kıtanın acılarını dile getirmeyi amaçlayan bir şiire yöneldiPerulu şair Cesar Vallejo da modernist miras ve gerçeküstü deneylerle toplumsal bir duyarlığı kaynaştırarak son derece öznel,yer yer belirsiz ama canlı bir şiire ulaştıModernist akımın bir başka önemli mirasçısı da Arjantanli şair ve öykücü Jorge Luis BorgestiBu dönemde Buones Aireste ultraismo akımını başlatan Borges ,şiddetli tutkuları dile getiren ve teknik yenilikleri deneyen şiirlerden sonra daha ölçülü ve daha sakin bir duyarlığa yöneldiIDünya Savaşı sonrasında Brezilya'da gelişen yenilikçi modernismo akımı ise ,en yetkin ürünlerini Mario de Andrede,Manuel Bandeira,Jorge de Lima,Cecilia Meireles ve Augusto Federico Schmidt gibi şairlerin yapıtlarında buldu 20yüzyılın Latin Amerika edebiyatının ana damarlarından biri de,biçimsel yeniliklerden çok,toplumsal sorunların deşilmesine ağırlık veren militan ya da eleştirel düzyazıydı1930'larda Brezilya'da gelişen bölgeci edebiyatın en önemli temsilcileri ,klasikleşmiş "şekerkamışı" romanlarıyla Jose Amadoy'duGraciliano Ramos da Angustia (1936;Acı) adlı romanında bölgesel edebiyatın bireysel dramları da deşebildiğini ortaya koyduBu dönem Latin Amerika edebiyatının en kozmopolit yazarlarından biriyse,en çok O Tempo e o Vento (1949-62; Zaman ve Rüzgar) adlı roman üçlemesiyle tanınmış Erico Verissimo'ydu Kaynak;AnaBritannica cilt 20 sayfa 257-258-259 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır