Kişilik Bozuklukları

KİŞİLİK BOZUKLUKLARI

Psikolojide ,süreklilik gösteren uyumsuz,esneklikten uzak ya da toplum dışı davranışlarla belirlenen bozuklukların genel adıBedensel sağlıktan ya da zekadan bağımsız olarak gelişen bu bozukluklar,kişinin toplumsal yaşamını,ilişkilerini ve yaratıcılığını etkiler

Kişilik bozuklukları Avrupa ve ABD'de farklı ölçütlere göre tanımlanıp sınıflandırılırKurt Scheider'in ortaya attığı ve yakın zamana değin Avrupalı psikologlarca benimsenen görüşe göre bozuklukların nedeni kişisel gelişim,yaşantı ve deneyimlerdirBir ölçüde kalıtım ve doğuştan gelen bozukluklar da bunda rol oynarSchneider'in genelde psikopatik kişilik ya da anormal kişilik diye tanımlandığı bu grup,psikopatiler başlığı altında "anormal" davranış özelliklerine göre sınıflandırılmıştır

Daha sonra ABD'de geliştirilen DSM adıyla Diagnostic and Statistical Manual ( Tanı ve İstatistik Elkitabı) Avrupa'da da benimsenerek uygulanmaya başlamıştırBuna göre kişilik bozuklukları üç ana gruba ayrılır; Beyin hasarıyla birlikte gelişen bozukluklar,psikiyatrik hastalıklarla birlikte görülen ve bunlardan bağımsız olarak gelişenler DSM sisteminde özellikle de DSM III adı verilen son sınıflandırmada kişilik bozuklukları ,olabildiğince sabit ölçütlere dayanarak gruplandırılmıştırKuşkucu (paranoid) içekapanık (şizoid),histeriye yatkın ya da teatral -tepkisel ,narşist,dalgalanmalara açık ya da sınırda yer alan ( borderline) ,kaçınma tepkisi gösteren bağımlı,zorlanmalı ,edilgen-saldırgan ve toplum dışı gibi çok sayıda nitelik içeren bu sınıflandırma ,normal ve olağan insan özelliklerini bile bozukluk sınıfına soktuğu gerekçesiyle eleştirilmektedir

Kişinin küçük bir baskı karşısında her zaman dayanma gücünü yitirmesi ve yargılarının çoğunlukla güvenilmez olması da kişilik bozuklukları arasında sayılırBöyel kişiler düşmanca duygularını denetleyemezİlişkilerinde kararsız c kaypaktırkalıcı ilişkiler kuramazlarEn belirgin özelliği küçük kışkırtmalara öfke patlamalarıyla karşılık vermek olan ve aşırı duygusal kararsızlıklar gösteren kişiler ise zaman zaman tehlikeli olabilirAşırı ölçüde edilgin bağımlılık tepkileri ya da edilgin (dışa bağımlılık) tepkileri ya da edilgin (dışa vurmayan) saldırganlık tepkileri de yaygın kişilik bozukluklarındandırİlk durumda kişi çoğu zaman çaresiz,kararsız,kesinlikten uzak ve güvensizdirUfak güçlükler karşısında bunaltı duyabilir,paniğe kapılabilirEdilgin bir saldırganlık taşıyan kişi ise düşmanlık duygusunu ,inatçılık,kendisinden beklenenleri sürümcemede bırakma,sonuçlandırmaktan kaçınma gibi davranışlarla dışa vurur

Bilinen en eski ve en karmaşık kişilik bozukluğu psikopatiya da ABD sınıflandırmasında sosyopati olarak tanımlanan davranışlardırBaşlıca özelliği saldırgan bir uyumsuzluk olan bu tür bozuklukta alkol ve madde bağımlılığı ile cinsel saldırganlık da sık görülürGenellikle suça yatkın olarak kubul edilen bu kişilik bozukluğunun ortaya çıkmasında kişinin gelişim çevresi önemli rol oynarkalıtım etkeni tartışmalıdırPsikoloji açısından en büyük sorun ise bu kişilerin terapiye direnmesidir


Kaynak;AnaBritannica cilt 19 sayfa 116 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________