Şengül Şirin
|
Cevap : Atrofi Nedir? Atrofi çeşitleri
Yaşlılığa bağlı olan beyin atrofisi,beyin yüzeyindeki kıvrımların daralması ve beyni saran üç kat zardan ortadakinin (örümcek ağı zar) altındaki boşlukta daha çok sıvı birikmesiyle ortaya çıkar Sinir hücrelerinin her biri büzülüp küçülmüş,sayıları azalmış ve içerdikleri lipokrom pigmenti artmıştırBazen sinir liflerinin yapısı da yozlaşır ve sinir hücrelerinin arasında yaşlılık plakları denen çökeltiler oluşurÖzellikle beynin yan karıncıklarından çıkan ön uzantıların duvarındaki hipokampus kabartısı ile beynin ön bölgesindeki dış kabuğunda bu plaklara daha sık rastlanırBeyin atrofisine bağlı bu tür değişiklikler ,genellikle ileri yaşlarda ortaya çıkan ve nedeni pek bilinmeyen Alzheimer hastalığında da görülürYaşlılıktaki zihinsel gerileme (yaşlılık bunaması)bütün bu değişikliklerin klinik belirtisidirDamar sertliğinin varlığı,yaşlılık atrofisinin daha da ağırlaşmasına yol açar
Hipofiz bezinin kronik işlev yetersizliğinden kaynaklanan Simmonds hastalığı ,başta kalp,karaciğer,dalak,böbrekler,tiroit,böbreküs tübezleri ve üreme bezleri olmak üzere pek çok iç organda atrofiye neden olur
Hipofiz bezinde atrofiye yol açan ağır bir lezyon,bu bezin hormon salgısındaki azalmaya bağlı olarak tiroit,böbreküstü bezleri ve üreme bezlerinde de atrofiyle sonuçlanır ve giderek bu bezlerin hormonlarıyla beslenen ilgili organlarda da atrofiye yol açarİçsalgı bezlerinin küçülmesi oldukça ileri boyutlara varabilir
KAS VE KEMİK ATROFİLERİ;
Kas,kemik ve başka dokulardaki yerel atrofiler,bu organların uzun süre kullanılmamasından ya da işlev ve etkinliklerinin azalmasından ileri gelebilirOluşma mekanizması yeterince anlaşılamamış olmakla birlikte ,etkinliğini yitiren dokulara daha az kan,besin ve destek maddeleri taşındığı bilinmektedirÖrneğin çocuk felcinde,kasa ulaşan hareket sinirlerinin yıkımı,kasın hareketsiz kalmasına,dolayısıyla atrofiye uğramasına yol açarOmurilikteki sinir hücreleri yıkıma uğradığında da, bu sinirlerle harekete geçirilen kaslar gevşer ve felç olurFelce uğramış kasın liflerindeki küçülme birkaç hafta içinde belirgenleşirBirkaç aysonra da,kas lifleri parçalanıp yok olur ve bunların yerini yağ hücreleri ile gevşek bir bağdoku örgüsü alırsonuçta kas sürekli olarak kasılma durumunda kalabilir
Felç nedeniyle hareketsiz kalan bir organın,örneğin çocuk felcine bağlı olarak hareket yeteneğini yitiren bir bacağın iskelet dokusu da atrofiye uğrarKemiğin bazı bölgelerinde doku azalması nedeniyle hafifleşme ve gözenekleşme (yerel osteoporoz) başlayıp başlamadığı birkaç haftalık bir gelişmeden sonra röntgen filmleriyle anlaşılabilirUzun kemiklerin dış katmanında,mineral eksikliğine bağlı olarak büyük ölçüde incelme ve atrofi görülürRomatoit atrtrit gibi ağrılı bir eklem hastalığı,sonucunda bir kolun ya da bacağın kullanılamamasıo eklemin hareketini sağlayan kaslarda da,daha hafif olmakla birlikte,benzer bir atrofiyle sonuçlanır;ayrıca bu ekleme komşu kemiklerde de yerel atrofi başlarYerel bir osteoporoz olan Sudeck atrofisi,darbeyle örselenmiş bir kemikte hızla gelişebilir
Kan şekerindeki hızlı ya da uzun süreli bir düşüş,sinir sistemini gerekli enerji kaynaklarından yoksun bırakarak ,beyin ve çevrel sinir hücrelerinde yapı bozukluğuna bağlı hareketsizlik atrofisi,bu dokuların işlevsiz kalmasından kaynaklanan hareketsizlik atrofileriyle temelde benzerlik gösterir
Sürekli basınç altında kalan bir hücre,organ ya da doku,büyük olasılıkla ,beslenmesinin ve metabolizma etkinliğinin engellenmesi nedeniyle atrofiye uğrarÖrneğin karaciğer hücrelerine,çevrelerinde biriken amiloit gibi maddelerin uyguladığı basınç bir atrofi nedenidirGiderek büyüyen iyi huylu bir tümör de çevresindeki oluşumlara basınç yaparak,bu bölgelerde atrofiye yol açarBir atardamarın yerel olarak genişlemesinden (anevrizma) doğan basınç da,bütün komşu dokularda,özellikle kemiklerde atrofiye neden olur
Omurlararası disklerden birinin dışarıya taşması ya da burada bir tümörün büyümesi,bazen,omurilikten çıktıkları yerin hemen yakınında sinirlere basınç yaparUzun süre basınç altında kalarak ezilen sinirlerin uyardığı kaslarda da atrofi baş gösterebilirBu durum en çok baldır kaslarında görülürBoyun omurlarındaki bu tür bir basınç ya da scalenus anticus kasının koldaki sinir ağını sıkıştırması da yanı etkiyi göğsün üst bölümlerinde ve kollarda gösterirBacak ve kol kaslarının yerel atrofileri ,sinir uyarılarını bu organlara ileten omurilik sinirlerinin etkinliğini yitirdiği ya da yıkıma uğradığı kalıtsal hastalıklarda görülürÇharcot-Marie-Tooth hastalığında atrofi,daha çok bacağın dış yanındaki fibula kaslarını,bazen de al kaslarını tutarHastalık,genellikle çocukluk yada ergenlik çağında başlarFibula kaslarının atrofisi,kalıtsal bir omurilik hastalığı olan F riedreich ataksisinde de görülür
Kaynak;AnaBritannica cilt 3 sayfa 306-307 frmsinsinet için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|