Cevap : Anna Ahmatova ( 1889)

Anna Ahmatova,asıl adı ANNA ANDREYEVNA GORENKO (d23 Haziran 1889,Bolşoy Fontan,Odessa,Ukrayna,- ö5 Mart 1966,Domodedovo,Moskova yakınları)Rus edebiyatının önde gelen kadın şairlerinden

Onbir yaşında şiir yazmaya başlayan Ahmatova,21 yaşında Akmeist şairler grubuna katıldı1910'da grubun önderi Nikolay Gumilyov'la evlendiama 1918'de boşandıAkmeistler ,dergileri Apollon'da (1909-17) simgeciliğin anlam belirsizliklerine ve yapmacıklarına karşı çıkarak bunların yerine "güzel duruluğu " ,özlülüğü yalınlığı ve biçim yetkinliğini getirmeyi amaçlamışlardıAhmatova'nın daha ilk şiirleri bile bu nitelikler bakımından kusursuzduİlk kitapları Veçer (1912;Akşam) ve özellikle de Çiotki ile (1914;Güldeste) adını duyurduŞiirleri öz yaşantıdan ,hatta itiraflardan kaynaklanan şiir tarzının en güzel örneklerini oluştururken bir yandan da sanatsal ve duygusal bütünlükleriyle evrensel bir ekti gücüne ulaşıyorduAna motifi olan aşk,bütünüyle kendine özgü bir ses tonlaması ve yoğun kadınsı vurgularla dile getirdiği ,çoğu kez sorunlu ve trajik bir aştı

Ahmatova daha sonraki yıllarda ana temasına,kişisel yoğunluktan ya da sanat bilincinden ödün vermeksizin,yurttaşılk,yurtseverlik ve din motiflerini de kattıSanatçılığı ve yararlandığı malzeme üzerinde gittikçe artan denetimi özellikle Belaya Staya (1917,Beyaz Sürü) ,Podorojnik (1921;Sinirotu)ve Anno Domini MCMXXI (1922;İsa'dan sonra MCMXXI Yılı)gibi yapıtlarında belirginleşirİşlediği konulara çeşitlilik kazandırdığı halde resmi Sovyet eleştirmenlerince "burjuva ve aristokrat" olarak nitelendiŞiirini aşk ve Tanrı'yla sınırlandırdığı ileri sürülerek yarı rahibe yarı fahişe olmakla suçlandı1921'de eski kocası Gumilyov'un Sovyet aleyhtarı komploya (Tagantsev davası) katılmak suçundan idam edilmesi Ahmatova'nın durumunu daha da güçleştirdi1923'te şiir yazmayı hemen hemen bütünüyle bıraktığı ve edebiyat çevrelerince dışlandığı bir döneme girdi1940'a değin Sovyetler Birliğinde hiçbir şiiri yayınlanmadıO yıl aylık edebiyat dergisi Zvezda'da (Yıldız) birkaç şiiri çıktı ve önceki yapıtlarından seçmeleri içeren İz Şeşti knig (Altın Kitaptan ) adlı bir kitabı yayımlandıAncak kitap birkaç ay sonra birdenbire satıştan da,kütüphanelerden de kaldırıldıBununla birlikte Eylül 1941'de Alman işgali başlayınca Leningrad (bugün Petersburg) kadınlarına coşturucu bir radyo yayını yapmasına izin verildiHemen sonra Taşkent'e götürülen Ahmatova,şiirlerini hastanedeki askerlere okudusavaştan esinlenen birkaç lirik şiir de yayımladı1943'te Taşkent'te lirik şiirlerinden seçmeler içeren bir kitapçık çıkardıSavaşın sonunda Leningrad'a döndüşiirlerini okudu,yapıtlarının geniş bir basımının yapılması için harekete geçildi

Ağustos 1946'da Ahmatova Komünist Parti Merkez Komitesi tarafından sert bir biçimde "erotik,gizemci ve siyasal yönden duyarsız " olmakla suçlandıŞiirleri "Sovyet halkına yabancı" bulunarak kınandı ve bir kez daha,üstelik de Politbüro üyesi Andrey Jdanov'dan "fahişe-rahibe"damgasını yediSovyet Yazarlar Birliğinden atıldıbir şiir kitabı baskıdayken imha edildiüç yıl boyunca da hiçbir yapıtı yayımlanmadı

1950'de haftalık resimli dergi Ogonyok'un (Küçük Işık) birkaç sayısında Iz Tsikla "Slava miru " (Barışa Övgü Dizisinden ) başlığı altında Ahmatova'nın Stalin'i ve Sovyet konünizmini öven bazı şiirleri yayımlandıSovyet yönetimiyle bu beklenmedik uzlaşmanın temelinde Stalin'in gözünde yeniden saygınlık kazanarak,1949'da tutuklanıp Sibirya'ya sürülen oğlu Lev Gumiloy'un özgürlüğüne kovuşturması amacının yattığı ileri sürülürBu şiirlerin tonu,Ahmatova'nın 1935-40 arasında,oğlunun 1937'deki başka bir tutukluluğundan duyduğu acıyla yazdığı,etkileyici ve evrensel nitelikteki lirik şiirler dizisi Rekviem'den (Ağıt) çok farklıdırSovyet halkının Stalin'in şiddet yılları boyunca çektiklerinin şiirsel bir anıtı olan bu başyapıt,Sovyetler Birliğinde hiçbir zaman yayımlanmadı



Stalinin ölümünden sonra,kültür yaşamında "buzların çözülmesi" döneminde Ahmatova saygınlığını giderek yeniden kazandı1958'de içinde bazı çevirilerinin de bulunduğu küçük bir şiir kitabı yayımlandıBu tarihten sonra Puşkin üzerine yazdığı başarılı denemelerinden bazılarına da yer verdiği yapıtlarının birkaç basımı yapıldı(1961,1965,1976'da iki kez,1977)ancak bu basımlardan hiçbiri Ahmatova'nın edebiyat ürünlerinin tümünü kapsamazAhmatova'nın 1940-62 arasında üzerinde sürekli çalıştığı en uzun yapıtı Poema bez geroya ( Kahramansız Şiirler)1976'ya değin Sovyetler Birliğin'de yayımlanmadıBu güç ve karmaşık yapıt,Ahmatova'nın kendi felsefesi yaşamının anlamı ve şiirsel yaratımı üzerine son sözlerinin güçlü lirik bir özetidirçoğu kişi tarafından 20yüzyılın en büyük şairlerinden biri olarak kabul edilirYapıt edebiyatla yaşam arasındaki sınırları hafifçe belirsizleştirerek simgecilik,alegori ve otobiyografiyi birleştirir ve genç bir şairin kendini öldürmesini merkez alan bir trajedinin çevresinde zaman,şiir acı çekme ve kendini olumlama gibi temaları ustalıkla örer

Ahmatova'nın şiiri temelde lirik ve kişiseldirklasik ölçülülükle yoğun duyguları kaynaştırırBaşarısız geçen ikinci evliliği de içinde olmak üzere,çoğunlukla sorunlu ve mutsuz ilişkilerini yansıtan çeşitli aşk duygularını dile getirirCesur ve son derece bireysel,ama sıkıca denetlenmiş düş gücüyetkin sözsel müziği içe işleyici bir yalınlık ve incelikle yoğrulmuş şiirsel söyleyişi onun sanatının başlıca özellikleridir

Ahmatova,Victor Hugo,Rabindranath Tagore ve Leopardi'den,çeşitli Ermeni ve Koreli şairlerden yetkin çeviriler de yaptıSimgeci yazar Aleksandr Blok,ressam Amedeo Modigliani ve dostu Akmeist şair Osip Mandelştam üstüne duygulu ,kişisel anılar yazdı

1964'te İtalya'da verilen uluslararası şiir ödülü Etna-Taormina'yı kazanan Ahmatova,1965'te de Oxford Üniversitesinden onursal doktorluk unvanı aldıÖdül törenlerine katılmak üzere Sicilya ve İngiltereye yaptığı yolculuklarla 1912'den beri ilk kez ülke dışına çıkmış olduAhmatova'nın yapıtları birçok dile çevrildiönemi,ölümünden sonra da uluslararası düzeyde artmaya devam ettiTürkçede ,Seçilmiş Şiirler (1984) ve Yaban Balı Özgürlük Kokar (1985) adıyla iki yapıtı yayımlanmıştır

Kaynak;AnaBritannica cilt 1 sayfa 203 frmsinsinet için derlenmiştir

__________________