Şengül Şirin
|
Hat, Hüsn-i Hat Yazılarının çeşitleri,meşhur Hattatlar
HAT;Alm Schönschriff(f),Fr Calligraphie (f),İng Calligraphy Çizgi,yazı
Hat kelimesinin ondan fazla manası vardır Genel olarak hat denince Kur'an-ı kerim harfleri ile yazılmış yazı akla gelir Sanat yazıları için "hüsn-i hat" (güzel yazı) tabiri daha uygun düşmektedir Hattın diğer bir özelliği el ve kalemle yazılmış olmasıdır ki,buna " elyazması" yahut "orijinal yazı "da denir Diğer mecazi manada mesela,çizme yazı,yapma yazı,kopye yazı,basma yazı,işleme yazı gibi ifadelerde yazılan yazılar asıl hat yazısından ayırt edilmiş olurlar

Yazı,dilin eli,elin dilidir  Gönlün tercümanı,iradenin ölçüsü,ruhun aynasıdır  Akıllara elçi,marifetlere silah  ilimlere hüccet,medeniyetlere senettir  Yazı,hafızanın yükünü hafifletir  Güzel yazı,bunu daha da azaltır  Gözü ve zihni erken yorulmaktan korur  Fikrin işlemesine,olgunlaşmasına yarar  Sözü düzenler  ifadeyi kuvvetlendirir  dili dizginler ,düşünmeye zaman,düzeltmeye imkan verir
Hüsn-i hat yazarlarına "katip" denir Çoğulu küttab'dır Daha sonraları "hattat"denilmiştir Osmanlılar zamanında hattatlara "hoş-nüvist" (güzel yazı yazan) veya "hub -nüvist " de denilmiştir Yazı çeşitlerine göre de "ta'lik yazan ),"celi -nüvist" (celi yazan)gibi isimler verilmiştir
YAZININ TARİHİ
Bugün tarihte kaybolmuş veya halen devam eden milletlere ait yazıların nerede,nasıl zuhur ettiği ve ne kadar çeşidinin bulunduğu tam olarak bilinmemektedir  Bununla beraber bilinen kesin bir gerçek,Kur'an -ı kerim harf ve yazılarının estetik ve g üzellik bakımından beşer yazılarının hiçbirisi ile kıyas kabul etmeyecek kadar fevkalade bir kıymet ve müstakil bir varlık göstermiş olmasıdır  Muteber din kitaplarında Adem aleyhisselamın Cennetteyken,Cennetin her yerinde ve Arş üzerinde bu harflerle "Kelime-i Tevhid " yazısını gördüğünü ,İslami yazının vaz'-ı ilahiye dayandığını,o harflerin insan yapısı olmadığını dünya ve Ad em yokken o harflerin olduğunu yazmaktadır
İslami yazının tekamülü ,İslamiyetten önce ve sonra olmak üzere iki safhaya ayrılmaktadır Hicretten önceki dönemde Miladi 512 senesine ait bazı kitabelere rastlanmışsa da bilgi bakımından karanlıkta kalmıştır İslamiyetin ilk yıllarında ,kullanılan yazı çeşidi hakkında muhtelif rivayetler varsa da 5 asrın ikinci yarısında dik ve köşeli "Ma'kili" yazısı ile yuvarlağımsı "Şami" yazısının Mekke 'de kullanılmakta olduğu bilinmektedir
İslamiyetin zuhuru ile Peygamberimizin yakın sahabelerinden hazret-i Ali ,Hazret-i Ömer,Talha,Eban bin Said,Osman bin Said,Yezid bin Ebu Süfyan ,Hatib bin Ömer,A'la bin Harezmi,Ebu Selman bin Adüleşhel,Abdullah bin Said,Hüsreytbin Abdülazza,Muaviye radıyallahü anhüm,vahiy katipiliği yaparak İslam aleminin ilk yazı yazanları olmuşlardır
Ma'liki olan ilk İslam yazısı kısa zaman içinde "Kufi" yazısı ile tekamül etmiştir  Hazret-i Ali bu sahada çok güzel örnekler vermiştir  Türklerin ve bilhassa Osmanlıların İslamiyete yaptıkları hizmet sırasında ,İslami sanatlar arasında en ziyade ileri götürdüğü sanat,hüsn-i hat olmuştur
Son Abbasi Halifesi Musta'sım -billah'ın kölesi olduğunu söyleyen "Yakut-ı Musta'sımi" kaleminin ucunu eğri kesmek suretiyle hat sanatında "aklam-i sitte= altı kalem" denilen yazı çeşitlerinin tekamülüne yeni bir çehre kazandırmış,bu sebeplede kendisine yenilik yapan manasına da gelen "Hattat" ünvanı verilmiştir
Kaynak;Yeni Rehber Ansiklopedisi 8 cilt sayfa 350 frmsinsi net için derlenmiştir
__________________
Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır
|