Problem Belirleme Önleme Ve Çözme

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-23-2012

PROBLEM ÇÖZMEDE SİSTEMATİK ANALİZ

Problem çözmenin ayrıntılı aşamaları
1 Tanımlama
* Görevi incele
* Süreci anla
* Öncelikleri seç
* Görevi tanımla
* Aşarı ölçütlerinde anlaş
2 Gözden geçirme
* Var olan bilgileri elde et
* Bilgileri düzenle
* Boşlukları belirle
* Geliştirilmiş bilgi toplamayı planla
3 Araştırma
* Bilgiyi toplama hareket planını uygula
* Bilgiyi analiz et
* Potansiyel gelişmeleri genelleştir
* Teklif edilen gelişmelerde anlaş
4 Doğrulama
* Hareket planını uygula
* Bilgiyi topla
* Bilgiyi analiz et
* Başarı kriterlerini topla ve birleştir
5 Yerine getirme
* Uygulama planını geliştir
* Sistem dökümanlarını gözden geçir
* Süreci uygulama ve yerine getirme planında anlaş
* Planı uygula
* Başarıyı izle
* Sonucu değerlendir
* Sorumlulukları paylaş
Yukarıda belirtilen iki ayrıntılı aşamadan hangisi uygulanırsa uygulansın sonuçta problem bilimsel bir anlayış ve sistematik bir yaklaşımla ele alınmış olacaktır
Bireylere problem çözme bilgi ve becerisi öncelikle örgün eğitim kurumlarında (okullarda) kazandırılmalıdır Okulda gerçekleştirilecek etkinlikler ve işlenecek konular yaşamda karşılaşılabilecek olası problemlere dayalı olarak ele alınıp işlenmelidir Bu etkinlikler sırasında öğrencilerin problemlerle ilgili olarak gerekli çözüm yollarını aramasına bunun için gerekli bilgileri toplamasına gerekli çözüm yollarını aramasına bu bilgileri karşılaştırıp değerlendirmesine belli bir sonuca varmasına ve sonucu değerlendirmesine yönelik çalışmalara yer verilebilir Oysa okullarda bireylerin problem çözme bilgi ve becerilerini geliştirmelerine yönelik etkinliklere yeterince yer verilmemektedir Bilgi ve becerilerin öğrenilmesinden çok ezberlenmesine yer verilmekte birey yaşama ve yaşamın içerisindeki problemlere yabancı kalmaktadır Bu da bireyin gelecekteki yaşamında karşılaşacağı karmaşık problemleri çözmesini güçleştirmektedir

PROBLEM ÇÖZMEDE İZLENECEK YAKLAŞIM VE TEKNİKLER

Problemler açık ve net bir biçimde ortaya çıkmadan önce çeşitli şekillerde küçük ipuçları ve işaretler ortaya koyarlar Bu aşamada problem saptanabilir ise kısa sürede çözüme ulaşılabilir Çünkü henüz problem karmaşık ve çok boyutlu hale gelmemiştir Problemin karmaşık hale gelmesi beraberinde birçok olgu ve olayı da getirir Probleme müdahale ne kadar gecikirse çözümde o kadar zorlaşacaktır Bu noktada en tehlikeli ve yanlış davranış biçimi problemin görmezden gelinmesidir
Problemin algılanmasından ya da ortaya çıkmasından itibaren dikkatin problem üzerinde toplanması süreç üzerinde düşünülmesi ve problemin çözümüne güdülenmenin sağlanması gerekir Ayrıca bu aşamada yaratıcı düşünme ve problem çözme tekniklerinden de yararlanmak gerekir

PROBLEM ÇÖZMEDE TAKIM ÇALIŞMASI

Problem çözme süreci üzerinde çok yönlü düşünülmesi gereken etkili bir takim çalişmasini gerektirir Artik sadece yöneticilerin ya da işverenlerin problemlere çözüm buldugu anlayişlar çok gerilerde kalmiştir Problemi belirleme önleme ve çözme bugün her zamankinden daha fazla bilgi beceri ve takim çalişmasini gerektirir hale gelmiştir Özellikle degişen çevre şartlari ve hizla artan bilgi birikimi problemlerin çok yönlü degerlendirilmesini ve kaynaklarinin sistemli bir biçimde analiz edilmesini kaçinilmaz hale getirmiştir Bu da ancak yöneticilerin koordinatörlügünde oluşturulacak takimlarla saglanacaktir Kuşkusuz en nitelikli takima sahip olanlar en etkili çözümlere ulaşanlar olacaktir
Takimla çalişma sürecinde başarinin saglanabilmesi için etkili bir işbirligi ve iletişimin saglanabilmesi ve takim ruhunun oluşturulmasi gerekir Takim çalişmasinda başari aşagida belirtilen hususlarin dikkate alinmasina ve sinerjinin oluşturulmasina baglidir
Takimin bir araya gelerek ortak amaçlar ve ilkeler dogrultusunda çalişmasi takimin gücünü ve etkisini oluşturur Oluşturulan bu etkiye de takimin sinerjisi denir Diger bir deyişle takimla çalişmada bir sinerji ortaya çikar bu da takimin başarisi olarak degerlendirilir Unutmamak gerekir ki bütün parçalarin hepsinden daha farkli ve büyüktür Sinerji bu yaklaşima dayanir
SINERJI = Farklilik + Destek + Güven + Kalite + Kabul + Dinlenme + Yetki-Sorumluluk
Takimla yapilan toplantilarda ve çalişmalarda aşagidaki hususlarin takim lideri tarafindan gözönünde tutulmasi gerekir Özellikle yapilan toplantilarin amacina ulaşmasi aşagida belirtilen noktalarin dikkate alinmasina baglidir
* Toplanti için önceden hazirlik yapin
* Toplantinin amacini belirleyin
* Toplantiya zamaninda gelin
* Tartişmalari dinleyin ve gerektiginde katilin
* Düşüncelerin açikça ifade edilecegi bir ortam yaratin
* Tartişilan konularla ilgili notlar alin
* Gerektiginde soru sorun açiklama yapin
* Tartişmanin sonucunda konuyu toparlayin
* Ulaşilan sonuçlari ve aksiyon planini belirleyin
Problem çözme sürecinde takim çalişmasinin çok önemli bir yeri vardir Artik özel yeteneklerle ve becerilerle sorunlara çözüm getirebilmek giderek güçleşmektedir Günümüzün degişen ve gelişen şartlari takimla çalişmayi zorunlu hale getirmiştir

PROBLEM ÇÖZMEDE YARATICI DÜŞÜNCE

Problem çözmede yaratıcı düşüncenin özel bir yeri vardır Her birey belirli düzeyde yaratıcı düşünce gücüne sahiptir Problem çözme sürecinde yaratıcı düşüncenin harekete geçirilmesini sağlayacak ortam ve yaklaşımın oluşturulması çok önemlidir Bu amaçla başvurulabilecek en önemli tekniklerden biri beyin fırtınasıdırBeyin fırtınası tekniği problem çözme sürecinde hem yaratıcı düşünmeye hem de analitik düşünmeye fırsat tanıması açısından oldukça önemli ve yararlıdır Aşağıda yaratıcı ve analitik düşüncenin genel özellikleri sistematik olarak verilmiştir
YARATICI DÜŞÜNCE
* Geniş bir hayal gücü
* Pek çok muhtemel yanit ya da düşünce
* Birbiriyle ayrişan noktalar
* Yatay yaklaşimlar
ANALİTİK DÜŞÜNCE
* Mantık çözümlemesi
* Tek ya da az sayıda yanıt
* Birbiriyle kesişen noktalar
* Dikey yaklaşımlar
Bireyde ya da takımda yaratıcı düşünce oluşturulabilir ve geliştirilebilir Ancak bunun için yaratıcı düşüncenin ortaya çıkmasını sağlayacak bir ortamın oluşturulması gerekir Yaratıcı düşüncenin ortaya çıkması için kurumsal yapıda aşağıda belirtilen hususların sağlanması gerekir
* Sağlıklı bir yöneten-yönetilen ilişkisi
* Karşılıklı açık iletişim sistemi
* İşbirliği ve motivasyon
* Her türlü düşünceye açık olma
* Eleştiriden çok övgüye yer verme
* Katı kurallardan ve statükocu yaklaşımlardan kaçınma
* Yenilikçi ve yaratıcı düşünceleri teşvik etme
Problem çözme sürecinde yöneticinin ya da takım liderinin yaratıcı özelliklere sahip olması son derece önemlidir Yaratıcı bir takım lideri aşağıda belirtilen temel özellikleri gösterir
1 Kabul edilmeyi ister
2 Çeşitli deneyimlere ve sorunlara açıktır
3 En az denetimle çalışır
4 Hata yapmaktan kokmaz
5 Tehlikeye girmeyi ve risk almayı sever
6 İşine yüksek düzeyde bağlıdır
7 Yüksek düzeyde standartlara sahiptir
8 Yöntemden çok amaca odaklıdır
9 Sorumluluk almaya hazır ve isteklidir
10 Yüksek bir enerji ve üst düzeyde üretkenliğe sahiptir
Beyin fırtınası yöntemi yaratıcı problem çözme süreçlerinde etkili bir biçimde kullanılabilir Bu yaklaşımda takımla birlikte beyin fırtınası oturumları düzenlenerek problemler ve kaynakları analiz edebilir etkili çözümlere ulaşabilir

12-23-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Problem Belirleme Önleme Ve Çözme PROBLEM ÇÖZMEDE SİSTEMATİK ANALİZ Problem çözmenin ayrıntılı aşamaları 1 Tanımlama * Görevi incele * Süreci anla * Öncelikleri seç * Görevi tanımla * Aşarı ölçütlerinde anlaş 2 Gözden geçirme * Var olan bilgileri elde et * Bilgileri düzenle * Boşlukları belirle * Geliştirilmiş bilgi toplamayı planla 3 Araştırma * Bilgiyi toplama hareket planını uygula * Bilgiyi analiz et * Potansiyel gelişmeleri genelleştir * Teklif edilen gelişmelerde anlaş 4 Doğrulama * Hareket planını uygula * Bilgiyi topla * Bilgiyi analiz et * Başarı kriterlerini topla ve birleştir 5 Yerine getirme * Uygulama planını geliştir * Sistem dökümanlarını gözden geçir * Süreci uygulama ve yerine getirme planında anlaş * Planı uygula * Başarıyı izle * Sonucu değerlendir * Sorumlulukları paylaş Yukarıda belirtilen iki ayrıntılı aşamadan hangisi uygulanırsa uygulansın sonuçta problem bilimsel bir anlayış ve sistematik bir yaklaşımla ele alınmış olacaktır Bireylere problem çözme bilgi ve becerisi öncelikle örgün eğitim kurumlarında (okullarda) kazandırılmalıdır Okulda gerçekleştirilecek etkinlikler ve işlenecek konular yaşamda karşılaşılabilecek olası problemlere dayalı olarak ele alınıp işlenmelidir Bu etkinlikler sırasında öğrencilerin problemlerle ilgili olarak gerekli çözüm yollarını aramasına bunun için gerekli bilgileri toplamasına gerekli çözüm yollarını aramasına bu bilgileri karşılaştırıp değerlendirmesine belli bir sonuca varmasına ve sonucu değerlendirmesine yönelik çalışmalara yer verilebilir Oysa okullarda bireylerin problem çözme bilgi ve becerilerini geliştirmelerine yönelik etkinliklere yeterince yer verilmemektedir Bilgi ve becerilerin öğrenilmesinden çok ezberlenmesine yer verilmekte birey yaşama ve yaşamın içerisindeki problemlere yabancı kalmaktadır Bu da bireyin gelecekteki yaşamında karşılaşacağı karmaşık problemleri çözmesini güçleştirmektedir PROBLEM ÇÖZMEDE İZLENECEK YAKLAŞIM VE TEKNİKLER Problemler açık ve net bir biçimde ortaya çıkmadan önce çeşitli şekillerde küçük ipuçları ve işaretler ortaya koyarlar Bu aşamada problem saptanabilir ise kısa sürede çözüme ulaşılabilir Çünkü henüz problem karmaşık ve çok boyutlu hale gelmemiştir Problemin karmaşık hale gelmesi beraberinde birçok olgu ve olayı da getirir Probleme müdahale ne kadar gecikirse çözümde o kadar zorlaşacaktır Bu noktada en tehlikeli ve yanlış davranış biçimi problemin görmezden gelinmesidir Problemin algılanmasından ya da ortaya çıkmasından itibaren dikkatin problem üzerinde toplanması süreç üzerinde düşünülmesi ve problemin çözümüne güdülenmenin sağlanması gerekir Ayrıca bu aşamada yaratıcı düşünme ve problem çözme tekniklerinden de yararlanmak gerekir PROBLEM ÇÖZMEDE TAKIM ÇALIŞMASI Problem çözme süreci üzerinde çok yönlü düşünülmesi gereken etkili bir takim çalişmasini gerektirir Artik sadece yöneticilerin ya da işverenlerin problemlere çözüm buldugu anlayişlar çok gerilerde kalmiştir Problemi belirleme önleme ve çözme bugün her zamankinden daha fazla bilgi beceri ve takim çalişmasini gerektirir hale gelmiştir Özellikle degişen çevre şartlari ve hizla artan bilgi birikimi problemlerin çok yönlü degerlendirilmesini ve kaynaklarinin sistemli bir biçimde analiz edilmesini kaçinilmaz hale getirmiştir Bu da ancak yöneticilerin koordinatörlügünde oluşturulacak takimlarla saglanacaktir Kuşkusuz en nitelikli takima sahip olanlar en etkili çözümlere ulaşanlar olacaktir Takimla çalişma sürecinde başarinin saglanabilmesi için etkili bir işbirligi ve iletişimin saglanabilmesi ve takim ruhunun oluşturulmasi gerekir Takim çalişmasinda başari aşagida belirtilen hususlarin dikkate alinmasina ve sinerjinin oluşturulmasina baglidir Takimin bir araya gelerek ortak amaçlar ve ilkeler dogrultusunda çalişmasi takimin gücünü ve etkisini oluşturur Oluşturulan bu etkiye de takimin sinerjisi denir Diger bir deyişle takimla çalişmada bir sinerji ortaya çikar bu da takimin başarisi olarak degerlendirilir Unutmamak gerekir ki bütün parçalarin hepsinden daha farkli ve büyüktür Sinerji bu yaklaşima dayanir SINERJI = Farklilik + Destek + Güven + Kalite + Kabul + Dinlenme + Yetki-Sorumluluk Takimla yapilan toplantilarda ve çalişmalarda aşagidaki hususlarin takim lideri tarafindan gözönünde tutulmasi gerekir Özellikle yapilan toplantilarin amacina ulaşmasi aşagida belirtilen noktalarin dikkate alinmasina baglidir * Toplanti için önceden hazirlik yapin * Toplantinin amacini belirleyin * Toplantiya zamaninda gelin * Tartişmalari dinleyin ve gerektiginde katilin * Düşüncelerin açikça ifade edilecegi bir ortam yaratin * Tartişilan konularla ilgili notlar alin * Gerektiginde soru sorun açiklama yapin * Tartişmanin sonucunda konuyu toparlayin * Ulaşilan sonuçlari ve aksiyon planini belirleyin Problem çözme sürecinde takim çalişmasinin çok önemli bir yeri vardir Artik özel yeteneklerle ve becerilerle sorunlara çözüm getirebilmek giderek güçleşmektedir Günümüzün degişen ve gelişen şartlari takimla çalişmayi zorunlu hale getirmiştir PROBLEM ÇÖZMEDE YARATICI DÜŞÜNCE Problem çözmede yaratıcı düşüncenin özel bir yeri vardır Her birey belirli düzeyde yaratıcı düşünce gücüne sahiptir Problem çözme sürecinde yaratıcı düşüncenin harekete geçirilmesini sağlayacak ortam ve yaklaşımın oluşturulması çok önemlidir Bu amaçla başvurulabilecek en önemli tekniklerden biri beyin fırtınasıdırBeyin fırtınası tekniği problem çözme sürecinde hem yaratıcı düşünmeye hem de analitik düşünmeye fırsat tanıması açısından oldukça önemli ve yararlıdır Aşağıda yaratıcı ve analitik düşüncenin genel özellikleri sistematik olarak verilmiştir YARATICI DÜŞÜNCE * Geniş bir hayal gücü * Pek çok muhtemel yanit ya da düşünce * Birbiriyle ayrişan noktalar * Yatay yaklaşimlar ANALİTİK DÜŞÜNCE * Mantık çözümlemesi * Tek ya da az sayıda yanıt * Birbiriyle kesişen noktalar * Dikey yaklaşımlar Bireyde ya da takımda yaratıcı düşünce oluşturulabilir ve geliştirilebilir Ancak bunun için yaratıcı düşüncenin ortaya çıkmasını sağlayacak bir ortamın oluşturulması gerekir Yaratıcı düşüncenin ortaya çıkması için kurumsal yapıda aşağıda belirtilen hususların sağlanması gerekir * Sağlıklı bir yöneten-yönetilen ilişkisi * Karşılıklı açık iletişim sistemi * İşbirliği ve motivasyon * Her türlü düşünceye açık olma * Eleştiriden çok övgüye yer verme * Katı kurallardan ve statükocu yaklaşımlardan kaçınma * Yenilikçi ve yaratıcı düşünceleri teşvik etme Problem çözme sürecinde yöneticinin ya da takım liderinin yaratıcı özelliklere sahip olması son derece önemlidir Yaratıcı bir takım lideri aşağıda belirtilen temel özellikleri gösterir 1 Kabul edilmeyi ister 2 Çeşitli deneyimlere ve sorunlara açıktır 3 En az denetimle çalışır 4 Hata yapmaktan kokmaz 5 Tehlikeye girmeyi ve risk almayı sever 6 İşine yüksek düzeyde bağlıdır 7 Yüksek düzeyde standartlara sahiptir 8 Yöntemden çok amaca odaklıdır 9 Sorumluluk almaya hazır ve isteklidir 10 Yüksek bir enerji ve üst düzeyde üretkenliğe sahiptir Beyin fırtınası yöntemi yaratıcı problem çözme süreçlerinde etkili bir biçimde kullanılabilir Bu yaklaşımda takımla birlikte beyin fırtınası oturumları düzenlenerek problemler ve kaynakları analiz edebilir etkili çözümlere ulaşabilir