Çalışan Kadın 'Ebeveyn İzni' Ve Kreş İstiyor

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-23-2012

Ülkemizde yıllardır 'kadınlar çalışmalı mı

çalışmamalı mı?' tartışmaları yaşandı

Bu konunun alevi sönerken tartışma bu kez de 'çalışan kadınların hakları' üzerine yoğunlaştı

Ülkemizde kadın çalışan sayısının hâlâ yüzde 20'lerde kaldığı düşünüldüğünde

kadınların işgücüne katıldığı pek de söylenemiyor

Ancak son yıllarda değişen birtakım devlet politikaları yeni kıvılcımlar oluşturdu

Artık kadınlar her platformda istihdam edilmek istediklerini

eşit haklara hatta daha fazla haklara sahip olmak istediklerini dile getiriyor

Aslında hiç de kolay değil onların yaptıkları

Hem

hafta sonları da dahil

günde 10 saat çaşacak

hem evine gidip işlerini yapacak

hem de kocası ve çocuklarının bakımlarıyla uğraşacak

Aslında çok bir şey istemiyorlar

Sadece bütün dünyada giderek yaygınlaşan ebeveyn izni

işyerlerinde çocuklarını bırakabilecekleri bir kreş

yarı zamanlı çalışma isteklerinin olumlu karşılanması ve evdeki sorumluluklarının eşleriyle dengelenmesi

Fransa

İsveç

Hollanda

İspanya gibi pek çok ülkede kadın ve erkeklerin hakları kanunlarla dengeleniyor

'Ebeveyn izni' bu yasalardan sadece biri

Peki nedir bu ebeveyn izni? Bir kadın doğum yaptıktan sonra kullandığı 'annelik izni' akabinde bir de 'ebeveyn izni' hakkı doğuyor

Ancak bu izin anne ve baba arasında paylaştırılıyor

İzin süresi değişkenlik göstermekle birlikte üç ay

ücretli izinden başlayıp üç yıl ücretsiz izne kadar çıkabiliyor

Ülkemizde çok konuşulan ve kadınların büyük bir ümitle bekledikleri bu tasarı eski kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı Güldal Akşit tarafından 2006 yılında hazırlanmış

ancak rafa kaldırıldı

Çalışan kadınlar için büyük sorun oluşturan ikinci önemli husus ise çocuklarının bakımı için işyerlerinde kreş olmaması

Yasalara göre 150'den fazla kadın işçi çalıştıran bir işyerinde kreş açma zorunluluğu bulunuyor

Ama maalesef 1100 kadının çalıştığı Türk Hava Yolları'nda bile bir kreş bulunmuyor

***
Güldal Akşit (TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı)
Yeni dönemde gündeme gelmedi ama ebeveyn izni önemli bir izindir

Bu bir proje olarak mı yoksa kanun teklifi olarak mı gelir

bu hükümetin çalışmaları içinde değerlendirilecek bir konu

Kadınların yarı zamanlı ve esnek çalışma saatleri de Avrupa'daki örnekler ile değerlendirilerek

toplumumuza ve aile yapımıza en uygun modeli benimseyerek uygulamaya konulması gerekir

Ümit Boyner (TÜSİAD Başkan Yardımcısı)
Kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapmak üzere bu yıl TBMM'de bir komisyonun kurulması olumlu bir adım oldu

Ülkemizde yasal düzenlemelerin cinsiyet eşitliği bakış açısı gözetilerek hazırlanması açısından komisyonun önemli bir işlev yerine getirmesini bekliyoruz

Henüz hayatın içinde kadın-erkek eşitliğini fiilen sağlayamadığımızı ve bu yolda daha çok yapacak şey bulunduğunu bilerek

hızlı ve kararlı hareket etmeye ihtiyacımız var

DoçDr Kadriye Bakırcı (İTÜ Hukuk Anabilim Dalı)
Biz kadın hakları konusunda dünyayı çok geriden takip ediyoruz

Kadınlar daha çok kamuda çalışmayı tercih ediyor

Çünkü iş güvencesi var ve işe geç gelme veya gelememe durumlarında fazla sorunla karşılaşmıyorlar

ama özel sektör bunu affetmiyor

Özelde çalışan kadınlar da çoğu zaman bu baskıya dayanamayıp evde oturmayı tercih ediyor

Aslında bir kadına 'evde otur

çalışma' demek insan haklarına aykırı bir durum

Doç Dr İpek İlkkaracan (Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği)
Çocuğun bakımı bir tek anneye verilirse

kadının işe alımı ve devamı konusunda ayrımcılık yapılıyor demektir

Dolayısıyla çocuk en az bir yaşına gelene kadar anne ve baba tarafından dönüşümlü bakılması gerekir

Kadının üzerindeki iş yükü kısmen kamuya yani kreşlere de kaydırılması gerekir

Çünkü ülkemizdeki çalışma saatleri dünyadaki en yüksek saatlerden bir tanesi

***
Dünyada aile-iş yaşamını uzlaştırma örnekleri

Fransa: Annelik izni 16 hafta

ücretli

Babalık izni 11 gün

ücretli

Ebeveyn izinleri; 3 yıla kadar ücretsiz izin

devlet tarafından asgari ücretin yarısına kadar ödenek veriliyor

Haftalık çalışma saati 35'e indirilmiş

Kadınların yüzde 30'u yarı zamanlı çalışıyor

Kreş sistemi çok yaygın

3 yaş ve sonrası çocukların yüzde 100'ü okul öncesi eğitim alıyor

İsveç: Kadınların iş gücüne katılım oranı 2007'de yüzde 73

Annelik izni 1974'te 'ebeveyn izni' olarak değiştirilmiş ve 16 ay

(En az bir ayını baba kullanabiliyor

) Kadınlar günde ortalama 4 saati ev ve bakım işlerine ayırırken

erkekler 3 saatini harcıyor

Hollanda: Kadın çalışanların yüzde 61'i yarı zamanlı çalışıyor

Annelik izni 16 hafta

ücretli

26 haftalık yarı zamanlı ücretsiz ebeveyn izni veriliyor

Çocuk bakımı dışında ev ve aile üyelerinin bakımı için de ücretli acil izin ve ücretli kısa süreli bakım izni veriliyor

Çalışan ebeveynler çocuk bakım hizmetleri için harcadıkları miktarı direkt işverenlerinden ve devletten geri alıyorlar

İspanya: Annelik izni 16 hafta

ücretli

ebeveyn izni 3 yıl

ücretsiz

2008 yılında kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 50

Güney Kore: Kadınların işgücüne katılımı yüzde 50

2006'dan beri evli ve bekâr kadınlar için her yıl 90 gün ücretli izin

Annelik izni ücretleri iş sigortasından karşılanıyor

2007'deki kanuna göre işverenler ebeveynlere yarı zamanlı ebeveyn izni alarak daha az ve esnek saat çalışma hakkı tanıyor

ZAMAN

12-23-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çalışan Kadın 'Ebeveyn İzni' Ve Kreş İstiyor Ülkemizde yıllardır 'kadınlar çalışmalı mı çalışmamalı mı?' tartışmaları yaşandı Bu konunun alevi sönerken tartışma bu kez de 'çalışan kadınların hakları' üzerine yoğunlaştı Ülkemizde kadın çalışan sayısının hâlâ yüzde 20'lerde kaldığı düşünüldüğünde kadınların işgücüne katıldığı pek de söylenemiyor Ancak son yıllarda değişen birtakım devlet politikaları yeni kıvılcımlar oluşturdu Artık kadınlar her platformda istihdam edilmek istediklerini eşit haklara hatta daha fazla haklara sahip olmak istediklerini dile getiriyor Aslında hiç de kolay değil onların yaptıkları Hem hafta sonları da dahil günde 10 saat çaşacak hem evine gidip işlerini yapacak hem de kocası ve çocuklarının bakımlarıyla uğraşacak Aslında çok bir şey istemiyorlar Sadece bütün dünyada giderek yaygınlaşan ebeveyn izni işyerlerinde çocuklarını bırakabilecekleri bir kreş yarı zamanlı çalışma isteklerinin olumlu karşılanması ve evdeki sorumluluklarının eşleriyle dengelenmesi Fransa İsveç Hollanda İspanya gibi pek çok ülkede kadın ve erkeklerin hakları kanunlarla dengeleniyor'Ebeveyn izni' bu yasalardan sadece biri Peki nedir bu ebeveyn izni? Bir kadın doğum yaptıktan sonra kullandığı 'annelik izni' akabinde bir de 'ebeveyn izni' hakkı doğuyor Ancak bu izin anne ve baba arasında paylaştırılıyor İzin süresi değişkenlik göstermekle birlikte üç ay ücretli izinden başlayıp üç yıl ücretsiz izne kadar çıkabiliyor Ülkemizde çok konuşulan ve kadınların büyük bir ümitle bekledikleri bu tasarı eski kadın ve aileden sorumlu Devlet Bakanı Güldal Akşit tarafından 2006 yılında hazırlanmış ancak rafa kaldırıldı Çalışan kadınlar için büyük sorun oluşturan ikinci önemli husus ise çocuklarının bakımı için işyerlerinde kreş olmaması Yasalara göre 150'den fazla kadın işçi çalıştıran bir işyerinde kreş açma zorunluluğu bulunuyor Ama maalesef 1100 kadının çalıştığı Türk Hava Yolları'nda bile bir kreş bulunmuyor * Güldal Akşit (TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu Başkanı) Yeni dönemde gündeme gelmedi ama ebeveyn izni önemli bir izindir Bu bir proje olarak mı yoksa kanun teklifi olarak mı gelir bu hükümetin çalışmaları içinde değerlendirilecek bir konu Kadınların yarı zamanlı ve esnek çalışma saatleri de Avrupa'daki örnekler ile değerlendirilerek toplumumuza ve aile yapımıza en uygun modeli benimseyerek uygulamaya konulması gerekir Ümit Boyner (TÜSİAD Başkan Yardımcısı) Kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasına yönelik çalışmalar yapmak üzere bu yıl TBMM'de bir komisyonun kurulması olumlu bir adım oldu Ülkemizde yasal düzenlemelerin cinsiyet eşitliği bakış açısı gözetilerek hazırlanması açısından komisyonun önemli bir işlev yerine getirmesini bekliyoruz Henüz hayatın içinde kadın-erkek eşitliğini fiilen sağlayamadığımızı ve bu yolda daha çok yapacak şey bulunduğunu bilerek hızlı ve kararlı hareket etmeye ihtiyacımız var DoçDr Kadriye Bakırcı (İTÜ Hukuk Anabilim Dalı) Biz kadın hakları konusunda dünyayı çok geriden takip ediyoruz Kadınlar daha çok kamuda çalışmayı tercih ediyor Çünkü iş güvencesi var ve işe geç gelme veya gelememe durumlarında fazla sorunla karşılaşmıyorlar ama özel sektör bunu affetmiyor Özelde çalışan kadınlar da çoğu zaman bu baskıya dayanamayıp evde oturmayı tercih ediyor Aslında bir kadına 'evde otur çalışma' demek insan haklarına aykırı bir durum Doç Dr İpek İlkkaracan (Kadının İnsan Hakları-Yeni Çözümler Derneği) Çocuğun bakımı bir tek anneye verilirse kadının işe alımı ve devamı konusunda ayrımcılık yapılıyor demektir Dolayısıyla çocuk en az bir yaşına gelene kadar anne ve baba tarafından dönüşümlü bakılması gerekir Kadının üzerindeki iş yükü kısmen kamuya yani kreşlere de kaydırılması gerekir Çünkü ülkemizdeki çalışma saatleri dünyadaki en yüksek saatlerden bir tanesi * Dünyada aile-iş yaşamını uzlaştırma örnekleri Fransa: Annelik izni 16 hafta ücretli Babalık izni 11 gün ücretli Ebeveyn izinleri; 3 yıla kadar ücretsiz izin devlet tarafından asgari ücretin yarısına kadar ödenek veriliyor Haftalık çalışma saati 35'e indirilmiş Kadınların yüzde 30'u yarı zamanlı çalışıyor Kreş sistemi çok yaygın 3 yaş ve sonrası çocukların yüzde 100'ü okul öncesi eğitim alıyor İsveç: Kadınların iş gücüne katılım oranı 2007'de yüzde 73 Annelik izni 1974'te 'ebeveyn izni' olarak değiştirilmiş ve 16 ay (En az bir ayını baba kullanabiliyor) Kadınlar günde ortalama 4 saati ev ve bakım işlerine ayırırken erkekler 3 saatini harcıyor Hollanda: Kadın çalışanların yüzde 61'i yarı zamanlı çalışıyor Annelik izni 16 hafta ücretli 26 haftalık yarı zamanlı ücretsiz ebeveyn izni veriliyor Çocuk bakımı dışında ev ve aile üyelerinin bakımı için de ücretli acil izin ve ücretli kısa süreli bakım izni veriliyor Çalışan ebeveynler çocuk bakım hizmetleri için harcadıkları miktarı direkt işverenlerinden ve devletten geri alıyorlar İspanya: Annelik izni 16 hafta ücretli ebeveyn izni 3 yıl ücretsiz 2008 yılında kadınların işgücüne katılım oranı yüzde 50 Güney Kore: Kadınların işgücüne katılımı yüzde 50 2006'dan beri evli ve bekâr kadınlar için her yıl 90 gün ücretli izin Annelik izni ücretleri iş sigortasından karşılanıyor 2007'deki kanuna göre işverenler ebeveynlere yarı zamanlı ebeveyn izni alarak daha az ve esnek saat çalışma hakkı tanıyor ZAMAN