Destek Ve Hareket Sistemini Olumlu Yönde Etkileyecek Davranışlar Nelerdir?

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

OLUMSUZ HAREKETLER
1-Tek kolla yuk kaldırmak
2-Kambur durmak
3-Dizleri bukmeden yuk kaldırmak
4-Dik yurumemek
5-Yetersiz ve dengesiz beslenmek

OLUMLU HAREKETLER
1- Dengeli beslenilmelidir

2- İskelet ve kasların gelişmesi için yaşa uygun spor yapılmalıdır

3- Kemiklerin ve dişlerin gelişmesi için kalsiyum ve fosfor içeren (et, süt, yumurta ve peynir gibi) besinlerle birlikte D vitamini alınmalıdır

(D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, büyüklerde osteomalizi denilen kemik erimesi hastalığı oluşur)

4- Kemiklerin gelişmesi için yeterince (D vitamininin görev yapabilmesi için) güneş ışığı alınmalıdır

5- Sivri burunlu, dar ve yüksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir

6- Ağır yük taşınmamalıdır

7- Aşırı kilolardan ve spordan kaçınılmalıdır

(Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur)

8- Duruş ve oturuş biçimlerin dikkat edilmelidir

(Sandalyeye dik oturulmalıdır, kambur durulmamalıdır)

(Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur)

9- Dik yürünmelidir

10- Yük taşınırken veya kaldırılırken dengeli (iki elle) tutulmalıdır

(Çanta tek omuzda taşınmamalıdır, yükler dizleri bükmeden kaldırılmamalıdır)

(Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur)

11- Kasların güçlenmesi için protein içeren besinler alınmalıdır

12- Kırık, çıkık ve burkulmalarda (çıkıkçıya ve kırıkçıya değil) doktora gidilmelidir

NOT : 1- D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, büyüklerde osteomalizi denilen kemik erimesi hastalığı oluşur

2- Hareketsizlikten dolayı eklem yerlerinde kireçlenme ve buna bağlı olarak ağrılar yani romatizma hastalığı oluşur

3- Tetanos bakterisi, istemsiz kasılmalara yol açar

Tetanos iğnesi yaptırılmalıdır

4- Ani bir darbe ya da zorlamalarda kemikler kırılabilir

Kırıklar genelde kemiğin zarar gören kısmı alçıya alınarak tedavi edilir

Teknolojiye bağlı olarak platin çubuklarla kemiklerin kaynaştırılması, doku mühendisliği uygulamaları ile kırık bölgenin kemik yamalarla onarımı ile de kırılan kemikler iyileştirilebilir

Teknolojiye bağlı olarak geliştirilen uygulamalardan biri de protez kullanımıdır

Engelli kişiler protez kol veya bacak sayesinde günlük yaşantılarına devam edebilirler

Destek ve Hareket Sistemi Hastalıkları:
Raşitizm vitamini eksikliğinde çocuklarda
Osteomalizi: D vitamini eksikliğinde büyüklerde kemik erimesi hastalığı oluşur

Romatizma:Hareketsizlikt en dolayı eklem yerlerinde kireçlenme ve buna bağlı olarak ağrılar

Boşaltım Sistemi Hastalıklar :
Böbrek İltihapları :Böbreğin öz bölgesinde veya havuzcuğunda görülür
Böbrek Taşları :İdrardaki madensel tuzların (kalsiyum tuzları, D vitamini ve azotlu bileşiklerin), idrar kanalcıklarında veya havuzcukta veya idrar borusunda birikmesi ile oluşur

c) •Böbrek Yetmezliği :Böbreklerin tamamen veya kısmen (%80) görevini yerine getirememesi hastalığıdır

Nefrit :Nefronların iltihaplanması hastalığıdır

Yüz, göz ve ayak bileklerinde şişme gibi belirtileri vardır

Bulaşıcı hastalıklar sonucu oluşur

Üremi :Böbrek yetmezliği sonucu idrarla atılması gereken zararlı ve atık maddelerin atılamayıp kanda (vücutta) birikmesi sonucu ortaya çıkan hastalıktır

Albümin : Nefronların görevini yapamaması sonucu, proteinli maddelerin idrara geçmesidir

Sistit : Üreme organları veya kan yoluyla gelen mikropların, idrar yollarında oluşturduğu yanmadır

DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ :
Bir canlının canlılık özelliğini taşıyan en küçük yapı birimine hücre denir

Aynı yapı ve görevdeki hücreler birleşerek dokuları, benzer görevdeki dokular birleşerek organları, benzer görevdeki organlar birleşerek sistemleri, sistemlerde birleşerek canlı organizmayı yani canlı vücudunu oluştururlar

İnsan vücudunda destek ve hareket sistemi, dolaşım sistemi, bağışıklık sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi, üreme sistemi, denetleyici ve düzenleyici sistemler gibi sistemler bulunur

Bu sistemler insan vücudunda düzenli ve uyumlu bir şekilde çalışırlar

İnsan vücudundaki herhangi bir sistemin ya da sistemleri oluşturan organlardan herhangi birinin görevini yapamaması, vücudun çalışma düzenini bozar ve canlı vücudu hastalanır

Destek ve hareket sistemi, iskelet sistemi ve kas sistemi olmak üzere iki sistemden oluşur

1- İSKELET SİSTEMİ :
İnsan vücudundaki kemiklerin, kıkırdakların ve eklemlerin birleşerek oluşturduğu sisteme iskelet sistemi denir

İskelet sistemi kemik doku ve kıkırdak dokudan oluşmuştur

İskelet sistemindeki kemik doku kemikleri ve eklemleri oluşturur

Yetişkin insan iskeletinde 206 (207), yeni doğmuş bebeklerde ise 300 kemik bulunur

a) Kıkırdak Doku :
Bulunduğu yere şekil veren, desteklik ve esneklik sağlayan dokuya kıkırdak doku denir

(Burun ve kulağa şekil veren kıkırdak dokudur)

Kıkırdak doku omurgalı (kemikli = iskelet sistemine sahip) hayvanların tamamında bulunur

İnsanların iskelet sistemini oluşturan kemikler, yavru anne karnında iken yani embriyo döneminde iken kıkırdaktan yapılmıştır

Yavru doğduktan sonra kıkırdaklar sertleşerek kemikleri oluştururlar

Yetişkin insanların burun, kulak, soluk borusu, yemek borusu, kaburgaların ve eklem yerlerindeki kemiklerin uç kısımlarındaki kıkırdaklar ise kemikleşmemiştir

Köpek balığının erişkinlerinde iskelet sistemi kemikten değil kıkırdaktan oluşmuştur

Kıkırdak Dokunun Görevleri :
1- Eklem yerlerindeki kemiklerin birbirine sürtünüp aşınmasını önler

2- Yemek ve soluk borusunun duvarlarının birbirine yapışarak kapanmasını önler

3- Eklem yerlerindeki kemiklerin hareketini kolaylaştırır

4- Uzun kemiklerde kemiğin büyümesini sağlar ve boyca uzamaya yardımcı olur

5- Bulunduğu yere şekil verir

b) Kemik Doku :
İnsanların ve omurgalı hayvanların iskelet sistemindeki kemikleri ve eklemleri oluşturan dokuya kemik doku denir

Kemik doku, kemik hücreleri (osteosit), kan damarları, sinirler ve hücrelerin arasını dolduran ara maddeden (osein) oluşur

Kemik dokudaki hücrelerin arasını dolduran ara madde protein ve madensel tuzlardan (kalsiyum, magnezyum, fosfor) oluşur

Proteinler kemiklerin esnek olmasını, madensel tuzlarda kemiklerin sert olmasını sağlarlar

İnsanların yaşı ilerledikçe kemik dokudaki ara maddede biriken kalsiyum ve fosfor gibi madensel tuzların miktarı artar, protein miktarı azalır

Bu nedenle kemiklerin sertliği artar, esnekliği azalır, kemikler kolay kırılır fakat geç iyileşir

Kemiklerdeki madensel tuz miktarının yaşlanmaya bağlı olarak değişmesi sonucu kemik erimesi hastalığı da oluşabilir

NOT :
1- Köpek balıklarının yetişkinlerinde iskelet sistemi kemikten değil kıkırdaktan oluşur

2- Besin maddeleri ile vücuda yeterli miktarda madensel tuz alınmazsa, vücudun madensel tuz ihtiyacı kemiklerden karşılanır

Bu da kemik erimesine yol açar

c) İskelet Sisteminin (Kemiklerin) Görevleri :
1- Vücuda şekil verir

2- Vücudun dik durmasını sağlar

3- Kaslarla birlikte vücudun hareket etmesini sağlar

4- İç organları dış etkilere karşı korur

5- Kan hücrelerini (alyuvarlar, akyuvarlar, kan pulcukları) üretir

6- Madensel tuzları (mineralleri) (kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi) depolar

7- Kasların ve organları vücutta tutunmasını sağlar (onlara tutunma yüzeyi oluşturur)

d) İskelet Sistemindeki Kemik Çeşitleri :
İskelet sistemini oluşturan kemikler şekillerine göre; uzun kemikler, yassı kemikler ve kısa kemikler olmak üzere üç çeşittir

1- Uzun Kemikler :
Uzunluğu kalınlığından fazla olan silindir şeklindeki kemiklerdir

Kol ve bacaklarda bulunan kemiklerin çoğu uzun kemiktir

İnsan vücudundaki en uzun kemik uyluk kemiğidir

Uzun kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, sarı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur

Kollardaki Uzun Kemikler : Bacaklardaki Uzun Kemikler :
• Pazı kemiği • Uyluk kemiği
• Dirsek kemiği • Kaval kemiği
• Ön kol kemiği • Baldır kemiği
• El tarak kemiği • Ayak tarak kemiği
• El parmak kemiği • Ayak parmak kemiği
2- Yassı Kemikler :
Uzunluğu ve genişliği fazla, kalınlığı az olan kemiklerdir

Yassı kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur

Yassı kemikte sarı kemik iliği bulunmaz

• Kürek kemiği
• Kalça kemiği
• Kaburga kemiği
• Göğüs kemiği
• Kafatası kemikleri
3- Kısa Kemikler :
Uzunluğu, genişliği, kalınlığı birbirine yakın olan kemiklerdir

Kısa kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur

Kısa kemikte sarı kemik iliği bulunmaz

• El bilek kemiği
• Ayak bilek kemiği
• Omurgayı oluşturan omur kemikleri
e) Uzun Kemiğin Yapısı :
Uzun kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, sarı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur

1- Kemik Ucu (Kemik Başı) :
Uzun kemiğin iki ucundaki şişkin kısma kemik ucu (başı) denir

2- Kemik Gövdesi :
Uzun kemikte iki kemik ucu arasında kalan uzun kısma kemik gövdesi denir

3- Kemik Zarı (Periost) :
Kemiğin dış kısmında bulunan, kemiği dış etkilere karşı koruyan, kemiğin beslenmesini, enine kalınlaşmasını ve kırılan, çatlayan kemiklerin onarılmasını sağlayan kısma kemik zarı (periost) denir

Kemik zarı görevini yerine getiremezse kemiklerin enine büyümesi gerçekleşmez, kırılan kemikler iyileşemez, kemikler beslenemez ve buna bağlı olarak kemik gelişiminde bozukluklar görülür

4- Eklem Kıkırdağı :
Kemik başının uç kısmında bulunan, kemiklerin boyca uzamasını sağlayan, eklem yerlerindeki kemiklerin uç uca değerek sürtünüp aşınmasını önleyen yapıya eklem kıkırdağı denir

(Eklem kıkırdağı 2–5 mm kalınlığındadır

Kan damarları ve sinir uçları kıkırdağa girmez

Kıkırdak, sinir ucu içermemesi nedeni ile ağrıya duyarsızdır)

5- Süngerimsi Kemik Doku :
Kemik başının içini dolduran sünger şeklindeki yumuşak dokuya süngerimsi kemik doku denir

Süngerimsi kemik doku, düzensiz boşlukların bulunduğu gözenekli yapıya sahiptir

Süngerimsi kemik dokunun yapısında bulunan boşluklar kemiğin dayanıklılığını azaltmaz, kemiğin esnekliğini arttırır

Süngerimsi kemik doku görevini yerine getiremezse kırmızı kemik iliği üretilemez

6- Kırmızı Kemik İliği :
Süngerimsi kemik dokunun içinde bulunan ve alyuvarlar denilen kan hücresini üreten kısma kırmızı kemik iliği denir

Kırmızı kemik iliği görevini yerine getiremezse kan hücresi üretimi gerçekleşmez

7- Sarı Kemik İliği :
Kemik gövdesinin içini dolduran, yağ depolayan (dokudan oluşan), akyuvarlar denilen kan hücresini üreten, içinde kan damarları ve sinirlerin bulunduğu kısma sarı kemik iliği denir

(Kırmızı kemik iliğinin yetersiz kaldığı durumlarda kan hücresi üretir)

Sarı kemik iliği görevini yerine getiremezse yağ depolanamaz ve kan hücresi üretimi gerçekleşmez

8- Sert (Sıkı) Kemik Doku
Kemiğin dış kısmında bulunan, madensel tuzlar ile sertlik kazanan ve kemiğin sert olmasını sağlayan ve kemik zarının (hemen) alt kısmında bulunan dokuya sert (sıkı) kemik doku denir

Sert kemik dokunun 2/3’ ü madensel tuzlardan (minerallerden = Ca ve P), 1/3’ ü kemik hücrelerinden oluşmuştur

(Sirke, kemiğin yapısındaki kalsiyumu uzaklaştırdığı için sirkede bekletilen kemik yumuşar ve bükülebilir hale gelir)

f) İnsan İskeletinin Bölümleri :
İnsan iskeleti; baş iskeleti, gövde iskeleti ve üyeler (kollar ve bacaklar) iskeleti olmak üzere üç bölümden oluşur

1- Baş İskeleti :
Vücutta beyin ve beyincik gibi kısımları koruyan, göz, kulak, burun gibi duyu organlarının yerleştiği, genellikle yassı kemiklerden oluşan bölümdür

Baş iskeletini oluşturan yassı kemikler birbirlerine oynamaz eklemlerle bağlanmıştır

Sadece alt çene kemiğinde yarı oynar eklem bulunur

Yeni doğan çocuklarda kafatasında bıngıldak (kıkırdaksı kemik) bulunur

Bıngıldak daha sonra sertleşerek kemikleşir

Baş iskeleti; kafatası ve yüz kemikleri olarak iki kısımdan oluşur

12-20-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	Destek Ve Hareket Sistemini Olumlu Yönde Etkileyecek Davranışlar Nelerdir? OLUMSUZ HAREKETLER 1-Tek kolla yuk kaldırmak 2-Kambur durmak 3-Dizleri bukmeden yuk kaldırmak 4-Dik yurumemek 5-Yetersiz ve dengesiz beslenmek OLUMLU HAREKETLER 1- Dengeli beslenilmelidir 2- İskelet ve kasların gelişmesi için yaşa uygun spor yapılmalıdır 3- Kemiklerin ve dişlerin gelişmesi için kalsiyum ve fosfor içeren (et, süt, yumurta ve peynir gibi) besinlerle birlikte D vitamini alınmalıdır (D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, büyüklerde osteomalizi denilen kemik erimesi hastalığı oluşur) 4- Kemiklerin gelişmesi için yeterince (D vitamininin görev yapabilmesi için) güneş ışığı alınmalıdır 5- Sivri burunlu, dar ve yüksek topuklu ayakkabılar giyilmemelidir 6- Ağır yük taşınmamalıdır 7- Aşırı kilolardan ve spordan kaçınılmalıdır (Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur) 8- Duruş ve oturuş biçimlerin dikkat edilmelidir (Sandalyeye dik oturulmalıdır, kambur durulmamalıdır) (Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur) 9- Dik yürünmelidir 10- Yük taşınırken veya kaldırılırken dengeli (iki elle) tutulmalıdır (Çanta tek omuzda taşınmamalıdır, yükler dizleri bükmeden kaldırılmamalıdır) (Kemiklerde şekil bozukluğu oluşur) 11- Kasların güçlenmesi için protein içeren besinler alınmalıdır 12- Kırık, çıkık ve burkulmalarda (çıkıkçıya ve kırıkçıya değil) doktora gidilmelidir NOT : 1- D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm, büyüklerde osteomalizi denilen kemik erimesi hastalığı oluşur 2- Hareketsizlikten dolayı eklem yerlerinde kireçlenme ve buna bağlı olarak ağrılar yani romatizma hastalığı oluşur 3- Tetanos bakterisi, istemsiz kasılmalara yol açar Tetanos iğnesi yaptırılmalıdır 4- Ani bir darbe ya da zorlamalarda kemikler kırılabilir Kırıklar genelde kemiğin zarar gören kısmı alçıya alınarak tedavi edilir Teknolojiye bağlı olarak platin çubuklarla kemiklerin kaynaştırılması, doku mühendisliği uygulamaları ile kırık bölgenin kemik yamalarla onarımı ile de kırılan kemikler iyileştirilebilir Teknolojiye bağlı olarak geliştirilen uygulamalardan biri de protez kullanımıdır Engelli kişiler protez kol veya bacak sayesinde günlük yaşantılarına devam edebilirler Destek ve Hareket Sistemi Hastalıkları: Raşitizm vitamini eksikliğinde çocuklarda Osteomalizi: D vitamini eksikliğinde büyüklerde kemik erimesi hastalığı oluşur Romatizma:Hareketsizlikt en dolayı eklem yerlerinde kireçlenme ve buna bağlı olarak ağrılar Boşaltım Sistemi Hastalıklar : Böbrek İltihapları :Böbreğin öz bölgesinde veya havuzcuğunda görülür Böbrek Taşları :İdrardaki madensel tuzların (kalsiyum tuzları, D vitamini ve azotlu bileşiklerin), idrar kanalcıklarında veya havuzcukta veya idrar borusunda birikmesi ile oluşur c) •Böbrek Yetmezliği :Böbreklerin tamamen veya kısmen (%80) görevini yerine getirememesi hastalığıdır Nefrit :Nefronların iltihaplanması hastalığıdır Yüz, göz ve ayak bileklerinde şişme gibi belirtileri vardır Bulaşıcı hastalıklar sonucu oluşur Üremi :Böbrek yetmezliği sonucu idrarla atılması gereken zararlı ve atık maddelerin atılamayıp kanda (vücutta) birikmesi sonucu ortaya çıkan hastalıktır Albümin : Nefronların görevini yapamaması sonucu, proteinli maddelerin idrara geçmesidir Sistit : Üreme organları veya kan yoluyla gelen mikropların, idrar yollarında oluşturduğu yanmadır DESTEK VE HAREKET SİSTEMİ : Bir canlının canlılık özelliğini taşıyan en küçük yapı birimine hücre denir Aynı yapı ve görevdeki hücreler birleşerek dokuları, benzer görevdeki dokular birleşerek organları, benzer görevdeki organlar birleşerek sistemleri, sistemlerde birleşerek canlı organizmayı yani canlı vücudunu oluştururlar İnsan vücudunda destek ve hareket sistemi, dolaşım sistemi, bağışıklık sistemi, solunum sistemi, sindirim sistemi, boşaltım sistemi, üreme sistemi, denetleyici ve düzenleyici sistemler gibi sistemler bulunur Bu sistemler insan vücudunda düzenli ve uyumlu bir şekilde çalışırlar İnsan vücudundaki herhangi bir sistemin ya da sistemleri oluşturan organlardan herhangi birinin görevini yapamaması, vücudun çalışma düzenini bozar ve canlı vücudu hastalanır Destek ve hareket sistemi, iskelet sistemi ve kas sistemi olmak üzere iki sistemden oluşur 1- İSKELET SİSTEMİ : İnsan vücudundaki kemiklerin, kıkırdakların ve eklemlerin birleşerek oluşturduğu sisteme iskelet sistemi denir İskelet sistemi kemik doku ve kıkırdak dokudan oluşmuştur İskelet sistemindeki kemik doku kemikleri ve eklemleri oluşturur Yetişkin insan iskeletinde 206 (207), yeni doğmuş bebeklerde ise 300 kemik bulunur a) Kıkırdak Doku : Bulunduğu yere şekil veren, desteklik ve esneklik sağlayan dokuya kıkırdak doku denir (Burun ve kulağa şekil veren kıkırdak dokudur) Kıkırdak doku omurgalı (kemikli = iskelet sistemine sahip) hayvanların tamamında bulunur İnsanların iskelet sistemini oluşturan kemikler, yavru anne karnında iken yani embriyo döneminde iken kıkırdaktan yapılmıştır Yavru doğduktan sonra kıkırdaklar sertleşerek kemikleri oluştururlar Yetişkin insanların burun, kulak, soluk borusu, yemek borusu, kaburgaların ve eklem yerlerindeki kemiklerin uç kısımlarındaki kıkırdaklar ise kemikleşmemiştir Köpek balığının erişkinlerinde iskelet sistemi kemikten değil kıkırdaktan oluşmuştur Kıkırdak Dokunun Görevleri : 1- Eklem yerlerindeki kemiklerin birbirine sürtünüp aşınmasını önler 2- Yemek ve soluk borusunun duvarlarının birbirine yapışarak kapanmasını önler 3- Eklem yerlerindeki kemiklerin hareketini kolaylaştırır 4- Uzun kemiklerde kemiğin büyümesini sağlar ve boyca uzamaya yardımcı olur 5- Bulunduğu yere şekil verir b) Kemik Doku : İnsanların ve omurgalı hayvanların iskelet sistemindeki kemikleri ve eklemleri oluşturan dokuya kemik doku denir Kemik doku, kemik hücreleri (osteosit), kan damarları, sinirler ve hücrelerin arasını dolduran ara maddeden (osein) oluşur Kemik dokudaki hücrelerin arasını dolduran ara madde protein ve madensel tuzlardan (kalsiyum, magnezyum, fosfor) oluşur Proteinler kemiklerin esnek olmasını, madensel tuzlarda kemiklerin sert olmasını sağlarlar İnsanların yaşı ilerledikçe kemik dokudaki ara maddede biriken kalsiyum ve fosfor gibi madensel tuzların miktarı artar, protein miktarı azalır Bu nedenle kemiklerin sertliği artar, esnekliği azalır, kemikler kolay kırılır fakat geç iyileşir Kemiklerdeki madensel tuz miktarının yaşlanmaya bağlı olarak değişmesi sonucu kemik erimesi hastalığı da oluşabilir NOT : 1- Köpek balıklarının yetişkinlerinde iskelet sistemi kemikten değil kıkırdaktan oluşur 2- Besin maddeleri ile vücuda yeterli miktarda madensel tuz alınmazsa, vücudun madensel tuz ihtiyacı kemiklerden karşılanır Bu da kemik erimesine yol açar c) İskelet Sisteminin (Kemiklerin) Görevleri : 1- Vücuda şekil verir 2- Vücudun dik durmasını sağlar 3- Kaslarla birlikte vücudun hareket etmesini sağlar 4- İç organları dış etkilere karşı korur 5- Kan hücrelerini (alyuvarlar, akyuvarlar, kan pulcukları) üretir 6- Madensel tuzları (mineralleri) (kalsiyum, magnezyum ve fosfor gibi) depolar 7- Kasların ve organları vücutta tutunmasını sağlar (onlara tutunma yüzeyi oluşturur) d) İskelet Sistemindeki Kemik Çeşitleri : İskelet sistemini oluşturan kemikler şekillerine göre; uzun kemikler, yassı kemikler ve kısa kemikler olmak üzere üç çeşittir 1- Uzun Kemikler : Uzunluğu kalınlığından fazla olan silindir şeklindeki kemiklerdir Kol ve bacaklarda bulunan kemiklerin çoğu uzun kemiktir İnsan vücudundaki en uzun kemik uyluk kemiğidir Uzun kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, sarı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur Kollardaki Uzun Kemikler : Bacaklardaki Uzun Kemikler : • Pazı kemiği • Uyluk kemiği • Dirsek kemiği • Kaval kemiği • Ön kol kemiği • Baldır kemiği • El tarak kemiği • Ayak tarak kemiği • El parmak kemiği • Ayak parmak kemiği 2- Yassı Kemikler : Uzunluğu ve genişliği fazla, kalınlığı az olan kemiklerdir Yassı kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur Yassı kemikte sarı kemik iliği bulunmaz • Kürek kemiği • Kalça kemiği • Kaburga kemiği • Göğüs kemiği • Kafatası kemikleri 3- Kısa Kemikler : Uzunluğu, genişliği, kalınlığı birbirine yakın olan kemiklerdir Kısa kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur Kısa kemikte sarı kemik iliği bulunmaz • El bilek kemiği • Ayak bilek kemiği • Omurgayı oluşturan omur kemikleri e) Uzun Kemiğin Yapısı : Uzun kemiğin yapısında; eklem kıkırdağı, süngerimsi kemik doku, sert kemik doku, kırmızı kemik iliği, sarı kemik iliği, kemik zarı, kan damarları ve sinirler bulunur 1- Kemik Ucu (Kemik Başı) : Uzun kemiğin iki ucundaki şişkin kısma kemik ucu (başı) denir 2- Kemik Gövdesi : Uzun kemikte iki kemik ucu arasında kalan uzun kısma kemik gövdesi denir 3- Kemik Zarı (Periost) : Kemiğin dış kısmında bulunan, kemiği dış etkilere karşı koruyan, kemiğin beslenmesini, enine kalınlaşmasını ve kırılan, çatlayan kemiklerin onarılmasını sağlayan kısma kemik zarı (periost) denir Kemik zarı görevini yerine getiremezse kemiklerin enine büyümesi gerçekleşmez, kırılan kemikler iyileşemez, kemikler beslenemez ve buna bağlı olarak kemik gelişiminde bozukluklar görülür 4- Eklem Kıkırdağı : Kemik başının uç kısmında bulunan, kemiklerin boyca uzamasını sağlayan, eklem yerlerindeki kemiklerin uç uca değerek sürtünüp aşınmasını önleyen yapıya eklem kıkırdağı denir (Eklem kıkırdağı 2–5 mm kalınlığındadır Kan damarları ve sinir uçları kıkırdağa girmez Kıkırdak, sinir ucu içermemesi nedeni ile ağrıya duyarsızdır) 5- Süngerimsi Kemik Doku : Kemik başının içini dolduran sünger şeklindeki yumuşak dokuya süngerimsi kemik doku denir Süngerimsi kemik doku, düzensiz boşlukların bulunduğu gözenekli yapıya sahiptir Süngerimsi kemik dokunun yapısında bulunan boşluklar kemiğin dayanıklılığını azaltmaz, kemiğin esnekliğini arttırır Süngerimsi kemik doku görevini yerine getiremezse kırmızı kemik iliği üretilemez 6- Kırmızı Kemik İliği : Süngerimsi kemik dokunun içinde bulunan ve alyuvarlar denilen kan hücresini üreten kısma kırmızı kemik iliği denir Kırmızı kemik iliği görevini yerine getiremezse kan hücresi üretimi gerçekleşmez 7- Sarı Kemik İliği : Kemik gövdesinin içini dolduran, yağ depolayan (dokudan oluşan), akyuvarlar denilen kan hücresini üreten, içinde kan damarları ve sinirlerin bulunduğu kısma sarı kemik iliği denir (Kırmızı kemik iliğinin yetersiz kaldığı durumlarda kan hücresi üretir) Sarı kemik iliği görevini yerine getiremezse yağ depolanamaz ve kan hücresi üretimi gerçekleşmez 8- Sert (Sıkı) Kemik Doku Kemiğin dış kısmında bulunan, madensel tuzlar ile sertlik kazanan ve kemiğin sert olmasını sağlayan ve kemik zarının (hemen) alt kısmında bulunan dokuya sert (sıkı) kemik doku denir Sert kemik dokunun 2/3’ ü madensel tuzlardan (minerallerden = Ca ve P), 1/3’ ü kemik hücrelerinden oluşmuştur (Sirke, kemiğin yapısındaki kalsiyumu uzaklaştırdığı için sirkede bekletilen kemik yumuşar ve bükülebilir hale gelir) f) İnsan İskeletinin Bölümleri : İnsan iskeleti; baş iskeleti, gövde iskeleti ve üyeler (kollar ve bacaklar) iskeleti olmak üzere üç bölümden oluşur 1- Baş İskeleti : Vücutta beyin ve beyincik gibi kısımları koruyan, göz, kulak, burun gibi duyu organlarının yerleştiği, genellikle yassı kemiklerden oluşan bölümdür Baş iskeletini oluşturan yassı kemikler birbirlerine oynamaz eklemlerle bağlanmıştır Sadece alt çene kemiğinde yarı oynar eklem bulunur Yeni doğan çocuklarda kafatasında bıngıldak (kıkırdaksı kemik) bulunur Bıngıldak daha sonra sertleşerek kemikleşir Baş iskeleti; kafatası ve yüz kemikleri olarak iki kısımdan oluşur