Katı Ve Sıvı Maddeler - Katı Sıvı Ve Gazların Hacimleri Ve Kütleleri Nasıl Ölçülür

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Katı Ve Sıvı Maddelerin Hacimlerinin Ölçülmesi,
Katı Ve Sıvı Maddelerin özellikleri,
Katı Sıvı ve Gazların Özellikleri

Katı Maddelerin Kütlesinin Ölçülmesi

Bir maddenin değişmeyen madde miktarına kütle denir

Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür

Bir cismin kütlesi her yerde aynıdır

Kütle birimi gramdır

Kilogram ?kg? sembolü ile gram ?g? sembolü ile gösterilir

1000 gram= 1 kilogram dır

Eşit kollu terazi ile kütle ölçülürken eşit kollardan birine standart kütleler diğer bölümüne ise tartılacak maddeler konur

Günümüzde elektronik terazilerin kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır

Eşit kollu terazide tartma

Sıvıların Kütlesinin Ölçülmesi

Sıvı maddelerin büyük bir çoğunluğu litre ile ölçülür

Fakat tahin, pekmez gibi akışkanlığı az olan sıvı maddeleri litre ile ölçmek zordur

Bu nedenle akışkanlığı az olan maddeler satılırken kütleleri ölçülür

Boş kabın kütlesi ölçülür

Kaba sıvı madde konur

Kap dolu olarak tekrar ölçülür

Sıvı bir maddenin kütlesini ölçmeden önce içine konulduğu kabın kütlesini bilmek gerekir

Bu nedenle önce kabın kütlesi ölçülür

Boş kabın kütlesine dara denir

Gazların Kütle Ölçümü

Gazlar sıvılar ve katılar gibi elle tutulamaz fakat ölçme işlemi sıvılar ile aynı şekilde olur

Yani gaz maddelerin kütleleri de sıvı maddelerin kütleleri gibi ölçülür

Sıvıların ölçüsünde olduğu gibi önce gaz maddelerinin konulacağı kabın darası ölçülür

Daha sonra gaz madde doldurularak yeniden ölçüm yapılır

Son ölçüm ile ilk ölçüm arasındaki fark gaz maddenin kütlesini verir

Gazların Özkütlesi Nasıl Ölçülür?

Normal Şartlar Altında bir gazın öz kütlesi molekül ağırlığının 22

4 ? e bölünmesi ile bulunur

Gazın öz kütlesinin ölçmek için gazın kütlesinin ve hacminin ölçülmesi gerekir

Ancak gazların kütle hacimlerini ölçmek katı ve sıvılarınkileri ölçmekten daha zordur

Çünkü gazlar elle tutulamaz ve hatta çoğunu görmek bile mümkün değildir

Katı Sıvı ve Gazların Hacminin Ölçülmesi

Tüm maddeler bulundukları ortamda bir yer kaplar

Maddelerin kapladıkları yere hacim denir

Katı ve sıvıların hacimleri vardır

Gaz maddeleri ise hacimleri değişkendir

Gaz maddeler bulundukları ortamı tamamen doldurabildikleri gibi basınç uygulandığı zaman da hacimleri küçüle bilir

Sıvı maddelerin hacmi dereceli silindir ile ölçülür

Örneğin kolonyacı kolonyayı şişeye doldurmadan önce dereceli silindir ile ölçer

Sıvıların hacim birimi litre ( L) dir

Süt, zeytin yağ, benzin gibi sıvı maddeler litre ile ölçülür

Katı Maddelerin Hacimlerinin Ölçülmesi

Ölçüleri düzgün katı maddelerin hacimleri; yükseklik

uzunluk ölçüsü

genişlik=hacim yöntemiyle bulunur

Ölçüleri düzgün olmayan katı maddelerin hacimleri ölçülürken;dereceli kaba su konulur katı cisim suyun içine atılır yeni seviye bulunur önceki ölçüm ile cisim atıldıktan sonraki ölçüm karşılaştırılır aradaki fark katı maddenin hacmini verir

İkinci bir yöntem olarak;dereceli bir kaba ağzına kadar su konulur daha sonra bu kap daha geniş bir kap içine bırakılır hacmi istenen katı madde su dolu kaba atılır taşan su dereceli silindire konulur ve ölçülür çıkan sonuç katı maddenin hacmini verir

Düzgün Olmayan Katı Maddelerin Hacminin Ölçülmesi

Düzgün olmayan bir cismin hacmini ölçmek için sıvılardan yararlanılır

Önce dereceli silindire belli bir miktar su konulur

Daha sonra hacmini ölçeceğimiz cisim dereceli kaptaki suyun içine atılır

Taşan su miktarı cismin hacmini verir

Sıvıların Hacimlerinin Ölçülmesi

Sıvıların belli bir şekli yoktur

Sıvılar konuldukları kabın şeklini alırlar

Bunun için hacmini ölçmek istediğimiz sıvıyı dereceli silindir içine koyarak hacmini ölçebiliriz

Su ve sıvı yağ gibi sıvılar birbirlerine karışmadıkları için dereceli silindirle ölçüm yaparken herhangi bir hacim kaybı olmaz

Ancak, su ve etil alkol gibi birbirleri içinde çözünen sıvılarda hacim ölçümü için dereceli silindir kullanmak doğru değildir

Gazların Hacimlerinin Ölçülmesi

Gazların hacmi vardır, fakat belirli bir hacmi yoktur

Gaz tanecikleri her doğrultuda yayıldıkları için, gazın hacmi bulunduğu kabın hacmine eşit olur

Gazların hacmi sıcaklık, basınç vb

ortam koşullarına göre değişir

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Katı Ve Sıvı Maddeler - Katı Sıvı Ve Gazların Hacimleri Ve Kütleleri Nasıl Ölçülür Katı Ve Sıvı Maddelerin Hacimlerinin Ölçülmesi, Katı Ve Sıvı Maddelerin özellikleri, Katı Sıvı ve Gazların Özellikleri Katı Maddelerin Kütlesinin Ölçülmesi Bir maddenin değişmeyen madde miktarına kütle denir Kütle eşit kollu terazi ile ölçülür Bir cismin kütlesi her yerde aynıdır Kütle birimi gramdır Kilogram ?kg? sembolü ile gram ?g? sembolü ile gösterilir 1000 gram= 1 kilogram dır Eşit kollu terazi ile kütle ölçülürken eşit kollardan birine standart kütleler diğer bölümüne ise tartılacak maddeler konur Günümüzde elektronik terazilerin kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır Eşit kollu terazide tartma Sıvıların Kütlesinin Ölçülmesi Sıvı maddelerin büyük bir çoğunluğu litre ile ölçülür Fakat tahin, pekmez gibi akışkanlığı az olan sıvı maddeleri litre ile ölçmek zordurBu nedenle akışkanlığı az olan maddeler satılırken kütleleri ölçülür Boş kabın kütlesi ölçülür Kaba sıvı madde konur Kap dolu olarak tekrar ölçülür Sıvı bir maddenin kütlesini ölçmeden önce içine konulduğu kabın kütlesini bilmek gerekir Bu nedenle önce kabın kütlesi ölçülür Boş kabın kütlesine dara denir Gazların Kütle Ölçümü Gazlar sıvılar ve katılar gibi elle tutulamaz fakat ölçme işlemi sıvılar ile aynı şekilde olurYani gaz maddelerin kütleleri de sıvı maddelerin kütleleri gibi ölçülürSıvıların ölçüsünde olduğu gibi önce gaz maddelerinin konulacağı kabın darası ölçülür Daha sonra gaz madde doldurularak yeniden ölçüm yapılır Son ölçüm ile ilk ölçüm arasındaki fark gaz maddenin kütlesini verir Gazların Özkütlesi Nasıl Ölçülür? Normal Şartlar Altında bir gazın öz kütlesi molekül ağırlığının 224 ? e bölünmesi ile bulunur Gazın öz kütlesinin ölçmek için gazın kütlesinin ve hacminin ölçülmesi gerekir Ancak gazların kütle hacimlerini ölçmek katı ve sıvılarınkileri ölçmekten daha zordur Çünkü gazlar elle tutulamaz ve hatta çoğunu görmek bile mümkün değildir Katı Sıvı ve Gazların Hacminin Ölçülmesi Tüm maddeler bulundukları ortamda bir yer kaplar Maddelerin kapladıkları yere hacim denir Katı ve sıvıların hacimleri vardır Gaz maddeleri ise hacimleri değişkendir Gaz maddeler bulundukları ortamı tamamen doldurabildikleri gibi basınç uygulandığı zaman da hacimleri küçüle bilir Sıvı maddelerin hacmi dereceli silindir ile ölçülür Örneğin kolonyacı kolonyayı şişeye doldurmadan önce dereceli silindir ile ölçer Sıvıların hacim birimi litre ( L) dir Süt, zeytin yağ, benzin gibi sıvı maddeler litre ile ölçülür Katı Maddelerin Hacimlerinin Ölçülmesi Ölçüleri düzgün katı maddelerin hacimleri; yükseklikuzunluk ölçüsü genişlik=hacim yöntemiyle bulunur Ölçüleri düzgün olmayan katı maddelerin hacimleri ölçülürken;dereceli kaba su konulur katı cisim suyun içine atılır yeni seviye bulunur önceki ölçüm ile cisim atıldıktan sonraki ölçüm karşılaştırılır aradaki fark katı maddenin hacmini verirİkinci bir yöntem olarak;dereceli bir kaba ağzına kadar su konulur daha sonra bu kap daha geniş bir kap içine bırakılır hacmi istenen katı madde su dolu kaba atılır taşan su dereceli silindire konulur ve ölçülür çıkan sonuç katı maddenin hacmini verir Düzgün Olmayan Katı Maddelerin Hacminin Ölçülmesi Düzgün olmayan bir cismin hacmini ölçmek için sıvılardan yararlanılır Önce dereceli silindire belli bir miktar su konulur Daha sonra hacmini ölçeceğimiz cisim dereceli kaptaki suyun içine atılır Taşan su miktarı cismin hacmini verir Sıvıların Hacimlerinin Ölçülmesi Sıvıların belli bir şekli yoktur Sıvılar konuldukları kabın şeklini alırlar Bunun için hacmini ölçmek istediğimiz sıvıyı dereceli silindir içine koyarak hacmini ölçebiliriz Su ve sıvı yağ gibi sıvılar birbirlerine karışmadıkları için dereceli silindirle ölçüm yaparken herhangi bir hacim kaybı olmaz Ancak, su ve etil alkol gibi birbirleri içinde çözünen sıvılarda hacim ölçümü için dereceli silindir kullanmak doğru değildir Gazların Hacimlerinin Ölçülmesi Gazların hacmi vardır, fakat belirli bir hacmi yoktur Gaz tanecikleri her doğrultuda yayıldıkları için, gazın hacmi bulunduğu kabın hacmine eşit olur Gazların hacmi sıcaklık, basınç vb ortam koşullarına göre değişir