Denemenin Gelişimi

Denemenin Gelişimi

Geniş anlamda deneme biçiminde eserlere çok eskiden beri bütün dünya edebiyatlarında rastlanırHatta bazı edebiyat tarihçileri deneme türünün Avrupa?dan önce Japonya, Çin ve Hindistan gibi Doğu ülkelerinde başladığını öne sürmektedirler

Ancak, bu ünitenin giriş bölümünde de değindiğimiz gibi denemenin, bağımsız bir yazı türü olarak başlaması 16yüzyıldan sonradırBu oluşumda Fransız yazarı Monteigne?nin (1533-1592) büyük payı bulunduğunu bir kez daha belirtmek isteriz

Gerçekten monteigne ilk iki cildi 1580?de, üçüncü cildi de 1595?de yayımlanan ?Esasis? (Denemeler) adlı ünlü eseriyle bu türün hem öncüsü hem de en büyük temsilcilerinden biri olmuştur

Monteigne, denemelerinde yalın, akıcı ve içten bir anlatışla kendi gözlemlerine ve yaşantılarına dayanarak arkadaşlık, yalnızlık, yakarış, kitap, ahlak, eğitim gibi çok değişik konular üzerinde kişisel görüşlerini dile getirirDenemelerin tümünde onun huzur verici, sevecen kişiliği yansır

Montaigne?den sonra deneme türünün eser veren en ünlü edebiyatçılardan biri, İngiliz F Bacon (1561-1626) dırBacon, ?Denemeler? (1597,1612,1623) adlı eseriyle deneme türünü biçim, anlatım ve içerik bakımından daha başka bir nitelik kazandırmıştır

Onun derli toplu, özlü ve sağduyuyu yansıtan düşünce ve görüşlerini içeren denemeleri uzun süre hayatta başarı ve mutluluğun yolarını arayan kimseler için yol gösterici bir rol oynamıştır

İngiliz jAddison (1672-1719) ile İskoçyalı JBoswell (1740-1795) ve İrlandalı OGoldsmith (1725-1774) gibi yazarları göstaerebiliriz
Diğer edebiyatçıları ise şunlardır:TS Eliot (1888-1965) ve AHuxley?yi (1894-1963) anmak gerek

XIXyüzyılın sonlarında deneme, özellikle edebiyat ve sanat konuları eleştiri yönü ağır basan bir nitelik kazanmaya başlarRDe Gourmont, CMaurras, ACamus, EC Alain ve JP Sartre gibi sanatçılardır