Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Edebiyat Dersi Konuları-Tasavvuf Edebiyatı Bilgiler

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

TASAVVUF NEDİR?

Tasavvuf , Tanrı , evren ve insanilişkisini bir bütünlük içinde açıklamaya çalışan , insanın tanrısal erdemlere benzemesini amaçlayan dinsel ve felsefi düşüncedir

Başlangıçta günah işlemekten sakınmak , dünyasal işleri küçümsemek ve bunlardan uzak durmak , yalnızlığı seçerek sürekli Tanrı'yı anmak , kalbin ancak bu yolla temiz tutulacağına inanmak gibi düşünceler ve uygulamalarla ortaya çıkan tasavvuf 12

yy'dan sonra tarikatlar biçiminde örgütlenerek güçlü bir hareket durumuna gelmiştir

TASAVVUF MÜZİĞİ NEDİR?

Tasavvuf müziği vahdet-i vücut (vücudun birliği) anlayışıyla bestelenmiş dini yapıtlardan oluşur

Mevlevi , Bektaşi , Celveti , Gülşeni , Halveti , Kadiri , Nakşi v

b

tarikatlarda tasavvuf müziği varsa da bunların içinde sanat değeri taşıyan ve gelişmiş müzik Mevlevi müziğidir

Itri , Dede Efendi , Osman Dede ; Ahmet Ağa gibi besteciler tarafından bestelenen Mevlevi ayinleri Türk tasavvuf müziğinin başyapıtlarıdır

Tasavvuf müziğinin önemli formları Mevlevi ayinleri , dini peşrevler , ilahiler , naatlar , şugllar , mersiyeler , Bektaşi nefesleri , duraklar ve tevşihlerdir

TASAVVUF MÜZİĞİNDE KULLANILAN MÜZİK ALETLERİ:

Bendir:

Derili , vurmalı sazlardandır

Sadece tasavvuf müziğinde kullanılır

Dindışı müzikte kullanımı büyük hatadır

Kudüm:

Belli belirsiz ses veren derili,vurmalı sazlardandır

Gövdeleri yarıküre biçiminde olan iki küçük davuldan oluşur

Davullar , bakır gövdenin üzerine deri gerilerek yapılır ve ikisi arasında bir dörtlü ya da üçlü akor farkı vardır

Nevbe:

Derili , vurmalı sazlardandır

Nevbeye verilen bir diğer adta 'zilsiz tef'tir

Nevbe de bendir gibi sadece tasavvuf müziğinde kullanılır

Ney:

Dilsiz , nefesli sazlardandır

Sadece tasavvufta değil klasik türk müziğinde de kullanılır

Altısı önde olmak üzere yedi deliği olan bir kamış olan neyin ses alanı üç oktava yakındır

Rebab:

Yaylı sazlardan olan rebab sadece tasavvuf müziğinde kullanılır

Göğsü deridendir

Düşey olarak iki arasında ya da sol diz üzerinde tutularak çalınır

Ses alanı bir buçuk oktavı zor bulan rebab daha sonraları yerini sinekemanına bıraktı

DİNİ MUZİK TÜRLERİ:

A

Cami mûsikîsi (özelligi yalniz sesle icra edilmesidir)

a) Usulsüz okunanlar:Münacat, Ezan, Kaamet, Salat-u Selam, Tekbîr, Mersiye

b) Usullü okunanlar: Cumhur, Tevsîh ve Tesbîh gibi Ilahi türleri

B

Tekke mûsikîsi (özelligi saz esligiyle de icra edilebilmesidir)

a) Usulsüz okunanlar: Na't-i Peygamberi ve Durak

b) Usullü okunanlar: Ayîn-i Serif (Mevlevî), Ayn-i Cem ve Nefesler (Bektasî) ve Zikir Ilahileri (Arapça güfteli olanlarina Sugl denir)

C

Hem camide, hem tekkede okunan dinî mûsikî formlari

a) Usulsüz okunanlar: Kur'an-i Kerîm ve Mevlid-i Serif

b) Usullü okunanlar: Her türlü ilahiler

c) Kismen usullü, kismen usulsüz okunan : Miraciyye gibi

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Tasavvuf Edebiyatı Hakkında Edebiyat Dersi Konuları-Tasavvuf Edebiyatı Bilgiler TASAVVUF NEDİR? Tasavvuf , Tanrı , evren ve insanilişkisini bir bütünlük içinde açıklamaya çalışan , insanın tanrısal erdemlere benzemesini amaçlayan dinsel ve felsefi düşüncedir Başlangıçta günah işlemekten sakınmak , dünyasal işleri küçümsemek ve bunlardan uzak durmak , yalnızlığı seçerek sürekli Tanrı'yı anmak , kalbin ancak bu yolla temiz tutulacağına inanmak gibi düşünceler ve uygulamalarla ortaya çıkan tasavvuf 12yy'dan sonra tarikatlar biçiminde örgütlenerek güçlü bir hareket durumuna gelmiştir TASAVVUF MÜZİĞİ NEDİR? Tasavvuf müziği vahdet-i vücut (vücudun birliği) anlayışıyla bestelenmiş dini yapıtlardan oluşurMevlevi , Bektaşi , Celveti , Gülşeni , Halveti , Kadiri , Nakşi vb tarikatlarda tasavvuf müziği varsa da bunların içinde sanat değeri taşıyan ve gelişmiş müzik Mevlevi müziğidirItri , Dede Efendi , Osman Dede ; Ahmet Ağa gibi besteciler tarafından bestelenen Mevlevi ayinleri Türk tasavvuf müziğinin başyapıtlarıdırTasavvuf müziğinin önemli formları Mevlevi ayinleri , dini peşrevler , ilahiler , naatlar , şugllar , mersiyeler , Bektaşi nefesleri , duraklar ve tevşihlerdir TASAVVUF MÜZİĞİNDE KULLANILAN MÜZİK ALETLERİ: Bendir: Derili , vurmalı sazlardandırSadece tasavvuf müziğinde kullanılırDindışı müzikte kullanımı büyük hatadır Kudüm: Belli belirsiz ses veren derili,vurmalı sazlardandırGövdeleri yarıküre biçiminde olan iki küçük davuldan oluşurDavullar , bakır gövdenin üzerine deri gerilerek yapılır ve ikisi arasında bir dörtlü ya da üçlü akor farkı vardır Nevbe: Derili , vurmalı sazlardandırNevbeye verilen bir diğer adta 'zilsiz tef'tirNevbe de bendir gibi sadece tasavvuf müziğinde kullanılır Ney: Dilsiz , nefesli sazlardandırSadece tasavvufta değil klasik türk müziğinde de kullanılırAltısı önde olmak üzere yedi deliği olan bir kamış olan neyin ses alanı üç oktava yakındır Rebab: Yaylı sazlardan olan rebab sadece tasavvuf müziğinde kullanılırGöğsü deridendirDüşey olarak iki arasında ya da sol diz üzerinde tutularak çalınırSes alanı bir buçuk oktavı zor bulan rebab daha sonraları yerini sinekemanına bıraktı DİNİ MUZİK TÜRLERİ: A Cami mûsikîsi (özelligi yalniz sesle icra edilmesidir) a) Usulsüz okunanlar:Münacat, Ezan, Kaamet, Salat-u Selam, Tekbîr, Mersiye b) Usullü okunanlar: Cumhur, Tevsîh ve Tesbîh gibi Ilahi türleri B Tekke mûsikîsi (özelligi saz esligiyle de icra edilebilmesidir) a) Usulsüz okunanlar: Na't-i Peygamberi ve Durak b) Usullü okunanlar: Ayîn-i Serif (Mevlevî), Ayn-i Cem ve Nefesler (Bektasî) ve Zikir Ilahileri (Arapça güfteli olanlarina Sugl denir) C Hem camide, hem tekkede okunan dinî mûsikî formlari a) Usulsüz okunanlar: Kur'an-i Kerîm ve Mevlid-i Serif b) Usullü okunanlar: Her türlü ilahiler c) Kismen usullü, kismen usulsüz okunan : Miraciyye gibi