Bilim Ve Nitel Gözlem - Ototrof Beslenen Canlılar

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

BİLİM VE BİLİMSEL YÖNTEM

Bilim: Tarafsız gözlem ve deneyler sonucu elde edilen düzenli bilgiler topluluğudur

Bilimsel Problemin çözümü sırasında aşağıda verilen çalışmalar yapılır

1-)Problem tespit edilir

Sonra açık ve anlaşılır şekilde ifade edilir

2-)Gözlemler yapılır

Nitel Gözlem: Duyu organlarıyla yapılan gözlemdir

ör: Hava çok sıcak , sert tahta vb

Nicel Gözlem: Ölçü aleti kullanarak yapılan gözlemlerdir

Mutlaka bir değer ve bir birimle ifade edilir

ör: Havanın sıcaklığı 30 C’dir

Ali’nin boyu 1

80 cm gibi

3-)Veriler toplanır

Veri: O probleme ait bilinen gerçeklerdir

4-)Hipotez kurulur

Hipotez: O probleme ait geçici olarak önerilmiş çözümdür

Hipotezlerin bilimsel geçerliliği yoktur

İleride çürütülebilir

İyi bir hipotezin özellikleri :
Probleme çözüm önerilmelidir

Verilerin tamamını kapsamalı
Verilere ters düşmemeli
Veriler arasında bağlantı kurulmalı
Deney ve gözlemlere açık olmalı
Denenebilir , değişebilir olmalı
Gerekli durumlarda otoriteyi reddedebilmeli

5-)Tahminler yapılır

Tahmin: Hipoteze dayalı ileri sürülen fikirlerdir

Bir cümlede “Eğer…

” “ise……

” “dir” kelimeleri varsa o tahmin cümlesidir

6-)Kontrollü deneyler yapılır

Kontrollü deney: Her defasında bir faktörü değiştirip diğer faktörlerin sabit tutulmasıyla yapılan deneylerdir

Yapılan deneyler hipotezi doğrulamazsa hipotez reddedilir

Yapılan deneyler hipotezi doğrularsa hipotez geçerlilik kazanır

7-)Teori kurulur

Teori : Uzun zaman içinde yeni gerçeklerle desteklenip , kökleşmiş olan hipoteze denir

Teorilerin de tam bir geçerliliği yoktur

8-)Kanun
Kanun: Teori evrensel bir gerçek haline dönüşürse kanun haline dönüşür

BESLENME ve YAŞAM ŞEKİLLERİ

OTOTROF BESLENME: 1)Fotoototrof Beslenme
2)Kemoototrof Beslenme

B-HETEROTROF BESLENME : 1)Holozoik Beslenme:
a) Otçul Beslenme b) Etçil Beslenme c)Hem etçil Hem otçul Beslenme
2)Safrofit Beslenme
3)Birlikte Yaşam (Simbiyoz)
a)Yararlı Birliktelik: -Kommensalizm –Mutualizm –Protokooperasyon
b)Zararlı Birliktelik

C-HEM OTOTROF HEM HETEROTROF BESLENME

Beslenme: Canlıların yapıların oluşturma ve enerji elde etmek için organik besin üretmelerine veya dışarıdan hazır olarak almalarına denir

A-Ototrof Beslenen Canlılar (Üreticiler)
İnorganik moleküllerden organik molekül sentezleyebilen canlılardır

Fotoototrof Canlılar (Fotosentetikler): İnorganik maddeleri ışık enerjisi sayesinde organik maddelere dönüştürürler

6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6O2
Yeşil bitkilerin tümü, kamçılı hayvan (öglena) ,bazı bakteriler ve mavi-yeşil algler

Bu canlılar mutlaka klorofil bulundururlar

Kemoototrof Canlılar (Kemosentetikler): Klorofilleri yoktur

Besinlerini üretmek için gerekli olan enerjiyi inorganik maddelerin oksidasyonuyla sağlarlar

Ör: Nitrit ,Nitrat ,Demir ve Kükürt bakterileri

B-Heterotrof Beslenen Canlılar (Tüketiciler)
Kendi besinini kendisi üretemeyip dış ortamdan hazır olarak alan canlılar

Holozoik Canlılar: Besinlerini büyük ve katı parçalar halinde alırlar

Sindirim sistemleri gelişmiştir

Bütün omurgalılar

1-)Karnivorlar (Etçiller) ---------- Aslan , kartal , köpekbalığı , çıyan
2-)Herbivorlar (otçullar) ---------- İnek , Geyik , fil , tırtıl
3-)Omnivorlar (Hem etçil, hem otçullar) ---------- İnsan , fare , ayı ,maymun

Simbiyoz (ortak yaşam) : Farklı tür canlıların birlikte yaşamasıdır

Mutualizm (++) : Her iki tarafında karşılıklı fayda sağlamasıdır

Ayrıldıkları zaman yaşamlarını sürdüremezler

Protokooperasyon (zorunlu olmayan mutualizm) : Beraber yaşadıklarında karşılıklı yarar sağlayan ve ayrıldıklarında da yaşamlarını sürdürebilen canlılardır

Kommensalizm (+, 0) : Taraflardan biri yarar görürken diğeri ne yarar ne zarar görür

Parazitlik (Asalaklık) (+,-) : Parazit olan canlı yarar görürken konak canlı zarar görür

Saprofitlik (Çürükçül Yaşam) : Organik molekülleri inorganik moleküllere parçalarlar

Doğadaki tüm madde döngülerinde görev alırlar

Toprağın zenginleşmesini sağlarlar

C-Hem Ototrof Hem Heterotrof Beslenen Canlılar
Böcekcil bitkiler ve öglena gibi canlıları örnek gösterebiliriz

EKOLOJİ VE POPULASYONLAR
Ekoloji
Canlıların birbiriyle ve çevreleriyle olan ilişkileri inceleyen bilim dalıdır

Populasyon
Belirli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluktur

Kommünite
Belirli bir bölgede yaşayan çeşitli populasyonların oluşturduğu topluluktur

Ekosistem
Belirli bir bölgede yaşayan canlılar ve cansız çevredir

Kommünite + Cansız Çevre
Biyosfer
Canlı varlıkların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli koşulların bulunduğu ortamların tamamına denir

Habitat
Türün yaşamını sürdürdüğü bölgeye (adresine) denir

Ekolojik Niş
Türlerin gerçekleştirmiş oldukları faaliyetlerine (mesleğine , işine ) denir

Baskın Tür
Ekosistemde sayı ve faaliyet bakımından fazla olan türe denir

Süksesyon
Bir ekosistemde baskın türün yerini başka bir türün almasına denir

Ekoton
Farklı ekosistemlerin kesişim bölgesidir

Tür çeşitliliği bakımından zengindir

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Bilim Ve Nitel Gözlem - Ototrof Beslenen Canlılar BİLİM VE BİLİMSEL YÖNTEM Bilim: Tarafsız gözlem ve deneyler sonucu elde edilen düzenli bilgiler topluluğudur Bilimsel Problemin çözümü sırasında aşağıda verilen çalışmalar yapılır 1-)Problem tespit edilirSonra açık ve anlaşılır şekilde ifade edilir 2-)Gözlemler yapılır Nitel Gözlem: Duyu organlarıyla yapılan gözlemdir ör: Hava çok sıcak , sert tahta vb Nicel Gözlem: Ölçü aleti kullanarak yapılan gözlemlerdirMutlaka bir değer ve bir birimle ifade edilir ör: Havanın sıcaklığı 30 C’dir Ali’nin boyu 180 cm gibi 3-)Veriler toplanır Veri: O probleme ait bilinen gerçeklerdir 4-)Hipotez kurulur Hipotez: O probleme ait geçici olarak önerilmiş çözümdür Hipotezlerin bilimsel geçerliliği yoktur İleride çürütülebilir İyi bir hipotezin özellikleri : Probleme çözüm önerilmelidir Verilerin tamamını kapsamalı Verilere ters düşmemeli Veriler arasında bağlantı kurulmalı Deney ve gözlemlere açık olmalı Denenebilir , değişebilir olmalı Gerekli durumlarda otoriteyi reddedebilmeli 5-)Tahminler yapılır Tahmin: Hipoteze dayalı ileri sürülen fikirlerdir Bir cümlede “Eğer…” “ise……” “dir” kelimeleri varsa o tahmin cümlesidir 6-)Kontrollü deneyler yapılır Kontrollü deney: Her defasında bir faktörü değiştirip diğer faktörlerin sabit tutulmasıyla yapılan deneylerdir Yapılan deneyler hipotezi doğrulamazsa hipotez reddedilir Yapılan deneyler hipotezi doğrularsa hipotez geçerlilik kazanır 7-)Teori kurulur Teori : Uzun zaman içinde yeni gerçeklerle desteklenip , kökleşmiş olan hipoteze denir Teorilerin de tam bir geçerliliği yoktur 8-)Kanun Kanun: Teori evrensel bir gerçek haline dönüşürse kanun haline dönüşür BESLENME ve YAŞAM ŞEKİLLERİ OTOTROF BESLENME: 1)Fotoototrof Beslenme 2)Kemoototrof Beslenme B-HETEROTROF BESLENME : 1)Holozoik Beslenme: a) Otçul Beslenme b) Etçil Beslenme c)Hem etçil Hem otçul Beslenme 2)Safrofit Beslenme 3)Birlikte Yaşam (Simbiyoz) a)Yararlı Birliktelik: -Kommensalizm –Mutualizm –Protokooperasyon b)Zararlı Birliktelik C-HEM OTOTROF HEM HETEROTROF BESLENME Beslenme: Canlıların yapıların oluşturma ve enerji elde etmek için organik besin üretmelerine veya dışarıdan hazır olarak almalarına denir A-Ototrof Beslenen Canlılar (Üreticiler) İnorganik moleküllerden organik molekül sentezleyebilen canlılardır Fotoototrof Canlılar (Fotosentetikler): İnorganik maddeleri ışık enerjisi sayesinde organik maddelere dönüştürürler 6CO2 + 6H2O C6H12O6 + 6O2 Yeşil bitkilerin tümü, kamçılı hayvan (öglena) ,bazı bakteriler ve mavi-yeşil algler Bu canlılar mutlaka klorofil bulundururlar Kemoototrof Canlılar (Kemosentetikler): Klorofilleri yokturBesinlerini üretmek için gerekli olan enerjiyi inorganik maddelerin oksidasyonuyla sağlarlar Ör: Nitrit ,Nitrat ,Demir ve Kükürt bakterileri B-Heterotrof Beslenen Canlılar (Tüketiciler) Kendi besinini kendisi üretemeyip dış ortamdan hazır olarak alan canlılar Holozoik Canlılar: Besinlerini büyük ve katı parçalar halinde alırlar Sindirim sistemleri gelişmiştirBütün omurgalılar 1-)Karnivorlar (Etçiller) ---------- Aslan , kartal , köpekbalığı , çıyan 2-)Herbivorlar (otçullar) ---------- İnek , Geyik , fil , tırtıl 3-)Omnivorlar (Hem etçil, hem otçullar) ---------- İnsan , fare , ayı ,maymun Simbiyoz (ortak yaşam) : Farklı tür canlıların birlikte yaşamasıdır Mutualizm (++) : Her iki tarafında karşılıklı fayda sağlamasıdırAyrıldıkları zaman yaşamlarını sürdüremezler Protokooperasyon (zorunlu olmayan mutualizm) : Beraber yaşadıklarında karşılıklı yarar sağlayan ve ayrıldıklarında da yaşamlarını sürdürebilen canlılardır Kommensalizm (+, 0) : Taraflardan biri yarar görürken diğeri ne yarar ne zarar görür Parazitlik (Asalaklık) (+,-) : Parazit olan canlı yarar görürken konak canlı zarar görür Saprofitlik (Çürükçül Yaşam) : Organik molekülleri inorganik moleküllere parçalarlar Doğadaki tüm madde döngülerinde görev alırlar Toprağın zenginleşmesini sağlarlar C-Hem Ototrof Hem Heterotrof Beslenen Canlılar Böcekcil bitkiler ve öglena gibi canlıları örnek gösterebiliriz EKOLOJİ VE POPULASYONLAR Ekoloji Canlıların birbiriyle ve çevreleriyle olan ilişkileri inceleyen bilim dalıdır Populasyon Belirli bir bölgede yaşayan aynı türe ait bireylerin oluşturduğu topluluktur Kommünite Belirli bir bölgede yaşayan çeşitli populasyonların oluşturduğu topluluktur Ekosistem Belirli bir bölgede yaşayan canlılar ve cansız çevredirKommünite + Cansız Çevre Biyosfer Canlı varlıkların yaşamlarını sürdürebilmeleri için gerekli koşulların bulunduğu ortamların tamamına denir Habitat Türün yaşamını sürdürdüğü bölgeye (adresine) denir Ekolojik Niş Türlerin gerçekleştirmiş oldukları faaliyetlerine (mesleğine , işine ) denir Baskın Tür Ekosistemde sayı ve faaliyet bakımından fazla olan türe denir Süksesyon Bir ekosistemde baskın türün yerini başka bir türün almasına denir Ekoton Farklı ekosistemlerin kesişim bölgesidir Tür çeşitliliği bakımından zengindir