Hücre Zarında Madde Taşınması - Homolog Organ - Hücre Zarı Biyolojik Bilgi

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

HOMOLOG ORGAN

HÜCRE ZARINDA MADDE TAŞINMASI

Kökenleri farklı görevleri aynı organlardır

ÖRN:İnsan

1)DİFÜZYON: kolu, kuş kanadı

*Madde moleküllerinin çok olduğu yerden azolduğu yere doğru Günümüzde sınıflandırma yapılırken hücrelerin çekir-

madde geçişine denir

değine bakılarak iki ayrı gruba ayrılır

*Difüzyon her iki ortamın madde moleküllerinin miktarı eşit olun-

caya kadar devam eder

Buna denge hali denir ve difüzyon durur

1)Prakaryotik Hücreler

*Difüzyonun gerçekleşme nedeni madde moleküllerinin sahip ol- *Çekirdek zarı, çekirdekçik, çekirdek özsıvısı, zarlı

dukları hızdan kaynaklanır

Organeller bu tür hücrelerde bulunmaz

*Katı, sıvı, gaz hallerde difüzyon gerçekleşir

*Yönetici molekül olan kromozom veya DNA stoplaz-

A)Normal Difüzyon maya dağınık bulunurlar

*Yoğunluğun çok olduğu yerden az olduğu yere doğru madde geç

*Fotosentetik olanlarda klorofil molekülü stoplazma-

(Yoğunluk:Birim hacimdeki madde miktarıdır

) ya dağılmıştır

*Geçecek olan moleküllerin çapı hücre zarı korunun çapından kü- *Oksijenli solunum yapanlarda solunum mesezomu

çük olması gerekir

Vardır

*Hücre zarı korundan geçebilecek maddeler; glikoz,gliserol,yağ asitleri

amino asitler, elementler,su ve bazı inorganik bileşiklerdir

2)Ökoryatik Hücreler

*Hücre zarındaki difüzyon canlı ve cansız hücrelerde gerçekleşir

Normal çekirdeğe ve zarlı organellere sahiptir

B)Kolaylaştırılmış difüzyon TÜR:Ürediklerinde kısır olmayan verimli yavrular

*Hücre zarında taşıyıcı molekül vardır

Oluşturan canlı topluluklarıdır

*Protein yapıdaki bu molekül hücre korundan geçecek büyüklükteki mad-

deleri çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru taşırlar

Molekül çapıVİRÜSLER

büyük olan maddeler bu şekilde taşınır

*Bu taşıma canlı hücrelerde görülür

*Işık mikroskobuyla görülebilen organik bileşiklerdir

*Enerji kaybı görülmez *Virüsteki protein kılıf nükleik asiti korur

2)OSMOS *Her virüs türü canlı organizmanın değişik yerinde

*Yoğunluğun az olduğu yerden çok olduğu yere doğru yarı geçirgen bir yaşar

zardan su geçişidir

1)Bitki Virüsleri

*Sıvılarda çözünen maddeler yoğunluğa etki eder

*Yalnız RNA taşırlar

Kristalleri iğne şeklindedir

*Nişasta, seliloz, bazı proteinler, katı yağlar suda çözünmediğinden yo-2)Hayvan Ve İnsan Virüsleri

ğunluğa etki etmezler

*Hayvan ve insanlarda hastalık yaparlar

Emme Kuvveti:Yoğun ortamın yoğunluğundan dolayı diğer ortamdan *Nükleik asidi RNA olan virüsler AIDS,kabakulak,

Su emebilme kuvvetine denir

kızamık, grip,kuduz hastalığı virüsleridir

Osmatik Bsınç:Yoğun ortama doğru hareket eden su molekülleri zardan *AIDS son yıların en zararlı virüsü olup henüz müca-

Geçebilmek için zara uyguladığı kuvvete denir

delesine devam edilmektedir

Turgor Basınç:Yoğun olan hücrelere aşırı su geçişi sonucu dolan hücre

hacminin su tutamayacağından suyun dışarı çıkmak için zara yaptığı ba-BAKTERİLER

sınca denir

Plasmolis:Yoğun ortamlara koyulan hücrelerin zamanla su kaybederek *Dünyanın her yerinde havada, karada, suda hatta

büzülmesi olayına denir

Eğer hücre çok yoğun ortama konulursa ölebilir

Buzullar içinde yaşarlar

Deplazmolis:Az yoğun ortama koyulan hücrelerin zamanla su alarak şiş- *Boyları0,5-10 mikron çapı 0,2-1 mikron arasında

mesi olayına denir

Hücrenin konulduğu ortam çok sulu olduğundan şişe- değişir

rek patlayabilir

*Sulu ortamda rahat hareket ederler

Hipotonik Çözelti:Çözeni fazla çözüneni az olan sulu çözeltidir

*Uygun ırtamda 20 dk

İçinde bölünebilirler

Hizotonik “ “ :Çözeni ve çözüneni eşit olan çözeltilerdir

Hipertonik “ “ :Çözeni az çözüneni fazla olan yoğun çözelilerdir

Bakteri Metobolizması

*Enzim sistemleri hayvan ve yeşil bitkilerle benzerlik

gösterir

3)AKTİF TAŞIMA:*Çok azı ototrof olup ortamdaki basit inorganik mad-

*Hücre zarından geçebilecek küçüklükteki maddelerin canlı hücrelerde delerden kemosentez yoluyla organik madde sentezler

madde molekülerinin az olduğu yerden çok olduğu yere doğru zardaki *Bazıları parazit olarak beslenir

taşıyıcı moleküller yardımıyla enerji harcanarak madde taşımasıdır

*Bunlar hastalık yaptığından dolayı patojen bakteri-

*Taşıma işini zardaki taşıyıcı molekül yapar

lerdir

*Taşıyıcı molekül madde taşıyacağı zaman enerji harcayarak şekil değiş-

tirir

Maddeyi yakalar ve taşıma yönüne doğru hareket ettirerek taşır

MAVİ-YEŞİL ALGLER

*Cansız varlıklarda aktif taşıma olayı görülmez

*Belirli bir çekirdeği ve kloroplastı bulunmaz

4)ENDOSİTOZ:*Bir hücrelidirler

(Prakaryot)

*Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücre içine ta- *Fotosentez yapmalarını sağlayan klorofil pigmenti

şınması olayıdırç tanecikler halinde bulunduğundan renkleri yeşildir

*Canlı hücrelerde gerçekleşir

*Göllerde, tatlı su birikintilerinde,denizlerde yaşar

*Taşınacak olan madde hücre zarına değerek bir çöküntü meydana ge-

tirir

Madde bu çöküntüyle beraber hücre içine çöker

İleriki aşamada

hücre zarıyla beraber koparak hücre içine geçmiş olur

*Parçalanan maddeler hücre içindeki yapım ve yıkım reaksiyonlarından

geçerek enerji için kullanılır

KAMÇILILAR

*Hücre zarından dışarıya doğru protein yapıda ince uzun çıkıntı-

lara kamçı denri

*Kamçılar hareketli olup hem besin yakalamada hem de hareket

etmede görev alır

*İnsanlarda hastalık oluşturabilirler

*Eşeysiz olarak çoğalırlar

KÖKAYAKLILAR

*Hücre şekilleri belirgin değildir

*Tek hücrelidirler

*Hetetrof beslenirler

*Çoğalmaları hücre bölünmesiyle gerçekleşir

SPORLULAR

*Hem eşeyli hem eşeysiz üreme şekli olan metagenez ile

çoğalırlar

*Parazit olarak yaşayanları vardır

*İnsanlarda sıtma hastalığına yol açarlar

*Karaciğer ve alyuvar hücrelerinde çoğalırlar

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Hücre Zarında Madde Taşınması - Homolog Organ - Hücre Zarı Biyolojik Bilgi HOMOLOG ORGAN HÜCRE ZARINDA MADDE TAŞINMASI Kökenleri farklı görevleri aynı organlardırÖRN:İnsan 1)DİFÜZYON: kolu, kuş kanadı Madde moleküllerinin çok olduğu yerden azolduğu yere doğru Günümüzde sınıflandırma yapılırken hücrelerin çekir- madde geçişine denir değine bakılarak iki ayrı gruba ayrılır Difüzyon her iki ortamın madde moleküllerinin miktarı eşit olun- caya kadar devam ederBuna denge hali denir ve difüzyon durur 1)Prakaryotik Hücreler Difüzyonun gerçekleşme nedeni madde moleküllerinin sahip ol- Çekirdek zarı, çekirdekçik, çekirdek özsıvısı, zarlı dukları hızdan kaynaklanır Organeller bu tür hücrelerde bulunmaz Katı, sıvı, gaz hallerde difüzyon gerçekleşir Yönetici molekül olan kromozom veya DNA stoplaz- A)Normal Difüzyon maya dağınık bulunurlar Yoğunluğun çok olduğu yerden az olduğu yere doğru madde geç Fotosentetik olanlarda klorofil molekülü stoplazma- (Yoğunluk:Birim hacimdeki madde miktarıdır) ya dağılmıştır Geçecek olan moleküllerin çapı hücre zarı korunun çapından kü- Oksijenli solunum yapanlarda solunum mesezomu çük olması gerekir Vardır Hücre zarı korundan geçebilecek maddeler; glikoz,gliserol,yağ asitleri amino asitler, elementler,su ve bazı inorganik bileşiklerdir2)Ökoryatik Hücreler Hücre zarındaki difüzyon canlı ve cansız hücrelerde gerçekleşir Normal çekirdeğe ve zarlı organellere sahiptir B)Kolaylaştırılmış difüzyon TÜR:Ürediklerinde kısır olmayan verimli yavrular Hücre zarında taşıyıcı molekül vardır Oluşturan canlı topluluklarıdır Protein yapıdaki bu molekül hücre korundan geçecek büyüklükteki mad- deleri çok yoğun ortamdan az yoğun ortama doğru taşırlarMolekül çapıVİRÜSLER büyük olan maddeler bu şekilde taşınır Bu taşıma canlı hücrelerde görülür Işık mikroskobuyla görülebilen organik bileşiklerdir Enerji kaybı görülmez Virüsteki protein kılıf nükleik asiti korur 2)OSMOS Her virüs türü canlı organizmanın değişik yerinde Yoğunluğun az olduğu yerden çok olduğu yere doğru yarı geçirgen bir yaşar zardan su geçişidir1)Bitki Virüsleri Sıvılarda çözünen maddeler yoğunluğa etki eder Yalnız RNA taşırlarKristalleri iğne şeklindedir Nişasta, seliloz, bazı proteinler, katı yağlar suda çözünmediğinden yo-2)Hayvan Ve İnsan Virüsleri ğunluğa etki etmezler Hayvan ve insanlarda hastalık yaparlar Emme Kuvveti:Yoğun ortamın yoğunluğundan dolayı diğer ortamdan Nükleik asidi RNA olan virüsler AIDS,kabakulak, Su emebilme kuvvetine denir kızamık, grip,kuduz hastalığı virüsleridir Osmatik Bsınç:Yoğun ortama doğru hareket eden su molekülleri zardan AIDS son yıların en zararlı virüsü olup henüz müca- Geçebilmek için zara uyguladığı kuvvete denir delesine devam edilmektedir Turgor Basınç:Yoğun olan hücrelere aşırı su geçişi sonucu dolan hücre hacminin su tutamayacağından suyun dışarı çıkmak için zara yaptığı ba-BAKTERİLER sınca denir Plasmolis:Yoğun ortamlara koyulan hücrelerin zamanla su kaybederek Dünyanın her yerinde havada, karada, suda hatta büzülmesi olayına denirEğer hücre çok yoğun ortama konulursa ölebilir Buzullar içinde yaşarlar Deplazmolis:Az yoğun ortama koyulan hücrelerin zamanla su alarak şiş- Boyları0,5-10 mikron çapı 0,2-1 mikron arasında mesi olayına denirHücrenin konulduğu ortam çok sulu olduğundan şişe- değişir rek patlayabilir Sulu ortamda rahat hareket ederler Hipotonik Çözelti:Çözeni fazla çözüneni az olan sulu çözeltidir Uygun ırtamda 20 dk İçinde bölünebilirler Hizotonik “ “ :Çözeni ve çözüneni eşit olan çözeltilerdir Hipertonik “ “ :Çözeni az çözüneni fazla olan yoğun çözelilerdirBakteri Metobolizması Enzim sistemleri hayvan ve yeşil bitkilerle benzerlik gösterir 3)AKTİF TAŞIMA:Çok azı ototrof olup ortamdaki basit inorganik mad- Hücre zarından geçebilecek küçüklükteki maddelerin canlı hücrelerde delerden kemosentez yoluyla organik madde sentezler madde molekülerinin az olduğu yerden çok olduğu yere doğru zardaki Bazıları parazit olarak beslenir taşıyıcı moleküller yardımıyla enerji harcanarak madde taşımasıdır Bunlar hastalık yaptığından dolayı patojen bakteri- Taşıma işini zardaki taşıyıcı molekül yapar lerdir Taşıyıcı molekül madde taşıyacağı zaman enerji harcayarak şekil değiş- tirirMaddeyi yakalar ve taşıma yönüne doğru hareket ettirerek taşırMAVİ-YEŞİL ALGLER Cansız varlıklarda aktif taşıma olayı görülmez Belirli bir çekirdeği ve kloroplastı bulunmaz 4)ENDOSİTOZ:Bir hücrelidirler(Prakaryot) Hücre zarından geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücre içine ta- Fotosentez yapmalarını sağlayan klorofil pigmenti şınması olayıdırç tanecikler halinde bulunduğundan renkleri yeşildir Canlı hücrelerde gerçekleşir Göllerde, tatlı su birikintilerinde,denizlerde yaşar Taşınacak olan madde hücre zarına değerek bir çöküntü meydana ge- tirirMadde bu çöküntüyle beraber hücre içine çökerİleriki aşamada hücre zarıyla beraber koparak hücre içine geçmiş olur Parçalanan maddeler hücre içindeki yapım ve yıkım reaksiyonlarından geçerek enerji için kullanılır KAMÇILILAR Hücre zarından dışarıya doğru protein yapıda ince uzun çıkıntı- lara kamçı denri Kamçılar hareketli olup hem besin yakalamada hem de hareket etmede görev alır İnsanlarda hastalık oluşturabilirler Eşeysiz olarak çoğalırlar KÖKAYAKLILAR Hücre şekilleri belirgin değildir Tek hücrelidirler Hetetrof beslenirler Çoğalmaları hücre bölünmesiyle gerçekleşir SPORLULAR Hem eşeyli hem eşeysiz üreme şekli olan metagenez ile çoğalırlar Parazit olarak yaşayanları vardır İnsanlarda sıtma hastalığına yol açarlar Karaciğer ve alyuvar hücrelerinde çoğalırlar