Çevre Sorunları,Teknolojinin Çevresel Etkileri

**Prof. Dr. Sinsi** · 12-20-2012

Teknolojinin çevreye zararları
Çevre kirliliği ve nedenleri
Teknolojinin çevreye etkileri

Günümüzde dört bir tarafımızı saran teknoloji bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan da sağlığımızı tehdit etmektedir Teknolojik gelişmelerden etkilenen sadece insanlar değildir

Bu konudaki gelişmelere hiçbir etkisi olmayan bitki ve hayvanlar da olumsuz etkilenen taraflardır

Günümüzde dört bir tarafımızı saran teknoloji bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan da sağlığımızı tehdit etmektedir

Artan nüfusla birlikte devreye giren altyapılar, faaliyete geçtikleri günde bile yetersiz kalmaktadır

SU KİRLİLİĞİ

Suyun doğal özellik ve bileşiminin canlı sağlığını olumsuz yönde etkileyecek biçimde değişimi su kirliliği olarak tanımlanır

Çevre kirlenmesinden en çabuk, en kolay ve en çok etkilenen sudur

Çünkü her türlü kirlilik suyla temizlenmektedir

Su kirliliğinin başlıca kaynakları;

Evsel ve sanayi atıkları,

Gübreleme ve ilaçlama faaliyetleri sırasında tarım alanlarından yer altı sularına karışan kimyasal maddeler,

Nükleer ve termik santrallerden çıkan sıcak sular,

Yakıt taşıyan gemilerin sızdırması veya kazalar sonucu denize petrol dökülmesi

Toprak erozyonu sonucunda topraklar, akarsular vasıtası ile deniz ve göllere taşınarak buraları kirletir

Suların kirlenmesi sonucu kolera, tifo ve dizanteri gibi bulaşıcı hastalıklar yaygınlaşır

Kirlenmiş suların tarım alanlarında kullanılmasıyla toprağın niteliği bozulur ve verim düşer

TOPRAK KİRLİLİĞİ

İnsanlar tarafından toprağın içine ya da üzerine bırakılan zararlı maddelerin toprağın niteliğini bozmasına toprak kirliliği denir

Tarımsal ilaçların ve kimyasal gübrelerin çözeltileriyle sanayi tesisleri ve kentsel atıkların karıştığı sular toprağa temas ettiğinde kirliliğe sebep olur

Fabrika bacalarından havaya karışan çeşitli gazlar, asit yağışları şeklinde yeryüzüne düştüğünde toprağa karışarak verimini düşürür

Toprağa çeşitli yollarla karışan ağır metaller (Kurşun, çinko, civa gibi) bitkiler yoluyla bitkileri tüketen insan ve hayvanlara geçebilmektedir

Bu durum çeşitli hastalıklara neden olmaktadır

HAVA KİRLİLİĞİ

Volkanik patlamalar, orman yangınları, çöllerden esen rüzgarların meydana getirdiği hava kirliliği zamanla yok olur

Fakat, fosil yakıtlarının yanması, motorlu taşıtlar, sanayi faaliyetleri ve çöplerin yanması ile oluşan hava kirliliği çok tehlikelidir

Hava kirliliğini oluşturan unsurlar içinde zarar derecesi en yüksek olan kükürtdioksit gazıdır

Bu nedenle bu gazın havadaki miktarı çoğunlukla hava kirliliği için bir ölçü kabul edilmiştir

Kükürtdioksit gazı atmosfere karıştığında su buharı ile birleşerek asit haline dönüşmektedir

Asit yağmurları doğal bitki örtüsü, tarımsal üretim ve çayırlar üzerinde tahrip edici etki yapar

LONDRA TİPİ HAVA KİRLİLİĞİ

Sanayi kuruluşları ile binaların ısıtılmasında kullanılan fosil yakıtların oluşturduğu duman ile ortamdaki sisin karışmasıyla oluşan hava kirliliğine Londra tipi hava kirlenmesi denir

Londra?da 1952 yılında kükürt dioksit , sis ve duman karışımı olan hava tabakası şehri bir battaniye gibi örtmüş ve 4000 kişinin ölümüne yol açmıştır

Bu tip kirlenme ilk kez Londra?da görüldüğü için Londra tipi hava kirlenmesi adını almıştır

LOS ANGELES TİPİ HAVA KİRLİLİĞİ

Los Angeles tipi hava kirlenmesi egzoz gazlarının güneş ışınlarının etkisiyle karbon dioksite dönüşmesiyle oluşan hava kirliliğidir

Ülkemizde araç trafiğinin yoğun olduğu kıyı şehirlerimizde özellikle İstanbul'da bu tip hava kirliliğine zaman zaman rastlanılmakladır

Solunum yetersizliği, astım, bronşit, halsizlik, iştahsızlık, en tehlikelisi kanser ve anemi gibi rahatsızlıkların nedenleri arasında hava kirliliği önemli bir yer işgal etmektedir

Hayvanların hava kirliliğinden etkilenmesi solunum yoluyla ve beslenme sırasında aldıkları kirletici maddelerden kaynaklanmaktadır

NÜKLEER (RADYOAKTİF) KİRLENME

Uranyum ve toryum gibi elektron yayan maddelerin doğal denge halindeki diğer maddelerin atom yapılarını bozmasına nükleer kirlilik denir

Nükleer kirlilik, radyoaktif maddelerin hava, su ve toprağa karışmasıyla gerçekleşir

Radyoaktif maddelerin yaymış olduğu fazla miktardaki elektronlar canlılardaki hücre yapısını bozmakta ve kansere neden olmaktadır

ABD?nin 1945?te Nagazaki ve Hiroşima?ya attığı atom bombası,

1986?da Ukrayna?daki Çernobil Nükleer Santrali?nde meydana gelen patlama çok önemli çevre sorunları ortaya çıkarmıştır

Bu olayların sonucunda insanlar ölmüş; su, hava ve toprak kirliliği yaşanmıştır

BESİN KİRLENMESİ

Hava, su ve toprak kirlenmesinin bir sonucu olarak besin kirlenmesi ortaya çıkar

Sulardaki zehirli atıklar balıkların bünyesinde birikir

Bunları tüketen insanlar da olumsuz etkilenir

Fabrikalarda üretim aşamasında hijyene dikkat edilmemesi de besin kirlenmesine yol açar

Tarımda yüksek dozda kullanılan ilaçlar besinlerin yapısında kalır ve insanlar için zararlı hâle gelebilir

GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ

İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslerin bütününe gürültü kirliliği denir

Özellikle büyük kentlerimizde gürültü yoğunlukları oldukça yüksek seviyededir

Kent gürültüsünü artıran sebeplerin başında trafiğin yoğun olması, sürücülerin yersiz ve zamansız klakson çalmaları ve belediye hudutları içerisinde bulunan endüstri bölgelerinden çıkan gürültüler gelmektedir

Meskenlerde ise televizyon ve müzik aletlerinden çıkan yüksek sesler, zamansız yapılan bakım-onarımlar ile bazı işyerlerinden kaynaklanan gürültülerdir

Gürültü kirliliği insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkilemekte, fizyolojik ve psikolojik dengesini bozmakta, iş verimini azaltmaktadır

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre; meslek hastalıklarının %10'u, gürültü sonucu meydana gelen işitme kaybı olara tespit edilmiştir

Meslek hastalıklarının pek çoğu tedavi edilebildiği halde, işitme kaybının tedavisi yapılamamaktadır

12-20-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Çevre Sorunları,Teknolojinin Çevresel Etkileri Teknolojinin çevreye zararları Çevre kirliliği ve nedenleri Teknolojinin çevreye etkileri Günümüzde dört bir tarafımızı saran teknoloji bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan da sağlığımızı tehdit etmektedir Teknolojik gelişmelerden etkilenen sadece insanlar değildir Bu konudaki gelişmelere hiçbir etkisi olmayan bitki ve hayvanlar da olumsuz etkilenen taraflardır Günümüzde dört bir tarafımızı saran teknoloji bir yandan hayatımızı kolaylaştırırken bir yandan da sağlığımızı tehdit etmektedir Artan nüfusla birlikte devreye giren altyapılar, faaliyete geçtikleri günde bile yetersiz kalmaktadır SU KİRLİLİĞİ Suyun doğal özellik ve bileşiminin canlı sağlığını olumsuz yönde etkileyecek biçimde değişimi su kirliliği olarak tanımlanır Çevre kirlenmesinden en çabuk, en kolay ve en çok etkilenen sudur Çünkü her türlü kirlilik suyla temizlenmektedir Su kirliliğinin başlıca kaynakları; Evsel ve sanayi atıkları, Gübreleme ve ilaçlama faaliyetleri sırasında tarım alanlarından yer altı sularına karışan kimyasal maddeler, Nükleer ve termik santrallerden çıkan sıcak sular, Yakıt taşıyan gemilerin sızdırması veya kazalar sonucu denize petrol dökülmesi Toprak erozyonu sonucunda topraklar, akarsular vasıtası ile deniz ve göllere taşınarak buraları kirletir Suların kirlenmesi sonucu kolera, tifo ve dizanteri gibi bulaşıcı hastalıklar yaygınlaşır Kirlenmiş suların tarım alanlarında kullanılmasıyla toprağın niteliği bozulur ve verim düşer TOPRAK KİRLİLİĞİ İnsanlar tarafından toprağın içine ya da üzerine bırakılan zararlı maddelerin toprağın niteliğini bozmasına toprak kirliliği denir Tarımsal ilaçların ve kimyasal gübrelerin çözeltileriyle sanayi tesisleri ve kentsel atıkların karıştığı sular toprağa temas ettiğinde kirliliğe sebep olur Fabrika bacalarından havaya karışan çeşitli gazlar, asit yağışları şeklinde yeryüzüne düştüğünde toprağa karışarak verimini düşürür Toprağa çeşitli yollarla karışan ağır metaller (Kurşun, çinko, civa gibi) bitkiler yoluyla bitkileri tüketen insan ve hayvanlara geçebilmektedir Bu durum çeşitli hastalıklara neden olmaktadır HAVA KİRLİLİĞİ Volkanik patlamalar, orman yangınları, çöllerden esen rüzgarların meydana getirdiği hava kirliliği zamanla yok olur Fakat, fosil yakıtlarının yanması, motorlu taşıtlar, sanayi faaliyetleri ve çöplerin yanması ile oluşan hava kirliliği çok tehlikelidir Hava kirliliğini oluşturan unsurlar içinde zarar derecesi en yüksek olan kükürtdioksit gazıdır Bu nedenle bu gazın havadaki miktarı çoğunlukla hava kirliliği için bir ölçü kabul edilmiştir Kükürtdioksit gazı atmosfere karıştığında su buharı ile birleşerek asit haline dönüşmektedir Asit yağmurları doğal bitki örtüsü, tarımsal üretim ve çayırlar üzerinde tahrip edici etki yapar LONDRA TİPİ HAVA KİRLİLİĞİ Sanayi kuruluşları ile binaların ısıtılmasında kullanılan fosil yakıtların oluşturduğu duman ile ortamdaki sisin karışmasıyla oluşan hava kirliliğine Londra tipi hava kirlenmesi denir Londra?da 1952 yılında kükürt dioksit , sis ve duman karışımı olan hava tabakası şehri bir battaniye gibi örtmüş ve 4000 kişinin ölümüne yol açmıştır Bu tip kirlenme ilk kez Londra?da görüldüğü için Londra tipi hava kirlenmesi adını almıştır LOS ANGELES TİPİ HAVA KİRLİLİĞİ Los Angeles tipi hava kirlenmesi egzoz gazlarının güneş ışınlarının etkisiyle karbon dioksite dönüşmesiyle oluşan hava kirliliğidir Ülkemizde araç trafiğinin yoğun olduğu kıyı şehirlerimizde özellikle İstanbul'da bu tip hava kirliliğine zaman zaman rastlanılmakladır Solunum yetersizliği, astım, bronşit, halsizlik, iştahsızlık, en tehlikelisi kanser ve anemi gibi rahatsızlıkların nedenleri arasında hava kirliliği önemli bir yer işgal etmektedir Hayvanların hava kirliliğinden etkilenmesi solunum yoluyla ve beslenme sırasında aldıkları kirletici maddelerden kaynaklanmaktadır NÜKLEER (RADYOAKTİF) KİRLENME Uranyum ve toryum gibi elektron yayan maddelerin doğal denge halindeki diğer maddelerin atom yapılarını bozmasına nükleer kirlilik denir Nükleer kirlilik, radyoaktif maddelerin hava, su ve toprağa karışmasıyla gerçekleşir Radyoaktif maddelerin yaymış olduğu fazla miktardaki elektronlar canlılardaki hücre yapısını bozmakta ve kansere neden olmaktadır ABD?nin 1945?te Nagazaki ve Hiroşima?ya attığı atom bombası, 1986?da Ukrayna?daki Çernobil Nükleer Santrali?nde meydana gelen patlama çok önemli çevre sorunları ortaya çıkarmıştır Bu olayların sonucunda insanlar ölmüş; su, hava ve toprak kirliliği yaşanmıştır BESİN KİRLENMESİ Hava, su ve toprak kirlenmesinin bir sonucu olarak besin kirlenmesi ortaya çıkar Sulardaki zehirli atıklar balıkların bünyesinde birikir Bunları tüketen insanlar da olumsuz etkilenir Fabrikalarda üretim aşamasında hijyene dikkat edilmemesi de besin kirlenmesine yol açar Tarımda yüksek dozda kullanılan ilaçlar besinlerin yapısında kalır ve insanlar için zararlı hâle gelebilir GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ İnsanlar üzerinde olumsuz etki yapan ve hoşa gitmeyen seslerin bütününe gürültü kirliliği denir Özellikle büyük kentlerimizde gürültü yoğunlukları oldukça yüksek seviyededir Kent gürültüsünü artıran sebeplerin başında trafiğin yoğun olması, sürücülerin yersiz ve zamansız klakson çalmaları ve belediye hudutları içerisinde bulunan endüstri bölgelerinden çıkan gürültüler gelmektedir Meskenlerde ise televizyon ve müzik aletlerinden çıkan yüksek sesler, zamansız yapılan bakım-onarımlar ile bazı işyerlerinden kaynaklanan gürültülerdir Gürültü kirliliği insanların işitme sağlığını ve algılamasını olumsuz yönde etkilemekte, fizyolojik ve psikolojik dengesini bozmakta, iş verimini azaltmaktadır Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre; meslek hastalıklarının %10'u, gürültü sonucu meydana gelen işitme kaybı olara tespit edilmiştir Meslek hastalıklarının pek çoğu tedavi edilebildiği halde, işitme kaybının tedavisi yapılamamaktadır