Hamilelik Dönemi Testleri

Hamilelik Dönemi Testleri
Hamilelik Döneminde Hangi Laboratuar İncelemeleri Gerekir?
Kan Gruplarının Belirlenmesi

Daha önceden bilinmiyorsa anne ve baba adayının kan grupları genel olarak ilk gebelik muayenesinde belirlenerek takip kartına işlenir Kan grubu parmaktan alınan kanda belirlenirAnna adayının kan grubunun Rh(-) baba adayının Rh(+) olması durumunda Rh uygunsuzluğundan bahsedilir

Tam Kan Sayımı

Genel olarak ilk gebelik muayenesinde bir kez ve yine ilerleyen gebelik haftalarında da bir ya da iki kez daha kan sayımı yapılırGerekli durumlarda bu inceleme daha fazla sayıda da yapılabilirEn basit şekliyle yapılan kan sayımı kanın hemoglobin yoğunluğunu böylece anne adayında kansızlık olup olmadığını belirler
Bunun dışında kanda alyuvar yoğunluğu, akyuvar sayısı, trombosit sayısı, alyuvarların büyüklüklerini ve diğer bazı özelliklerini otomatik olarak hızlı bir şekilde belirleyen aletler sayesinde kanın çok çeşitli özellikleri hakkında bilgi sahibi olunabilir
Akyuvar sayısı enfeksiyon hastalıklarının tanısında, hemoglobin yoğunluğu, hematokrit ve alyuvar sayısı kansızlık tanısında, alyuvarların ortalama hemoglobin içeriği ve büyüklükleri kansızlığın nedeninin belirlenmesinde, trombosit sayısı ise kanamayı durdurucu bu hücrelerin yeterliliği hakkında çok önemli bilgiler verir

-Kansızlık tanısı konduğunda bu durumun demir eksikliği, B12 ve/veya folik asit vitamini eksikliği veya kalıtsal bir hastalığa bağlı olup olmadığı konusunda genel bir fikir edinilir

-Akyuvar sayısı gebeliğe bağlı fizyolojik artışın üstüne çıktığında enfeksiyona, aşırı düşmesinde ise akyuvar yapımını bozan bir hastalığa işaret edilebilir

-Trombosit sayısı gebeliğe bağlı fizyolojik düşüşün daha altında düşmüş olarak saptandığında kanamayı durdurmaktan sorumlu bu hücrelerin gereksiz yere harcanmasına neden olan bir hastalıktan şüphelenir

Tam İdrar Tahlili (TİT)

İdrar vücudun bir aynasıdırBu nedenle gebelikte idrar tahliline sıklıkla başvurulur ve beklide gebelik boyunca en sık başvurulan inceleme budur Tam idrar tahlilinde vücuttan atılan maddelerin yoğunluğuna bakıldığı gibi, idrar sedimenti adı verilen incelemeyle idrar çökeltisinde akyuvar, alyuvar ve bakteri gibi canlı hücreler ve idrar yolu taşına işaret edebilecek maddeler aranır İdrarda protein (albumin), aseton (keton), bilirubin görülmesi, ürobilinojenin aşırı artış olduğundan saptanması her zaman ileri inceleme gerektirir İdrarda glikoz varlığı ise gebelikte belli bir dereceye kadar normal kabul edilmekte beraber inceleme gerektirir

Gebelikte Tam İdrar Tahlili İle

-İdrar yollarında enfeksiyon bulguları saptanabilir (idrar sedimentinde normalden fazla alyuvar ve/veya akyuvar hücresi görülür)

-Erken gebelik döneminde aşırı bulantı ve kusmaları olan anne adayının genel beslenme durumu değerlendirilebilir (idrarda aseton –keton- çıkışı açlığa işaret eder ve açlık derecesiyle doğru orantılı olarak keton pozitifliği de artar)

-Gebeliğin ilerleyen aşamalarında tansiyon yükselmesiyle beraber idrarda protein varlığı ile preeklampsi(Gebeliğe bağlı yüksek tansiyon) tanısı konulabilir

-Anne adayının yeterli su içip içmediği değerlendirilebilir (yetersiz su içtiğinde idrarın rengi koyulaşır ve yoğunluğu artar)

İdrar Kültürü ve Antibiyogram

Gebelik idrar yolu enfeksiyonlarının gelişmesini kolaylaştırırİdrar sedimentinde akyuvar, alyuvar ve bakteri görülmesi idrar yollarında enfeksiyona işaret eder ve antibiyotik tedavisi gerektirirAncak antibiyotiklerin her türlü bakteriye etki etmemesi nedeniyle idrar kültürüyle bakterinin cinsi belirlenerek enfeksiyon tedavisi yapmak daha uygundur

Uygun koşullarda alınan idrar örneğinde varolan bakteri özel besin maddeleri eklenerek üretilir (kültüre edilir) ve bakterinin bazı antibiyotiklere hassasiyeti ölçülürBu hassasiyet ölçümüne antibiyogram adı verilir

Kültürde üreme olmazsa “steril” yani tedavi gerektirecek bakteri içermeyen idrardan bahsedilirÜreme “100000 koloni altındaysa” bu durumda üreyen bakterinin anne adayının kendisindeki bir enfeksiyondan değil numunenin barındırıldığı kaptan, genital dokulardan veya başka kaynaklardan bulaştığından şüphe edilir ve gerekirse inceleme tekrarlanır

“100000’in üzerinde üreme” durumunda ise mutlaka idrar yollarında tedavi gerektirecek sayıda bakteri var demektirBakterilerin hangi antibiyotiklere hassas olduğunu belirten antibiyogram raporuna göre uygun antibiyotik tedavisi verilir ve tedavi bitiminde genellikle 15 gün sonra tedavi başarısını değerlendirmek amacıyla idrar kültürü tekrarlanır

Anne adayını hiçbir şikayeti olmasa bile idrar kültüründe üreme olduğunda ileride oluşabilecek ciddi enfeksiyonları ve bunların sonuçlarını önlemek amacıyla antibiyotik tedavisi yapılırBu amaçla anne adaylarında gebeliğin başında bir kez ve mümkünse sonuna doğru bir kez daha idrar kültürü yapılarak muhtemel bir üreme saptanması ve uygun bir şekilde tedavi edilmesi uygundur

Enfeksiyon Tarama Testleri Kanda toksoplazma, kızamıkçık ve tercihen frengi tarama testleri gebelik planladığı dönemde yapılırBu amaçla anne adayından alınan kanda toksoplazmaya özgü IgG ve IgM türü antikorlar; kızamıkçığa özgü Rubella IgG ve IgM türü antikorlar ve frengi için genellikle VDRL adı verilen inceleme yapılırBu üç enfeksiyon türü gebelik döneminde geçirildiğinden bebekte doğumsal kusurlar yaratabildiğinden gebelik öncesi dönemde belirlenmeleri daha uygundur

Yukarıdaki incelemelerin gebelik öncesi dönemde yapılmaması durumunda doktorların bir kısmı aynı incelemelerin gebeliğin başında da yapılabileceği görüşünü taşırken, bazı doktorlar bu incelemelerin yalnızca yukarıdaki hastalığa özgü belirtileri olan anne adaylarında yapılması gerektiği görüşünü taşırlarHangi görüşün daha geçerli olduğu henüz tartışmalıdır

Bazı doktorlar anne adaylarına TORCH incelemesi (torç okunur ve Toksoplazma, Others (diğerleri), Rubella (kızamıkçık), CMV (sitomegolavirus) ve HSV (Herpes simpleks virüsü) kelimelerinin baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulan bir kelimedir) adı altında bir inceleme yapılmasını önerirlerAnne adaylarının kanında yukarıda adı geçen çok sayıda enfeksiyon etkeninin belirlenmesine yönelik yapılan bu inceleme gerek pahalı olması, gerekse yorumlanmasının çelişkilerle dolu olması nedeniyle giderek daha az sıklıkla uygulanır duruma gelmiştir

Hepatit B ve risk taşıyan anne adaylarında HIV (AIDS hastalığı etkeni) tarama testlerinin ise gebeliğin sonlarına doğru yapılması uygundur