11-29-2012
|
#1
|
Prof. Dr. Sinsi
|
Yeraltı Suları Nelerdir?
Yer altı suları nasıl bulunur - yer altı suları nasıl oluşur - yer altı suları nasıl beslenir - yer altı suları nasıl gerçekleşir
Dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli yeraltı kaynakları şu şekilde sıralanabilir :Yeraltı suları,petrol,kömür,doğalgaz ve çeşitli madenler
1)Yer Kabuğunun Tabakalı Yapısı:
toprak,çeşitli kayaların aşınmasından oluşan,içinde çürümüş bitki ve hayvan kalıntılarını bulunduran bir karışımdır Toprak kayaların aşınarak küçük taneciklere parçalanmasıyla oluşur
Toprağın oluşmasını birçok faktör etkiler Bunlarınbaşlıcalar,bölgedeki asıl kayanın türü,bölgede yaşayan organizma türleri,zaman ve iklimdir Sıcakve nemli iklimlerde kayalar hızlı aşındığından,toprak çabuk oluşur
2)Yeraltı Suları ve Yeraltı Oluşumları
Yeraltı Suları:
Tüm denizlerin sularını göz önüne alırsanız,Dünyada herkes için bol su olduğunu düşünebiliriz Oysa dünyada iki tane temel içme suyu kaynağı vardır bunlardan biri,yüzeyüzerinde,suyu tatlı olan göllerle nehirler,diğeri ise toprak altında depo edilmiş yeraltı sularıdır
a)Artezyenler:
Bazen su içeren geçirgen kaya katmanı,geçirgen olmayan çanak biçimli iki katman arasında bulunabilir Eğer su yanlarda yeterli yüksekliğe ulaşırsa,geçirgen olmayan tabaka delindiğinde,basınçlı su delinen yerden fışkırır Bu tür kuyulara artezyen kuyu denir
Artezyen kuyusunun açıldığı yer su seviyesinin altında ise,kuyu açıldığındayeraltı suyu bileşik kaplar prensibine göre kendiliğininde fışkırır
Kaynak Suları:Bazen yeraltı suyu kendiğilinden yer yüzüne çıkar Böyle sulara kaynak sular denir Kaynaklar,genellikle doymuş kuşağın gözeneksiz kaya tabakasıyla tepelerin kenarlarında bulunur Bu durumda su hiç bir yere gidemez,fakat yüzeye baskı yaparak dışarı çıkar
Artezyen kuyuları ve kaynak suları küçük yerleşim birimlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilir
Kaynak ve kuyu sularının bulunduğu bölgelerde yerleşim alanları ve endüstri tesisleri kurmakson derece tehlikelidir Yerleşim alanlarındanve endüstri tesislerinden çıkan atık ve kirli sular,gözenekli yapıdangeçerek kaynak ve kuyu sularına karışır Sonuçta,toplum için önemi büyük olan kuyu ve kaynaksularıda kirlenmiş olur
Dinlendirme su önce büyük havuzlara alınarak içindeki iri taneli madelerin dibe çökmesi sağlanır
süzme:su,üst üste sıralanmış çakıl ,kum,ince kum katmanlarından geçirilir Bu yöntemle suyun bulanıklığı giderilir
Havalandırmadinlenen su fıskıye halinde havaya püskürtülerek veya birden akıtılarak havalandırılır
Mikroplardanarıtma:Klorlama veya ozonlama yöntemi ile sudaki mikroplar öldürülür Bu işlemler tamamlandıktan sonrasu depolaraalınarak yerleşim yerlerine pompalanır
iyi Bir İçme Suyunda Aşağıdaki Özellikler Olmalıdır:
1-Renksiz,kokusuz,duru ve tadı hoş olmalıdır
2-içinde mikroplar ve başka canlı,cansız kalıntılar olmamalıdır
3-içinde vücut için yararlı madensel tuzlar yeterince olmalıdır
Yeraltı Oluşumları:
b>Sarkıt-Dikitler Ve Travertenler amla damla akan suyun biriktirdiği çeşitli minerallerden oluşan tortulkayaçlardır Bu kayaçların mağaraların tavanlarından veya yanlarından buz saçağı gibi aşağıya doğru sarkan tiplerine sarkıtdenir Mağaranın tabanından yukarıya doğru yükselen tiplerine ise dikit adı verilir
Sarkıt ve dikit türü bir tortullaşmanın uygun şartları şunlardır:
1-Mağaranın üzerinde,kaynakniteliğinde bir kayacın bulunması
2-Yağmur sularının aşağıya doğru süzülmesi
3-Suyun damla damla ve sürekli akmasına neden olacak bir geçidin bulunması
4-Mağara içinde buharlaşmaya ve karbondioksitin kaçışına önem veren yeterli hava akımının olması
Travertenler pamuk taşı olarak bilinir Kalsitten oluşan,yoğun katmanlı kayaçtır
ülkemizde başlıca traverten katmenleri Denizli'nin Pamukkale yöresinde,Tokat'a bağlı turhal ilçesinde ve Giresun'a bağlıAlucra ilçesinde bulunur
|
|
|