metafizik,felsefenin en temel konularını,bu konuların felsefe içinde işlenmesi açısından ele alan bilgi dalı.

**Şengül Şirin** · 11-27-2012

metafizik,felsefenin en temel konularını,bu konuların felsefe içinde işlenmesi açısından ele alan bilgi dalı

Tek tek ve farklı biçimlerde var olan nesnelerden ayrı,genel ve bir bütün olarak varlığın ya da var olmanın ne olduğunu araştırır

Bu bağlamda,varlığı çeşitli açılardan ele alan mantık,bilgi felsefesi,estetik ve etik ile yakın ilişkileri vardır

Metafizik terimi felsefe tarihi boyunca biryandan en üst felsefe disiplini olarak olumlu,bir yandan da boş ve anlamsız önermeler içeren bir alan olarak olumsuz anlamda kullanılmıştır

Metafizikle bilinçli biçimde uğraşan ilk filozoflar Eski Yunan düşünürleridir

İlk kez bu düşünürlerin ele aldığı temel metafizik sorun,zihin tarafından bilgi nesnesi edinilebilen,ama gerçek dünyada bulunmayan şelerin (soyut düşüncelerin ,örneğin sayıların,)genel olarak biçimlerin varlığı ve niteliğidir

Eski Yunan felsefesi algılanabilir gerçek dünya ile düşünülen zihinsel bir idea dünyasını ayırt etmiş,daha sonra metafizikle ilgilenen felsefeciler de soyutlamalar ile tözler arasındaki ilişkiler üzerinde durmuşlar,bunların ikisinin de mi gerçek olduğu,yoksa birinin ötekinden daha mı çok gerçeklik taşıdığı sorununu tartışmışlardır

Dolayısıyla doğa,zaman ve uzam,Tanrı'nın varlığı ve nitelikleri gibi sorunları biçim ile idea arasındaki ilişkiyi kavrama çabasıyla irdelemişlerdir

Metafizik usavurma biçiminin mantıkla yakın ilişkişi vardır

Metafizik bir usavurmayla ulaşılan bir sonucun yanlışlığı herhangi bir gerçek nesnenin olgusal durumuna bakarak değil,daha çok mantıksal zincirin tutarlılığı açısından tartışılır

Bazı felsefeciler ,gerçek dünya ile sınanamaması nedeniyle metafiziği eleştirmişler

başkaları ise bu özelliğin metafiziğin öteki bilgi dallarına göre üstünlüğünü oluşturduğunu öne sürmüşlerdir

Felsefe tarihinin ilk metafizikçileri Parmenides ve Platon'du

Sonraki yüzyıllarda metafiziğin en önemli konularından biri olan görünen dünya ile gerçek dünya ayrımı ilk kez bu düşünürlerce dile getirildi

Platon,sürekli değişen duyulur dünyanın geçici nesnelerinin karşısına değişmeyen duyulara verilmeyen,düşünce yoluyla ulaşılabilir bir dünya yerleştirdi

Platon'un madde biçim ayırımını sürdüren Aristoteles bunu farklı bir biçimde yorumladı

Ona göre madde her zaman kendi en üst biçimine doğru sürekli bir devinim içindeydi

Dolayısıyla Aristoteles için maddi dünya organik değişim içindeki bir süreklilikti

Hristiyanlığın gelişmesiyle dinsel etki altına giren metafiziğin ana sorunu Tanrı'ydı

Tanrı'nın varlığını kanıtlamak için çeşitli usavurmalar geliştirilirken,Tanrı ile dünya arasındaki ilişkiler (yaratılış,zamanın başlangıcı,Tanrı'nın dünya içinde varlığı vb) ve insanın Tanrı tarafından yaratılmış bir dünya içinde yaşamasının getirdiği sorunlar (özgürlük,ölümsüzlük

irade vb

)metafiziğin başlıca konuları oldu

Hıristiyan metafiziğinin en önemli düşünürleri arasında Augustinus,Aquinolu Aziz Tommaso ve Ockhamlı William sayılabilir

Yeniçağla birlikte Hıristiyanlığın Tanrı anlayışı eleştirilirken ,temel eleştiri ortamı gne metafizik oldu

Rene Descartes,bütün varlığı temelde,yer kaplayan madde ile düşünen zihin olarak iki bağımsız alana ayırdı

Bu kavrayış içinde Tanrı'nın konumu,yalnızca maddeyi yaratmış bir ilk neden olmakla sınırlıydı

ilk yaratılıştan sonra her iki dünya da kendi yasalarıyla işliyor,aralarındaki ilişki de insanın ruhu ile bedeni arasındaki ilişki aracılığıyla kuruluyordu

Descartes'tan sonra yeniçağ biliminin de gelişmesiyle metafizik alanındaki tartışmalar farklı boyutlar kazandı

Bir yandan varlığın ve evrenin yapısı üzerine farklı bakışlar önerildi

bir yanda da değişen dünya görüşleri içinde insanın konumu ve ahlak açısından ne yapması gerektiği ele alındı

Metafiziğe ilişkin çalışmalarını sürdüren filozoflardan Benedict de Spinoza daha çok etik ve eylem konusunda Descartes'in açtığı yolda yürürken,G

W

Leibniz özellikle metamatikteki gelişmelerden esinlenerek Tanrı'yı dünyayı,ve insanı tek bir anlamlı bütün içinde yorumlamaya çalıştı

Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsi

net için derlenmiştir

11-27-2012	#2
Şengül Şirin	metafizik,felsefenin en temel konularını,bu konuların felsefe içinde işlenmesi açısından ele alan bilgi dalı. metafizik,felsefenin en temel konularını,bu konuların felsefe içinde işlenmesi açısından ele alan bilgi dalıTek tek ve farklı biçimlerde var olan nesnelerden ayrı,genel ve bir bütün olarak varlığın ya da var olmanın ne olduğunu araştırırBu bağlamda,varlığı çeşitli açılardan ele alan mantık,bilgi felsefesi,estetik ve etik ile yakın ilişkileri vardırMetafizik terimi felsefe tarihi boyunca biryandan en üst felsefe disiplini olarak olumlu,bir yandan da boş ve anlamsız önermeler içeren bir alan olarak olumsuz anlamda kullanılmıştır Metafizikle bilinçli biçimde uğraşan ilk filozoflar Eski Yunan düşünürleridirİlk kez bu düşünürlerin ele aldığı temel metafizik sorun,zihin tarafından bilgi nesnesi edinilebilen,ama gerçek dünyada bulunmayan şelerin (soyut düşüncelerin ,örneğin sayıların,)genel olarak biçimlerin varlığı ve niteliğidirEski Yunan felsefesi algılanabilir gerçek dünya ile düşünülen zihinsel bir idea dünyasını ayırt etmiş,daha sonra metafizikle ilgilenen felsefeciler de soyutlamalar ile tözler arasındaki ilişkiler üzerinde durmuşlar,bunların ikisinin de mi gerçek olduğu,yoksa birinin ötekinden daha mı çok gerçeklik taşıdığı sorununu tartışmışlardırDolayısıyla doğa,zaman ve uzam,Tanrı'nın varlığı ve nitelikleri gibi sorunları biçim ile idea arasındaki ilişkiyi kavrama çabasıyla irdelemişlerdir Metafizik usavurma biçiminin mantıkla yakın ilişkişi vardırMetafizik bir usavurmayla ulaşılan bir sonucun yanlışlığı herhangi bir gerçek nesnenin olgusal durumuna bakarak değil,daha çok mantıksal zincirin tutarlılığı açısından tartışılırBazı felsefeciler ,gerçek dünya ile sınanamaması nedeniyle metafiziği eleştirmişlerbaşkaları ise bu özelliğin metafiziğin öteki bilgi dallarına göre üstünlüğünü oluşturduğunu öne sürmüşlerdir Felsefe tarihinin ilk metafizikçileri Parmenides ve Platon'duSonraki yüzyıllarda metafiziğin en önemli konularından biri olan görünen dünya ile gerçek dünya ayrımı ilk kez bu düşünürlerce dile getirildiPlaton,sürekli değişen duyulur dünyanın geçici nesnelerinin karşısına değişmeyen duyulara verilmeyen,düşünce yoluyla ulaşılabilir bir dünya yerleştirdiPlaton'un madde biçim ayırımını sürdüren Aristoteles bunu farklı bir biçimde yorumladıOna göre madde her zaman kendi en üst biçimine doğru sürekli bir devinim içindeydiDolayısıyla Aristoteles için maddi dünya organik değişim içindeki bir süreklilikti Hristiyanlığın gelişmesiyle dinsel etki altına giren metafiziğin ana sorunu Tanrı'ydıTanrı'nın varlığını kanıtlamak için çeşitli usavurmalar geliştirilirken,Tanrı ile dünya arasındaki ilişkiler (yaratılış,zamanın başlangıcı,Tanrı'nın dünya içinde varlığı vb) ve insanın Tanrı tarafından yaratılmış bir dünya içinde yaşamasının getirdiği sorunlar (özgürlük,ölümsüzlükirade vb)metafiziğin başlıca konuları olduHıristiyan metafiziğinin en önemli düşünürleri arasında Augustinus,Aquinolu Aziz Tommaso ve Ockhamlı William sayılabilir Yeniçağla birlikte Hıristiyanlığın Tanrı anlayışı eleştirilirken ,temel eleştiri ortamı gne metafizik olduRene Descartes,bütün varlığı temelde,yer kaplayan madde ile düşünen zihin olarak iki bağımsız alana ayırdıBu kavrayış içinde Tanrı'nın konumu,yalnızca maddeyi yaratmış bir ilk neden olmakla sınırlıydıilk yaratılıştan sonra her iki dünya da kendi yasalarıyla işliyor,aralarındaki ilişki de insanın ruhu ile bedeni arasındaki ilişki aracılığıyla kuruluyordu Descartes'tan sonra yeniçağ biliminin de gelişmesiyle metafizik alanındaki tartışmalar farklı boyutlar kazandıBir yandan varlığın ve evrenin yapısı üzerine farklı bakışlar önerildibir yanda da değişen dünya görüşleri içinde insanın konumu ve ahlak açısından ne yapması gerektiği ele alındıMetafiziğe ilişkin çalışmalarını sürdüren filozoflardan Benedict de Spinoza daha çok etik ve eylem konusunda Descartes'in açtığı yolda yürürken,GWLeibniz özellikle metamatikteki gelişmelerden esinlenerek Tanrı'yı dünyayı,ve insanı tek bir anlamlı bütün içinde yorumlamaya çalıştı Kaynak;AnaBritannica cilt 22 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır