İii. Reich Dışişleri Bakanlığı Arşivleri'nde Hitler-Halifax Görüşmesi

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-25-2012

Görüşmelerin başında

Lord Halifax

Führer’le kişisel açıklama aracıyla

İngiltere ve Almanya arasında karşılıklı olarak en iyi bir anlayışa ulaşma olanağına sahip olmaktan çok sevindiğini vurgular

Bu

sadece iki ülke için değil

aynı zamanda bütün Avrupa uygarlığı için de

çok büyük bir öneme sahipti

İngiltere’den çıkışından önce

o

İngiliz Başbakanı ve Dışışleri Bakanı’yla bu görüşmeden söz etti ve onlar da

kesin olarak konunun belirlenmesinde aynı fikirdeydiler

Yani

şimdi

iki ülaaai ilgilendiren bütün sorunları

geniş ve samimi bir şekilde inceleme olanağının nasıl yaratılabileceğini bilmek önem kazanıyor

İngiltere’de

güncel yanlış anlaşılmaların tümüyle dışta tutulabilmesi düşünülüyor

Almanya’nın ayağa dikilmesinde

Führer’in büyük yetenekleri bütünüyle ve çekincesiz takdir ediliyor ve eğer İngiliz kamuoyu zaman zaman Almanya’nın belli problemleri karşısında eleştirel bir tutum alıyorsa; bu

her şeyden önce

İngiltere’de

Almanların belli önlemlerinin neden ve hangi koşullarda alındığının iyi bilinmemesi gerçeğinden ileri gelmektedir

Aynı nedenle

İngiliz Kilisesi

Alman Kilisesi ile ilgili sorunun gelişmesi karşısında çok kaygı ve endişe duyuyor

İşçi Partisi içinde de

Almanya’da ortaya çıkan belli olgular

eleştirel bir mantıkla göz önüne alınır

Bu zorluklara rağmen

Lord Halifax ve İngiliz hükümeti’nin diğer üyeleri

Führer’in çok şey gerçekleştirdiği düşüncesine inanıyor ve sadece Almanya’da değil

çünkü; kendi ülkesinde komünizmi yıkıma uğratarak

ona

Batı Avrupa’nın yolunu tıkadı ve bu nedenle Almanya

bolşevizme karşı Batı’nın bir kalesi olarak değerlendirilebilir

İngiliz Başbakanı

samimi bir görüş alış-verişi aracılığıyla bir çözüm bulma olanağının tam olarak var olduğu düşüncesindedir

Ne kadar zor da olsa; problemlerin çözümü

karşılıklı güven yoluyla kolaylaştırılabilir

Eğer Almanya ve İngiltere

bir anlaşmaya varırsa ya da en azından az çok anlaşmaya yaklaşırsa; İngilizlere göre

bu gelişme

politik açıdan İngiltere’ye ve Almanya’ya yakın ülkelerin de

tartışmalara katılmalarını sağlayacaktı

Yani Alman-İngiliz işbirliğinin

kendilerine karşı düşmanca bir düzen içine girmediğini

başından itibaren İtalya ve Fransa pozisyonundaki ülkelerin anlamalarını sağlamak gerekir ki; 'Berlin-Roma mihveri'nin veya Londra ve Paris arasındaki iyi ilişkilerin

bir Alman-İngiliz yakınlaşmasından zarar göreceği izlenimi olmasın

Bu yakınlaşmanın devamında

zemin hazırlandıktan sonra; Batı Avrupa’nın dört büyük iktidarı

Avrupa’da barışın sürekli olabilmesi hususunda ortak bir temel yaratacaktır

Dört büyük gücün hiçbiri

herhangi bir bahaneyle

bu işbirliğinin dışında kalmamak zorundadır

çünkü; bugünkü istikrarsız duruma başka türlü bir son vermek mümkün olmayacaktı

Führer; eğer

karşılıklı istek ve saygı esas alınırsa; Batı Avrupa’nın dört büyük iktidarı arasında anlaşmayı gerçekleştirmenin kendisine kolay göründüğü cevabını verdi

Ortaya çıkarılmış olan bunca büyük pratik problemler

şeyleri daha da karmaşık hale getiriyordu

Almanya’nın işbirliği isteniyorsa; şu konuda diğer muhatapların nasıl davranacaklarını talep etmek uygun olur: Versay Antlaşması bakış açısından değerlendirilen bir devlet olarak

–ve o zaman

Avrupa ülkeleri arasında saf biçimde ilişkiler çerçevesini aşmak mümkün olamazdı– Almanya

Versay Antlaşması’nın maddi ve manevi namus lekesini artık taşımayan bir devlet muamelesi görecek miydi yoksa

bu leaaai taşımaya devam mı edecekti

Şu halde

değişen durumdan mantıklı bir sonuç çıkarmak uygun olacaktır

çünkü; aktif olarak hareket etme hakkı meşru görülmeyen bir devlet; ne kadar büyük güç olursa olsun; Avrupa politikasında aktif bir işbirliğini yüklenmeye mecbur edilemeyecekti

Şanssızlık şu ki; İngiltere ve Fransa’da halen

250 yıldan beri teorik bir kavram olmaktan öte bir anlam taşımayan Westefalya Barışı’ndan sonra

Almanya’nın son elli yıl boyunca gerçek bir olgu haline geldiği fikrine varılamıyor

Devleti iyi yönetme sanatı

belki

hoşa gitmeyen belli yanlara sahip olmak zorunda olsa da

bu gerçek olguyu kabul etmek anlamına gelir

İtalya’dan ve belli bir anlamda Japonya’dan söz edilecek

Tarih

sık sık hoşa gitmeyen gerçek olgular yaratır ve Almanya

bu türden gerçek bir olguya katlanmak zorunda kaldı

çünkü; 150 yıl boyunca varolmayan Polonya

adeta bugün hayata döndü

O (Führer)

temel görevinin

Alman halkını hoşa gitmeyen politik gerçeklere tahammül etmeyi öğrenecek bir şekilde eğitmek olduğuna inanıyor

Buradan

tartışılan problemin temelinin

başka nedenden en acil hayati ihtiyaçları bile tanınmayan bir ülaaae

etkin bir işbirliği açısından ne sunulabileceğini bilme sorunu olduğu sonucu çıkar

Uluslar arasındaki ilişkileri düzenlemenin iki olanağı vardır

Özgür güçler oyunu ki

birçok durumda

halkların yaşamına etkin bir müdahale anlamına gelirdi ve onca çabalar pahasına yarattığımız kültürümüzde ciddi altüst oluşları kışkırtabilirdi

İkinci olanak

özgür güçler oyunu yerine

“yüksek aklın” egemenliğini kabul etmek anlamına gelir; fakat

bu yüksek aklın

aşağı-yukarı özgür güçlerin eyleminin yolaçacak olduğu sonuçlara benzer şekilde sonuçlanmak zorunda olduğunu iyi anlamak gerekir

(Führer) O

son yıllar boyunca

çağdaş insanlığın

özgür güçlerin oyununu yüksek aklın metoduyla değiştirmek için yeterince sağduyulu olup olmadığını kendi kendine sordu

1919’da bu yeni metodu uygulamanın harika bir fırsatı kaçırıldı

O zaman

düşüncesizlik metodu yüksek aklın metoduna tercih edildi

Kısacası

bu

Amanya’nın

temel insan haklarını güvence altına almanın tek olanağı olan özgür güçler oyununa doğru itildiği anlamına gelir

Gelecek

bu iki yöntem arasında yapılacak seçime bağlıdır

Burada veya şurada

akıl yolunun mutlak olarak mecbur edilebileceği fedakarlıkların dökümünü yaparak; eski metoda: özgür güçler oyununa dönüşün hangi fedakarlıkları dayatacağını ortaya koymak gerekir

O zaman

açıkça görülecektir ki; birinci yol

ikincisinden daha az külfetlidir

Lord Halifax

saf biçimde ilişkilerin büyük bir değere sahip olmadığı ve bütün taraflar aynı öncüllerden ilham almıyorsa ve görüş birliği sağlanmamışsa; ciddi bir yakınlaşmaya ulaşılamayabileceğini takdir etme hususunda Führer’le aynı düşüncedeydi

O da

kendi adına; bunlar

şu veya bu muhatabın hoşuna gitmeyebileceğindenden sözedilen geçek olgular da olsa; gerçek bir temele dayanmadıkça sürekli bir başarının gerçekleştirilemeyebileceğine inanmaktadır

O

İngiltere’de herkesin

Almanya’yı büyük ve egemen bir ülke olarak değerlendirdiğini ve onunla görüşmelerin sadece bu temel üzerinde sürdürülmesi gerektiğini vurgular

İngilizler gerçekçidir

herhangi bir kimseden daha çok onlar

Versay diktasının yanlışlarının düzeltilmesi gerektiğine inanmaktadırlar

Eskiden de

her zaman İngiltere

etkisini bu gerçekçi anlamda kullandı

O

Rhenanya’nın önceden yapılan ayrılmasında

tazminatlar sorununun düzenlenmesinde ve Rhenanya’nın yeniden işgalinde de

İngiltere’nin oynadığı rolü hatırlatır

Çok uzak perspektiflerden yüksek sesle konuşmaktan kaçınarak ortak bir dil kullanmayı denemek gerekir

çünkü; bu

yanlış anlaşılmadan ve dolayısıyla da

problemin çözümünde ilerlenememesindenden başka bir sonuç vermez

İngilizler yönünden

herşeye rağmen statüko yürürlükte kalsın diye düşünülmüyor

İngiltere’de

yeni koşullara uyum sağlamanın

eski yanlışları düzeltmenin

varolan şeylerin durumunda gerekli hale gelen değişiklikleri anlamanın önemli olduğu bilinir

Ve İngiltere

etkisini; bu değişikliklerin

Führer’in sözünü ettiği düşüncesiz kararlar yoluyla

yani; son tahlilde savaşla aynı anlama gelen özgür güçler oyunuyla

yapılmaması yönünde kullanacak

İngiltere Hükümeti adına bir kez daha vurgulamak gerekir ki; güncel durumun değişmesi için hiçbir olanağın gözardı edilmemesi gerekir

fakat; değişikliklerin iyi anlaşılan bir kural temelinde yapılması gerekir

Eğer

iki taraf

dünyanın değişmez (statique) olmadığını anlama hususunda aynı düşünüyorsa; ortak ideallerden ilham alarak

varolan bütün enerjiyi

karşılıklı güven atmosferi içinde

ortak amacın elde edilmesine doğru yönelterek

bu ortak noktadan hareket etmeyi denemek gerekir

11-25-2012	#2
Prof. Dr. Sinsi	İii. Reich Dışişleri Bakanlığı Arşivleri'nde Hitler-Halifax Görüşmesi Görüşmelerin başında Lord Halifax Führer’le kişisel açıklama aracıyla İngiltere ve Almanya arasında karşılıklı olarak en iyi bir anlayışa ulaşma olanağına sahip olmaktan çok sevindiğini vurgular Bu sadece iki ülke için değil aynı zamanda bütün Avrupa uygarlığı için de çok büyük bir öneme sahipti İngiltere’den çıkışından önce o İngiliz Başbakanı ve Dışışleri Bakanı’yla bu görüşmeden söz etti ve onlar da kesin olarak konunun belirlenmesinde aynı fikirdeydiler Yani şimdi iki ülaaai ilgilendiren bütün sorunları geniş ve samimi bir şekilde inceleme olanağının nasıl yaratılabileceğini bilmek önem kazanıyor İngiltere’de güncel yanlış anlaşılmaların tümüyle dışta tutulabilmesi düşünülüyor Almanya’nın ayağa dikilmesinde Führer’in büyük yetenekleri bütünüyle ve çekincesiz takdir ediliyor ve eğer İngiliz kamuoyu zaman zaman Almanya’nın belli problemleri karşısında eleştirel bir tutum alıyorsa; bu her şeyden önce İngiltere’de Almanların belli önlemlerinin neden ve hangi koşullarda alındığının iyi bilinmemesi gerçeğinden ileri gelmektedir Aynı nedenle İngiliz Kilisesi Alman Kilisesi ile ilgili sorunun gelişmesi karşısında çok kaygı ve endişe duyuyor İşçi Partisi içinde de Almanya’da ortaya çıkan belli olgular eleştirel bir mantıkla göz önüne alınır Bu zorluklara rağmen Lord Halifax ve İngiliz hükümeti’nin diğer üyeleri Führer’in çok şey gerçekleştirdiği düşüncesine inanıyor ve sadece Almanya’da değil çünkü; kendi ülkesinde komünizmi yıkıma uğratarak ona Batı Avrupa’nın yolunu tıkadı ve bu nedenle Almanya bolşevizme karşı Batı’nın bir kalesi olarak değerlendirilebilir İngiliz Başbakanı samimi bir görüş alış-verişi aracılığıyla bir çözüm bulma olanağının tam olarak var olduğu düşüncesindedir Ne kadar zor da olsa; problemlerin çözümü karşılıklı güven yoluyla kolaylaştırılabilir Eğer Almanya ve İngiltere bir anlaşmaya varırsa ya da en azından az çok anlaşmaya yaklaşırsa; İngilizlere göre bu gelişme politik açıdan İngiltere’ye ve Almanya’ya yakın ülkelerin de tartışmalara katılmalarını sağlayacaktı Yani Alman-İngiliz işbirliğinin kendilerine karşı düşmanca bir düzen içine girmediğini başından itibaren İtalya ve Fransa pozisyonundaki ülkelerin anlamalarını sağlamak gerekir ki; 'Berlin-Roma mihveri'nin veya Londra ve Paris arasındaki iyi ilişkilerin bir Alman-İngiliz yakınlaşmasından zarar göreceği izlenimi olmasın Bu yakınlaşmanın devamında zemin hazırlandıktan sonra; Batı Avrupa’nın dört büyük iktidarı Avrupa’da barışın sürekli olabilmesi hususunda ortak bir temel yaratacaktır Dört büyük gücün hiçbiri herhangi bir bahaneyle bu işbirliğinin dışında kalmamak zorundadır çünkü; bugünkü istikrarsız duruma başka türlü bir son vermek mümkün olmayacaktı Führer; eğer karşılıklı istek ve saygı esas alınırsa; Batı Avrupa’nın dört büyük iktidarı arasında anlaşmayı gerçekleştirmenin kendisine kolay göründüğü cevabını verdi Ortaya çıkarılmış olan bunca büyük pratik problemler şeyleri daha da karmaşık hale getiriyordu Almanya’nın işbirliği isteniyorsa; şu konuda diğer muhatapların nasıl davranacaklarını talep etmek uygun olur: Versay Antlaşması bakış açısından değerlendirilen bir devlet olarak –ve o zaman Avrupa ülkeleri arasında saf biçimde ilişkiler çerçevesini aşmak mümkün olamazdı– Almanya Versay Antlaşması’nın maddi ve manevi namus lekesini artık taşımayan bir devlet muamelesi görecek miydi yoksa bu leaaai taşımaya devam mı edecekti Şu halde değişen durumdan mantıklı bir sonuç çıkarmak uygun olacaktır çünkü; aktif olarak hareket etme hakkı meşru görülmeyen bir devlet; ne kadar büyük güç olursa olsun; Avrupa politikasında aktif bir işbirliğini yüklenmeye mecbur edilemeyecekti Şanssızlık şu ki; İngiltere ve Fransa’da halen 250 yıldan beri teorik bir kavram olmaktan öte bir anlam taşımayan Westefalya Barışı’ndan sonra Almanya’nın son elli yıl boyunca gerçek bir olgu haline geldiği fikrine varılamıyor Devleti iyi yönetme sanatı belki hoşa gitmeyen belli yanlara sahip olmak zorunda olsa da bu gerçek olguyu kabul etmek anlamına gelir İtalya’dan ve belli bir anlamda Japonya’dan söz edilecek Tarih sık sık hoşa gitmeyen gerçek olgular yaratır ve Almanya bu türden gerçek bir olguya katlanmak zorunda kaldı çünkü; 150 yıl boyunca varolmayan Polonya adeta bugün hayata döndü O (Führer) temel görevinin Alman halkını hoşa gitmeyen politik gerçeklere tahammül etmeyi öğrenecek bir şekilde eğitmek olduğuna inanıyor Buradan tartışılan problemin temelinin başka nedenden en acil hayati ihtiyaçları bile tanınmayan bir ülaaae etkin bir işbirliği açısından ne sunulabileceğini bilme sorunu olduğu sonucu çıkar Uluslar arasındaki ilişkileri düzenlemenin iki olanağı vardır Özgür güçler oyunu ki birçok durumdahalkların yaşamına etkin bir müdahale anlamına gelirdi ve onca çabalar pahasına yarattığımız kültürümüzde ciddi altüst oluşları kışkırtabilirdi İkinci olanak özgür güçler oyunu yerine “yüksek aklın” egemenliğini kabul etmek anlamına gelir; fakat bu yüksek aklın aşağı-yukarı özgür güçlerin eyleminin yolaçacak olduğu sonuçlara benzer şekilde sonuçlanmak zorunda olduğunu iyi anlamak gerekir (Führer) O son yıllar boyunca çağdaş insanlığın özgür güçlerin oyununu yüksek aklın metoduyla değiştirmek için yeterince sağduyulu olup olmadığını kendi kendine sordu 1919’da bu yeni metodu uygulamanın harika bir fırsatı kaçırıldı O zaman düşüncesizlik metodu yüksek aklın metoduna tercih edildi Kısacası bu Amanya’nın temel insan haklarını güvence altına almanın tek olanağı olan özgür güçler oyununa doğru itildiği anlamına gelir Gelecek bu iki yöntem arasında yapılacak seçime bağlıdır Burada veya şurada akıl yolunun mutlak olarak mecbur edilebileceği fedakarlıkların dökümünü yaparak; eski metoda: özgür güçler oyununa dönüşün hangi fedakarlıkları dayatacağını ortaya koymak gerekir O zaman açıkça görülecektir ki; birinci yol ikincisinden daha az külfetlidir Lord Halifax saf biçimde ilişkilerin büyük bir değere sahip olmadığı ve bütün taraflar aynı öncüllerden ilham almıyorsa ve görüş birliği sağlanmamışsa; ciddi bir yakınlaşmaya ulaşılamayabileceğini takdir etme hususunda Führer’le aynı düşüncedeydi O da kendi adına; bunlar şu veya bu muhatabın hoşuna gitmeyebileceğindenden sözedilen geçek olgular da olsa; gerçek bir temele dayanmadıkça sürekli bir başarının gerçekleştirilemeyebileceğine inanmaktadır O İngiltere’de herkesin Almanya’yı büyük ve egemen bir ülke olarak değerlendirdiğini ve onunla görüşmelerin sadece bu temel üzerinde sürdürülmesi gerektiğini vurgular İngilizler gerçekçidir herhangi bir kimseden daha çok onlar Versay diktasının yanlışlarının düzeltilmesi gerektiğine inanmaktadırlar Eskiden de her zaman İngiltere etkisini bu gerçekçi anlamda kullandı O Rhenanya’nın önceden yapılan ayrılmasında tazminatlar sorununun düzenlenmesinde ve Rhenanya’nın yeniden işgalinde de İngiltere’nin oynadığı rolü hatırlatır Çok uzak perspektiflerden yüksek sesle konuşmaktan kaçınarak ortak bir dil kullanmayı denemek gerekir çünkü; bu yanlış anlaşılmadan ve dolayısıyla da problemin çözümünde ilerlenememesindenden başka bir sonuç vermez İngilizler yönünden herşeye rağmen statüko yürürlükte kalsın diye düşünülmüyor İngiltere’de yeni koşullara uyum sağlamanın eski yanlışları düzeltmenin varolan şeylerin durumunda gerekli hale gelen değişiklikleri anlamanın önemli olduğu bilinir Ve İngiltere etkisini; bu değişikliklerin Führer’in sözünü ettiği düşüncesiz kararlar yoluyla yani; son tahlilde savaşla aynı anlama gelen özgür güçler oyunuyla yapılmaması yönünde kullanacak İngiltere Hükümeti adına bir kez daha vurgulamak gerekir ki; güncel durumun değişmesi için hiçbir olanağın gözardı edilmemesi gerekir fakat; değişikliklerin iyi anlaşılan bir kural temelinde yapılması gerekir Eğer iki taraf dünyanın değişmez (statique) olmadığını anlama hususunda aynı düşünüyorsa; ortak ideallerden ilham alarak varolan bütün enerjiyi karşılıklı güven atmosferi içinde ortak amacın elde edilmesine doğru yönelterek bu ortak noktadan hareket etmeyi denemek gerekir