10.Sınıf Tarih Dersi Tüm Notları

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-25-2012

TARİH

Toplumların geçmişteki faaliyetlerini toplumlar arasındaki münasebetleri yer ve zaman göstererek sebep sonuç ilişkisi içinde inceleyen bilime tarih denir

Tarihin gözlemi deneyi ve tekrarı yapılamaz

BİR OLAYIN TARİH OLABİLMESİNİN ŞARTLARI

1-Zamanı bilinmeli

2-Yeri bilinmeli

3-Sebebi bilinmeli

4-Sonucu bilinmeli

5-Olay zamanda yayılma yapmalı

6- Olay mekanda ?yerde yayılma yapmalı

OSMANLI DEVLETİ?NİN KURULUŞU

Osmanlılar Oğuzların Bozok kolunun Günhan soyunun Kayı boyunun Karakeçili aşiretine mensupturlar

Kayı Boyu 1071 Malazgirt Savaşı?ndan sonra Anadolu?ya geldi

Kayı güç ve kudret demektir

Kayıların damgası iki ok arasında gerilmiş bir yaydır

Osmanlılar 1299 yılında Osman Bey tarafından Söğüt?te kurulmuştur

OSMAN BEY DÖNEMİ 1281-1326)

Amacı: Bursa?yı ele geçirmek

KOYUNHİSAR SAVAŞI (Bafeon Savaşı)

Tarihi: 1302

Tarafları: Osmanlılar X Bizans

Sebep: Bizans?ın Osmanlı ilerleyişini durdurmak istemesi

Sonuç: İzmit yolu Türklere açıldı

Önem: İlk Osmanlı-Bizans savaşıdır

ORHAN BEY DÖNEMİ (1326-1362)

Amacı: Balkanlara yayılmak (Orhan Bey babasının Bizans?a karşı yürüttüğü yayılma siyasetini aynen devam ettirdi

)

*Orhan Bey döneminde Bursa fethedildi ve beyliğin merkezi oldu

İpek sanayinin merkezi olan Bursa?nın fethi ile hazineye önemli bir gelir kaydedildi

MALTEPE ( PELEKANON) SAVAŞI

Tarihi: 1329

Taraflar: Osmanlı X Bizans

Sebep: 1-Bizans?ın Osmanlıların İznik kuşatmasını sonuçsuz bırakmak istemesi

2- Bizans?ın Türk kuvvetlerinin İstanbul Boğazı?na yaklaşmalarını önlemek istemesi

Sonuç: İznik yolu Türklere açıldı

OSMANLILARIN RUMELİ?DEKİ İSKAN SİYASETİ (İstimalet politikası)?NİN AMACI: İstimalet sisteminin amacı fethedilen yerlerde Türk nüfusunu arttırmak ve Türk kültürünü yaymaktı

Osmanlılara kendi isteği ile katılan beylikler: Karesioğulları Germiyanoğulları

Osmanlılara ilk katılan beylik: Karesioğulları

Osmanlılara son katılan beylik:Ramazanoğulları

Osmanlıları en çok uğraştıran beylik: Karamanoğulları

KARESİ BEYLİĞİ?NİN OSMANLILARA KATILMASININ ÖNEMİ

1-Karesi beyliği Osmanlıların aldığı ilk beyliktir

2-Karesi donanması ve donanma komutanları Osmanlıların emrine girdi

3-Karesi donanması ile Osmanlılar Rumeli?ye geçtiler

ÇİMPE KALESİ :

Çimpe kalesi Osmanlıların Rumeli?deki ilk askeri üssüdür

Çimpe Kalesi Bizans?ın Osmanlı yardımlarına karşı Osmanlılara verdiği bir hediyedir

Bizans imp

Çimpe?yi geri almak için para teklif ettiyse de Osmanlılar vermediler

I

MURAT ( HÜDAVENDİGAR) DÖNEMİ ( 1362-1389)

Amacı: Balkanlara kesin olarak yerleşmek

SIRP SINDIĞI SAVAŞI

Tarih:1364

Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar ( Sırp Bulgar Eflak Bosna Macar beyleri)

Sebep: Filipe ve Edirne?nin Osmanlılara teslim olması

Sonuç: 1-Balkanlardaki Türk ilerleyişi devam etti

2-Balkanlardaki Macar etkisi kırıldı

Önemi: 1-İlk Osmanlı-Haçlı savaşıdır

2- Savaş sonunda Osmanlılar?ın başkenti Bursa?dan Edirne?ye taşındı

PLOŞNİK BOZGUNU

1387 yılında Şahin Paşa komutasındaki Osmanlı kuvvetleri Ploşnik?te Sırp ve Boşnak kuvvetleri tarafından imha edildi

Ploşnik Bozgunu I

Kosova Savaşı?nın sebebidir

I

KOSOVA SAVAŞI

Tarihi: 1389

Taraflar: Osmanlı X Haçlılar (Sırp Boşnak Macar Eflak Arnavut Leh Çek kuvvetleri)

Sebep: Haçlıların Ploşnik bozgununda Osmanlıları yenmesi onlara cesaret vermişti

Sonuç: Balkanların Türk toprağı olduğu ispatlandı

Önemi:1-I

Kosova Savaşı Balkanlarda tutunabilmek için yaptığımız savaşların en büyüklerindendir

2-I

Murat savaş meydanını gezerken bir Sırplı tarafından şehit edildi

3-I

Murad?ın oğlu Bayezid bu savaşta gösterdiği ustalık ve çabukluk sebebiyle Yıldırım unvanını aldı

4- Savaş Balkan Yarımadası?nın geleceğini belirlemiştir

I

BAYEZİD ( YILDIRIM ) DÖNEMİ (1389-1403)

Amacı: Anadolu?da Türk birliğini kurmak

*Yıldırım Bayezid devrinde Osmanlılar ilk kez İstanbul?u kuşattılar

Yıldırım İstanbul?u 2 kez kuşatmış sonuç alamamıştır

*Yıldırım Bayezid devleti içinde bulunduğu güç durumdan kurtarmak ve ekonomik gelişmeyi sağlamak için Venedik tüccarlarına imtiyazlar (kapitülasyonlar) verdi

Hayatı boyunca Venedik tüccarlarını himaye etmeyi kabul etti

Ayrıca Venedikliler Osmanlı topraklarında serbestçe ticaret yapacaklar ve vergi vereceklerdi

*Yıldırım Bayezid savaş meydanında padişah olan ilk ve son Osmanlı padişahıdır

*Yıldırım Bayezid düşmana esir düşen ilk ve son Osmanlı padişahıdır

ANADOLU HİSARI (GÜZELCE HİSAR)

1397 tarihinde Yıldırım Bayezid tarafından İstanbul Boğazı?nı denetlemek ve İstanbul kuşatmalarında Bizans?a Karadeniz?den yardım gelmesini engellemek amacı ile yaptırılmıştır

NİĞBOLU SAVAŞI

Tarihi:1396

Taraflar: Osmanlılar X Haçlılar (Macar kralı komutasındaki Haçlı ordusu)

Sebep: Osmanlıların İstanbul?u kuşatmaları

Sonuç: Bulgaristan tamamen Osmanlı topraklarına katıldı

Önemi: Savaşta çok fazla ganimet elde edildi

Bu ganimetle Osmanlılar bir çok eser inşa ettirdiler

Bursa Ulu Cami bunlardan biridir

Osmanlı-Karaman rekabetinin ana sebebi:

İki devletin de kendilerini Türkiye Selçuklularının mirasçısı saymaları bu rekabetin ana sebebidir

ANADOLU?DA SİYASİ BİRLİĞİN KURULMASI İÇİN SAVAŞMADAN YAPILAN ÇALIŞMALAR

1-I

Murat Germiyanoğlu Süleyman Şah?ın kızı ile oğlu Yıldırım Bayezid?i evlendirdi

Devlet Hatun çeyiz olarak Kütahya Tavşanlı Emet ve Simav?ı getirdi

2-I

Murat kızını Karamanoğlu Alaeddin Ali Bey ile evlendirdi

3-I

Murat Hamitoğullarından Akşehir Beyşehir Seydişehir Yalvaç ve Isparta?yı 80 bin altın karşılığında satın aldı

4- Sivas hakimi Kadı Burhanettin ölünce Sivas halkı şehri Osmanlılara teslim etti

ANKARA SAVAŞI

Tarih: 28 Temmuz 1402

Taraflar: Yıldırım Bayezid X Timur

Sebep: 1-Yıldırım Bayezid ile Timur arasındaki üstünlük mücadelesi 2-Yıldırım Bayezid?in doğuya doğru genişlemesi Timur?un hoşuna gitmemişti

Sonuç:1-Bizans?ın alınması 50 yıl gecikti

2-Osmanlıların Balkanlardaki ilerleyişi durdu

Arnavutluk boşaltıldı

3-Yıldırım Bayezid tarafından kurulan Anadolu birliği bozuldu

Çünkü Timur Anadolu beyliklerine bağımsızlıklarını geri verdi

4-Timur Osmanlı topraklarını Yıldırım?ın oğulları arasında paylaştırdı

Böylece Osmanlı Devleti parçalandı

5-Yıldırım Bayezid Timur?a esir düştü

Esarete dayanamayıp kısa sürede öldü

6- Osmanlı Devleti?nin gelişmesi 50 yıl gecikti

7-Fetret devri başladı

FETRET DEVRİ ( 1402-1413)

Yıldırım Bayezid?in Ankara Savaşı?nda Timur?a yenilmesi ile başlayan ve Çelebi Mehmet?in hükümdar olmasına kadar geçen 11 yıllık saltanat karışıklığına Osmanlı tarihinde Fetret devri adı verilir

Fetret devrine Timur?un Osmanlı ülkesini Yıldırım Bayezid?in oğulları arasında paylaştırması sebep olmuştur

ÇELEBİ MEHMET DÖNEMİ (1413-1421)

Amacı:Anadolu birliğini yeniden sağlayarak devleti güçlendirmek

*Çelebi Mehmet Osmanlı Devleti?nin ikinci kurucusu sayılır

II

MURAT DÖNEMİ (1421-1444/ 1446-1451)

Amacı: Balkanlarda Osmanlı aleyhine bozulan dengeyi yeniden sağlamak

*II

Murat kuruluş döneminin son padişahıdır

*II

Murat Türkçe?ye çok önem vermiştir

Devletin resmi kayıtları II

Murat?tan itibaren Türkçe tutulmuştur

EDİRNE-SEGEDİN ANTLAŞMASI

Tarih:1444

Taraflar:Osmanlı- Macar+Sırp

En önemli maddesi: İki taraf birbirleriyle 10 yıl savaşmayacaklar

( II

Murad bu maddeyi antlaşmaya koyarak tahtı 12 yaşındaki oğlu II

Mehmed?e bırakmak istiyordu

10 sene sonra II

Mehmed savaşacak yaşa gelecekti

)

VARNA SAVAŞI

Tarih:1444

Taraflar: Osmanlı X Haçlılar (Macar Erdel Eflak Leh Venedik Sırp Alman)

Sebep: Osmanlı tahtına 12 yaşındaki II

Mehmed?in geçmesi

Sonuç:1-Hıristiyanların Osmanlıları Avrupa?dan atma ümitleri sona erdi

2- Bizans?ın kaderi belirlendi

3-Balkanlarda 500 yıl sürecek Osmanlı hakimiyeti başladı Rumeli?de kesin olarak Türk egemenliği sağlandı

II

KOSAVA SAVAŞI

Tarih:1448

Taraflar:Osmanlı X Haçlılar ( Macar Erdel Eflak Alman)

Sebep: Haçlılar Varna yenilgisinin izlerini silmek istediler

2- Türk düşmanı Hunyadi Yanoş?un Macar kralı olup Haçlıların yardımı ile Osmanlılara saldırmak istemesi

Sonuç1-Avrupalı ülkeler saldırıdan savunmaya geçtiler

Haçlılar bir daha Türklere saldırmaya cesaret edemediler

(1683 tarihine kadar) 2-Bu zafer Türklerin kesin olarak Balkanlara yerleşmesini sağlamıştır

3-Eflak yeniden Osmanlılara tabi oldu

4-Bulgaristan ve Kuzey Yunanistan Osmanlı yönetimine girdi

Bu bölgelere Anadolu?dan getirilen göçmenler yerleştirildi ve özellikle Bulgaristan hızla Türkleşti

Tarih: 1514

Taraflar: Yavuz SS X Şah İsmail (Safeviler)

Sebep:Şah İsmail?in Şii mezhebini Osmanlı topraklarında yaymak istemesi

Sonuç:1-Doğu Anadolu Osmanlı idaresi altına girdi

2-Dulkadiroğlu beyliğine son verildi ve toprakları Osmanlı hakimiyetine girdi

3-Tebriz-Halep Tebriz-Bursa ipek yolu Osmanlı kontrolüne geçti

3- Şah İsmail hazinesini bırakarak kaçtığı için Osmanlılar büyük ganimet elde ettiler

4-Şiiliğin Anadolu?da yayılması geçici olarak önlenmiştir

Önemi:Savaş Osmanlı ateşli silahlarının üstünlüğünü göstermiştir

MISIR SEFERİ

1-MERCİDABIK SAVAŞI

Tarih:1516

Taraflar:Osmanlılar X Memlukler

Sebep: 1-İslam dünyasının liderliği için Yavuz Sultan Selim halifeliği Memlukler?den almalıydı

2-Mısır alınırsa Baharat yolu Osmanlıların eline geçecek ve Avrupa ülkeleri ekonomik yönden Osmanlılara bağlanacaktı

Sonuç: 1-Suriye Filistin ve Lübnan Osmanlıların eline geçti

2-Mısır yolu Osmanlılara açıldı

3- Ramazanoğulları Osmanlılara katıldı

4- Kansu Gavri öldürüldü

2-RİDANİYE SAVAŞI:

Tarih:1517

Taraflar: Osmanlı X Memlukler

Sebep: Yavuz Sultan Selim?in Memluklere son darbeyi vurmak istemesi

Sonuç: Kahire fethedildi ve Memluk Devleti sona erdi

MISIR SEFERİ?NİN SONUÇLARI:

1-Mısır Suriye FilistinLübnan ve Hicaz bölgesi Osmanlı topraklarına katıldı

2- Kutsal emanetler Mekke ve Medine?nin anahtarları Osmanlılara teslim edildi

Halifelik Osmanlılara geçti

(Osmanlı padişahları 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması?na kadar bu unvanı kullanmadılar

) 3- Baharat ticaret yolu Osmanlılara geçti

(Ancak coğrafi keşiflerin yapılmasından dolayı Osmanlılar Baharat yolundan istedikleri gibi faydalanamamışlardır

) 4-Mısır seferi sonunda Osmanlı hazinesi tamamiyle doldu

5-Venedikliler Kıbrıs için Memluklere verecekleri vergiyi bundan sonra Osmanlılara ödemeye başladılar

6- Mısır?ın fethi ile Kuzey Afrika seferleri için önemli bir üs elde edildi

7-Yavuz savaştan sonra halife ve akrabalarını idari tedbir olarak alim ve şeyhleri medreselerde yararlanmak üzere İstanbul?a getirdi

Önemi: 1-Halifelik Osmanlılara geçti

2- Mısır seferi ile Osmanlı ateşli silahları ile hiçbir devletin boy ölçüşemeyeceği anlaşıldı

*Yavuz Sultan Selim şir-i pençe (aslan pençesi) adı verilen bir çıban sebebiyle ölmüştür

I

SÜLEYMAN DÖNEMİ ( KANUNİ)

Amacı: Avrupa krallarını dize getirmek

*Unvanı muhteşem büyüktür

*Osmanlı tahtında en uzun kalan padişahtır

BELGRAT?IN FETHİ

Tarih: 1521

II

Murat Belgrat?ı kuşattı ancak alamadı

Fatih Sırbistan seferinde Belgrat hariç bütün Sırbistan?ı fethetti (1459)

Kanuni 1521?de Tuna?dan ve karadan kuşattığı Belgrat?ı fethetti

Önemi: Belgrat Orta Avrupa?ya yapılacak seferler için önemli bir üs olmuştur

MOHAÇ MEYDAN MUHAREBESİ

Tarih:1526

Taraflar: Osmanlılar X Macarlar

Sebep: Alman İmparatoru Şarlken?e esir düşen Fransız kralı Fransuva?yı kurtarmak

2- Kanuni Fransuva?yı kurtararak Avrupa?daki Haçlı birliğine Fransa?nın katılmasını engellemek istemiştir

Sonuç: Macaristan?ın tamamı ele geçirildi ve Avusturya ile Osmanlı Devleti arasında tampon bir Macar krallığı kuruldu

I

VİYANA KUŞATMASI

Tarih:1529

Taraflar: OsmanlılarX Macarlar

Sebep: Avusturya arşidükü Ferdinad?ın Budapeşte?yi ele geçirmesi

Sonuç: Budapeşte geri alındı ama Ferdinand ordusu ile ortada yoktu

Bu sebeple Osmanlı ordusu Viyana?yı kuşattı

Ancak ordu kuşatma için hazırlıksız gelmişti ve kış mevsimi yaklaşmıştı

Bu sebeplerden dolayı I

Viyana kuşatması başarısız olmuştur

İSTANBUL BARIŞI

Tarih:1533

Taraflar: Osmanlılar-Avusturya

Önemi: Avusturya kralı protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk olacaktır

ZİGETVAR SEFERİ

Tarih:1566

Taraflar:Osmanlı X Avusturya

Sebep: Avusturya?nın antlaşma şartlarına uymaması

Sonuç: Zigetvar Kalesi fethedildi

Önemi: Zigetvar seferi Kanuni?nin son seferidir

FRANSA KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN KABUL ETTİ

1-Avrupa?da kendisine karşı oluşturulan cephede sırtını Asya?da Osmanlılar gibi güçlü bir devlete dayamak istiyordu

2-Fransa Şarlken?e karşı Kanuni?ye güvenmek istiyordu

OSMANLILAR KAPİTÜLASYONLARI NİÇİN VERDİLER

1-Kanuni Şarlken?in Avrupa?da kendisine karşı kuracağı bir Haçlı ordusunda Fransa?nın bulunmasını engellemeye çalışıyordu

2-Kanuni Fransızları Akdeniz limanlarına çekerek Akdeniz ticaretini canlandırmak istiyordu

Kapitülasyonlar Kanuni ile Fransuva?nın yaşadığı sürece geçerliydi

Ancak II

Mahmut döneminde kapitülasyonlar sürekli hale getirildi

Osmanlı Devleti kapitülasyonlar yüzünden Avrupalı tüccarların açık pazarı haline geldi

Her alanda Osmanlıların geri kalmasını sağlayan kapitülasyonlar 1923 Lozan Antlaşması ile kaldırılmıştır

İRAN SEFERLERİ

Tarih: 1533 1548 15531577

Taraflar: Osmanlı X Safeviler

Sebep: Safevilerin Kanuni?nin batı seferlerini fırsat bilip Anadolu?ya saldırmaları

Sonuç

İran seferleri Amasya Antlaşması ve Ferhat Paşa Antlaşması ile son bulmuştur

AMASYA ANTLAŞMASI

Tarih:1555

Taraflar: Osmanlılar X Safeviler

Önemi: Osmanlılar ile Safeviler arasındaki ilk antlaşma

FERHAT PAŞA ANTLAŞMASI

Tarih:1590

Taraflar: Osmanlılar ?Safeviler

Önemi: Bu antlaşma ile Osmanlılar doğudaki en geniş sınırlarına ulaşmışlardır

DENİZLERDE GELİŞMELER

RODOS?UN FETHİ

Tarih:1522

Sebep:Rodos?u ellerinde bulunduran St

Jean şövalyeleri Mısır Suriye ve Anadolu arasındaki deniz taşımacılığını devamlı engelliyorlardı

Sonuç:Rodos fethedildi ve şövalyeler Malta adasına yerleştirildi

PREVEZE DENİZ SAVAŞI

Tarih: 1538

Taraflar: Osmanlı X Haçlılar

Sebep: Akdeniz?de Osmanlı hakimiyetini sağlamak

Sonuç:1-Şarlken?in Akdeniz?deki üstünlüğü sona erdirildi

2-Akdeniz bir Türk gölü haline geldi

Önemi: Preveze Deniz Savaşı?nın tarihi olan 28 Eylül ülkemizde Türk Denizcilik Günü olarak kutlanmaktadır

HİNT DENİZ SEFERLERİ

Tarih:1538-1553

Taraflar: Osmanlılar X Portekizliler

Sebep: Portekizliler Basra Körfezi?ni kapatarak Baharat yolunu değiştirmişlerdi

Bu durum Osmanlı ekonomisine büyük zarar veriyordu

2- Portekizliler Müslüman tüccarlara zarar veriyorlardı

Sonuç:Seferler başarısız olmuştur

Bunun sebebi Osmanlıların okyanuslara dayanıklı büyük gemilerinin olmayışı ve komutanlar arasındaki anlaşmazlıklardır

II

SELİM DÖNEMİ (SARI SELİM)

KIBRIS?IN FETHİ

Tarih:1571

Taraflar: Osmanlı X Haçlılar

Sebep: Anadolu Suriye Mısır arasındaki deniz yolunun güvenliği ve Doğu Akdeniz?e Osmanlıların tam hakimiyeti için Kıbrıs?ın fethi şarttı

Sonuç:1-Osmanlılar Doğu Akdeniz?e hakim oldular

2- Güney kıyılarımızın güvenliği sağlandı

İNEBAHTI SAVAŞI

Tarih: 1571

Taraflar: Osmanlı X Haçlılar

Sebep: Osmanlıların Kıbrıs?ı fethetmeleri

Sonuç: Haçlı donanması İnebahtı?da demirli bulunan Osmanlı donanmasını yakarak imha etti

SOKOLLU MEHMET PAŞA?NIN KANAL PROJELERİ

1-Süveyş kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Baharat yolu işlerlik kazanacak ve Ümit Burnu yolu önemini kaybedecekti

)

2-Don Volga Kanalı ( Bu kanal açılabilseydi Osmanlılar Karadeniz?den Hazar Denizi?ne geçebilecek ve Orta Asya Türkleri ile yakından ilişkiye girilebilecekti

)

3-İznik-Sapanca kanalı ( Bu kanal açılabilseydi İstanbul Boğazı?nın trafiği rahatlatılabilecekti

)

*II

Selim ordunun başında savaşa gitmeyen ilk padişahtır

*II

Selim şehzadelerin sancağa gitmeleri usulünü kaldırdı ve şehzadeler için sarayda hapis hayatı başladı

XVII

yüzyılda göreve gelen bazı padişahların yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu

2- Devlet adamlarının da yeteneksiz ve güçsüz kişiler oluşu ve devlet adamlarının göreve iltimas ile getirilmesi

3- Toprak yönetiminin bozulması

4-İlmiye teşkilatının bozulması

5-Medreselerin bozulması

6- Askeri teşkilatın bozulması

7- Uzun süren savaşlar sonucu güvenliğin bozulması 8-Maliyenin bozulması 9-Üretimin azalması

10-Tımar sisteminin bozulmasına paralel olarak tarım ve hayvancılığın gerilemesi

11-Paranın değerinin azalması

12-Avrupa?daki bilim ve teknik gelişmelerine kayıtsız kalınması

13-Yeterince genişlemişken daha fazla fetih hareketlerine girişilmesi

14- Avrupalıların Osmanlılara karşı Haçlı birlikleri oluşturması

15- Osmanlı Devleti?nin sömürge kurmaması

16-Sokollu Mehmet Paşa?nın ölümü

Duraklama dönemi: Sokollu Mehmet Paşa?nın 1579?da ölümünden 1683 II

Viyana Kuşatması?na kadar geçen döneme Osmanlı tarihinde Duraklama dönemi adı verilir

I

AHMET DÖNEMİ

*I

Ahmet padişahlığın Osmanlı soyunun ekber ve erşed( büyük ve aklı başında olan) olanına geçmesine karar verdi

Böylece padişahların kardeşleri de tahta çıkabildiler

*I

Ahmet Sedefkar Mehmet Ağa?ya Sultanahmet Cami?ni yaptırtmıştır

ZİTVATOROK ANTLAŞMASI

Tarih: 1606

Taraflar:Osmanlı-Avusturya

Önemi:1- Osmanlı padişahı ile Avusturya kralı protokol bakımından eşitlendi

2- Zitvatorok Antlaşması Osmanlı Devleti?nin çöküşünün ilk aşamasıdır

II

OSMAN DÖNEMİ ( GENÇ OSMAN)

*II

Osman Osmanlı tarihinde ayaklanma sonucu öldürülen ilk padişahtır

*Yenilik hareketlerine girişen ilk Osmanlı padişahı

HOTİN SEFERİ

Tarih:1621

Taraflar: Osmanlı-Lehistan

Sebep: Lehistan?ın Boğdan?ın iç işlerine karışması

Sonuç: Hotin antlaşması imzalanarak savaş sona erdi

Bu antlaşmayla Boğdan yine Osmanlı egemenliğine girdi

Önemi: II

Osman Hotin kalesi önünde savaşmayan Yeniçeri Ocağı?nı kaldıracağını açıkladı

Bu kararı onun öldürülmesi ile sonuçlanmıştır

IV

MURAD DÖNEMİ

* IV

Murad döneminde 1633?te İstanbul?da büyük bir yangın çıktı

İstanbul?un % 20?si yandı

Bu sebeple IV

Murat yangınlara sebep olduğu gerekçesi ile tütün ve içki içilmesini yasakladı

Tebdil-i kıyafet ederek ( kıyafet değiştirerek) İstanbul?u gezer ve yasağa uymayanları cezalandırırdı

KASR-I ŞİRİN ANTLAŞMASI

Tarih: 1639

Taraflar: Osmanlı-İran

Önemi: 1-Bu antlaşma Türk İran sınırının çizilmesinde etkili olmuştur

2-Antlaşma İran ile Osmanlılar arasında 150 yıl süren savaşları sona erdirmiştir

I

İBRAHİM DÖNEMİ (DELİ İBRAHİM)

*I

İbrahim Osmanlı tarihinde öldürülen ikinci padişahtır

IV

MEHMED DÖNEMİ ( AVCI)

*IV

Mehmed döneminin ünlü sadrazamları: Köprülü Mehmet Paşa Köprülü Fazıl Ahmet Paşa Tarhunca Ahmet Paşa ve Merzifonlu Kara Mustafa Paşa

BUCAŞ ANTLAŞMASI

Tarih:1672

Taraflar: Osmanlı-Lehistan

Önemi: Osmanlıların batıda toprak kazandıkları son antlaşmadır

II

VİYANA KUŞATMASI (1683)

Sebebi: Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Viyana?yı alırsa Kanuni dönemindeki güçlü duruma dönüleceğine inanıyordu

Sonuç: Viyana alınamadı

Viyana?yı alamamamızın sebepleri: 1-Viyana?nın savunmaya müsait oluşu

2- Askerin yiyecek sıkıntısı çekmesi

3- Askere Viyana?yı yağmalama izni verilmemesi

4- Kırım Hanı Murat Giray?ın Merzifonlu Kara Mustafa ile arası açık olduğundan Haçlı ordusunun Tuna nehrini geçmesine izin vermesi

Önemi:1- Viyana bozgunundan sonra Osmanlılar savunmaya çekildiler

Bu savunma 1922 Sakarya Meydan Muharebesi?ne kadar sürdü

2- Viyana bozgunundan sonra Avrupalı devletler ( Avusturya Venedik Malta Lehistan ve Rusya) Kutsal İttifak?ı kurdular ve Osmanlılara hep beraber saldırmaya başladılar

I

mahmud DÖnemİ

BELGRAD ANTLAŞMALARI

Tarih: 1739

Taraflar: Osmanlı-Avusturya Osmanlı- Rusya

Önemi: 1-Belgrad antlaşmaları Osmanlıların 18

yüzyılda (Gerileme döneminde) imzaladığı son kazançlı antlaşmalardır

2-Belgrad antlaşmaları ile Karadeniz?in bir Türk gölü olduğu bir kez daha kabul edildi

3- Osmanlılar ittifakların önemini kavradı ve ilk kez İsveç ile ittifaka girdi

4-Anlaşmalarda arabuluculuk yapan Fransa kapitülasyonların daha da genişletilmesini ve süresiz hale gelmesini sağladı (1740)

III

MUSTAFA DÖNEMİ

*Osmanlı tarihinde son cülus bahşişi III

Mustafa tahta çıkınca verilmiştir

PANSLAVİZM

Rusya?nın Balkanlardaki milletleri Slav ve Ortodoks propagandası ile Osmanlı?dan ayırıp önce bağımsız sonra kendine bağımlı hale getirerek Akdeniz?e inme politikası

Panslavizm Küçük Kaynarca Antlaşması ile netlik kazandı

Panslavizm başlangıçta başarılı oldu

Balkan devletleri bağımsızlıklarını kazandı ancak Rusya?yı Akdeniz?e indirmediler

ÇEŞME BASKINI

Tarih:1770

III

Mustafa döneminde 1768?de başlayan Osmanlı-Rus savaşında Baltık denizinden kalkan bir Rus donanması İngilizlerin yardımıyla Cebelitarık boğazından geçerek Mora kıyılarına geldi

Bunu fırsat bilen Mora Rumları ayaklandılar

Osmanlılar isyanı bastırınca Rus donanması Çeşme?de demirli bulunan Osmanlı donanmasını yaktı

I

ABDÜLHAMİD DÖNEMİ

*I

Abdülhamid yabancı askeri uzmanların Müslüman olmaları şartı ile kıyafetleri konusundaki kısıtlamaları kaldırdı

KÜÇÜK KAYNARCA ANTLAŞMASI

Tarih:1774

Taraflar:Osmanlı-Rusya

Önemi:

1-Kırım bağımsız oldu

Osmanlılar ilk kez Müslüman-Türk toprağını terketmek zorunda kaldılar

Ayrıca Kırım kaybedilince Karadeniz Türk gölü özelliğini kaybetti

2-Rus ticaret gemileri Karadeniz ve Akdeniz?de serbest dolaşma hakkı kazandı

Böylece Karadeniz Türk gölü olma özelliğini kaybetti

3-Ruslar Osmanlı yönetimindeki Ortodoksları koruma hakkını elde etti

Böylece Osmanlıların içişlerine karışmaya başladı

Ayrıca Panslavizmin uygulanması için zemin hazırlamış oldu

4-Osmanlı devleti ilk kez bir devlete Rusya?ya savaş tazminatı verdi

5-Rusya kapitülasyonlardan yararlandı

6-Ruslar İstanbul?da daimi elçi bulunduracaklardı

OSMANLI TARİHİNİN ÜÇ MEŞUM (UĞURSUZ ANTLAŞMASI)

1-Karlofça Antlaşması

2-Küçük Kaynarca Antlaşması

3-Sevr Antlaşması

III

SELİM DÖNEMİ

*Osmanlı tarihinde isyan sonucu öldürülen 3

padişahtır

YAŞ ANTLAŞMASI

Tarih:1792

Taraflar: Osmanlı-Rusya

Önemi: Osmanlı Devleti Kırım?ın Rusya?ya ait olduğunu kabul etti

Böylece Karadeniz Türk gölü olma özelliğini kesin olarak kaybetti

OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ

1-Osmanlı Fransız ilişkileri Fransa kralı Fransuva?yı Şarlken?den kurtarmak için Osmanlıların yaptığı Mohaç Meydan Muharebesi ile Kanuni döneminde başladı

2-Kanuni Fransızlara kapitülasyonlar verdi

3-Belgrad antlaşmalarında arabuluculuk yapan Fransa kapitülasyoların süresiz hale gelmesini sağladı

4-Osmanlılar Fransız İhtilali?nden sonra kurulan Fransız yönetimini tanıdı

5-Fransa İngiltere?nin sömürgelerine göz dikti ve sömürgelerine giden yolu kesmek için Osmanlı yönetimindeki Mısır?ı işgal etti

Ancak Napolyon ilk yenilgisini Nizam-ı Cedid askerlerinden Akka?da aldı ve bölgeden çekildi

6-Fransa kapitülasyonlardan faydalanmakla birlikte Osmanlılar aleyhindeki bütün ittifaklara katıldı

7-Fransa Osmanlı Devleti?nin Kuzey Afrika?daki topraklarına göz dikti ve Cezayir ve Tunus?u işgal etti

8-Balkan milletlerini Osmanlılar aleyhine kışkırttı

9-Yahudileri Filistin?de devlet kurmaya davet etti

10-Bütün bu gelişmeler karşısında Osmanlılar İngilizlere yanaştı ancak İngiltere?nin Mısır?ı işgali üzerine Osmanlılar yeniden Fransız yanlısı bir politika izlediler

11-I

Dünya Savaşı?nda Fransa İtilaf devletleri saflarında Osmanlılara saldırdı ve savaş sonunda Osmanlı topraklarını paylaşan ve işgal eden devletler arasına katıldı

KABAKÇI MUSTAFA İSYANI

Tarih:1807

Sebep: 1-III

Selim?in ıslahatlarını (Nizam-ı Cedid hareketi) Yeniçeriler din adamları ve esnaf çıkarlarına uygun bulmadı

2-III

Selim Yeniçerilere Nizam-ı Cedid askerinin elbisesini giydirmek istiyor ve Yeniçerileri düzenli talime tabi tutmak istiyordu

Sonuç: 1-III

Selim Nizam-ı Cedid?i kaldırdı

2-Asiler III

Selim?i tahttan indirip yerine IV

Mustafa?yı çıkardılar

3-İsyanı bastıran Alemdar Mustafa Paşa Kabakçı ve adamlarını öldürttü

4-IV

Mustafa yeniden tahta çıkma ihtimali olan III

Selim?i öldürttü

5-Alemdar Mustafa Paşa IV

Mustafa?yı tahttan indirip yerine II

Mahmud?u çıkardı

Önemi: Kabakçı Mustafa isyanı Nizam-ı Cedid dönemini ortadan kaldırmıştır

II

MAHMUD DÖNEMİ

*Devlet memurlarının pantolon ceket ve fes giymesini kanunlaştırdı

*Nizam-ı Cedid ordusunun Kabakçı isyanı ile ortadan kaldırılması üzerine Alemdar Mustafa Paşa Sekban-ı Cedid ordusunu kurdu

Yeniçeriler bir isyan sonucu Alemdar Mustafa Paşa?yı öldürerek bu ocağa son verdiler

KÜTAHYA ANTLAŞMASI

Tarih:1833

Taraflar: Osmanlı-Mısır valisi Mehmet Ali Paşa

Maddesi: Mehmet Ali Paşa?ya Mısır ve Girit valiliklerine ek olarak oğlu İbrahim Paşa?ya Cidde valiliği ile Adana muhassıllığı (vergi toplama hakkı) verildi

HÜNKAR İSKELESİ ANTLAŞMASI

Tarih:1833

Taraflar: Osmanlı-Rusya

Önemi:Antlaşma ile Boğazlar sorunu ortaya çıkmıştır

BALTA LİMANI ANT

Tarih: 1838

Taraflar: Osmanlı-İngiltere

Önemi: Osmanlıların imzaladığı en ağır kapitülasyon antlaşmasıdır

ABDÜLMECİD DÖNEMİ

LONDRA KONFERANSI

Tarih:1840

Taraflar: İngiltere Rusya Avusturya Prusya

Maddeleri: 1-Mısır hukuki yönden Osmanlılara bağlı kalacak 2-Mısır yönetim olarak Mehmet Ali Paşa ve oğullarına bırakılacak 3-Suriye Girit ve Adana valilikleri Osmanlılara geri verilecek

*Abdülmecid 1841?de Mısır Fermanı ile Mısır?ın yönetim düzenini belirlemiştir

LONDRA ANTLAŞMASI-BOĞAZLAR SÖZLEŞMESİ

Tarih:1841

Taraflar: Osmanlı İngiltere Fransa Prusya Avusturya Rusya

Önemi: 1-Boğazlar uluslar arası bir statü kazandı

2-Boğazlar sorunu ilk kez devletler arası bir konferansta görüşülmüştür

TANZİMAT FERMANI (GÜLHANE HATT-I HÜMAYUNU) (3 Kasım 1839)

Fermanla:1-Hıristiyan- Müslüman bütün vatandaşların eşitliği can mal ve namus güvenliği sağlandı

2-Mal edinme ve miras hakkı tanındı

3-Müsadere usulü kaldırıldı

Ferman sayesinde Osmanlı Devleti batılı devletlerin desteğini sağladı ve Mısır meselesinin çözümü kolaylaştı

KIRIM SAVAŞI

Tarih: 1853-1856

Taraflar: Rusya X Osmanlı+İngiltere+Fransa+Piyomente

Sebep: Osmanlı ordusunun modernleştirilme çalışmaları Rus çarı I

Nikola?nın hoşuna gitmemiş ve Osmanlı ordusu güçlenmeden önce saldırmayı düşünmüştü

Sonuç: Paris Antlaşması ile savaş sona erdi

Önemi: 1-Avrupalı devletler ilk bir savaşta Osmanlılara yardım ettiler

Çünkü Rusya?nın Osmanlıları yıkarak topraklarına yerleşmesini istemiyorlardı

2-Bu savaş sırasında Osmanlı Devleti ilk kez dış borç aldı ( İngiltere?den)

PARİS ANTLAŞMASI:

Tarih:1856

Taraflar: Rus- Osmanlı+ İngiltere+Fransa+Avusturya+Sardunya

Önemi: Osmanlı Devleti bir Avrupa devleti sayıldı ve toprak bütünlüğü Avrupa devletlerinin garantisi altına alındı

ISLAHAT FERMANI (1856):

Fermanla: 1- Hıristiyan vatandaşların can ve mal güvenliği sağlanacaktı

2- Hıristiyanlara din ve eğitim özgürlüğü tanınacaktı

3- Gayrı müslimlerde devlet memurluğu ve askerlik yapabilecekti

4- Gayrı müslimler de taşınmaz mallar satın alabileceklerdi (ev gibi)

5-İltizam usulüne son verilecek

Islahat Fermanı Paris Antlaşması ile güvence altına alınmıştır

ABDÜLAZİZ DÖNEMİ

*İntihar eden ilk Osmanlı padişahıdır

*Avrupa?ya giden ilk Osmanlı padişahıdır

*Yavuz Sultan Selim?den sonra Mısır?a giden ilk Osmanlı padişahıdır

ŞARK MESELESİ-TÜRK MESELESİ

Şark Meselesi V

Yüzyılda Huğ kavimlerinin Avrupa?ya gelişi ile başlar

Şark Meselesi 1815 Viyana Kongresi?nde Rus çarı Aleksander tarafından ortaya atılmıştır

Avusturya Rusya Fransa İngiltere arasında Osmanlı topraklarının paylaşılmasıdır

Şark meselesine göre:

1-Türkler Avrupa?dan atılmalı

2-Türkler Balkanlardan atılmalı

3-Türkler Anadolu?dan atılmalı

4-Mümkünse Orta Asya?ya dönmeleri sağlanmalıdır

V

MURAT DÖNEMİ

*Abdülaziz?den sonra tahta çıkan V

Murat akıl sağlığı bozulunca tahttan indirildi ve yerine II

Abdülhamit tahta çıktı

II

ABDÜLHAMİD DÖNEMİ:

*II

Abdülhamit Tanzimat?ın son meşrutiyetin ilk padişahıdır

İslamcı ve Alman yanlısı bir politika izlemiştir

MEŞRUTİYET (1876-1878) (20 Mart 1877- 14 Şubat 1878)

I

Meşrutiyet Meclisi ikiye ayrılıyordu: 1- Meclis-i Mebusan (Milletvekilleri halk tarafından seçilirlerdi

) 2-Meclis-i ayan (Devletin ileri gelenleri padişah tarafından seçilirlerdi

)

I

Meşrutiyet Meclisi ilk Osmanlı anayasası olan Kanun-ı Esasi?yi uygulamıştır

Bu anayasa padişahı yeniden açma şartı ile meclisi kapatma yetkisi veriyordu

II

Abdülhamid 1877-78 Osmanlı-Rus savaşındaki yenilgiyi bahane ederek meclisi kapatmıştır

I

Meşrutiyet Meclisi?nde 44 Hıristiyan 4 Yahudi 71 Müslüman milletvekili ile padişahın atadığı 26 ayan vardı

1877-1878 OSMANLI- RUS SAVAŞI (93 HARBİ)

Sebep:Osmanlı Devleti Sırbistan ve Karadağ?a ayrıcalıklar verilmesini kabul etmiyordu

Sonuç: Ayastefanos (Yeşilköy) Antlaşması ile savaş sona erdi

Önemi: Bu savaş sırasında Kafkaslardan ve Balkanlardan Osmanlı topraklarına en büyük göç yaşanmıştır

BERLİN ANTLAŞMASI

Tarih:1878

Taraflar: Osmanlı+İngiltere-Rusya

Maddeleri: 1- Sırbistan Karadağ ve Romanya bağımsız oldu

2- Bulgaristan üçe ayrıldı

A)Bulgar Prensliği B) Makedonya C) Doğu Rumeli 3-Doğu Anadolu?da Ermenilerin oturduğu yerde ıslahat yapılacak

4-Bosna-Hersek hukuki olarak Osmanlılara bağlandı ve yönetimi bir süre için Avusturya?ya bırakıldı

5-Kars Ardahan ve Batum Ruslara bırakıldı Doğubeyazıt ise Osmanlılarda kaldı

Önemi: 1-Rusya ile imzalanan Ayastefanos Antlaşması?nı geçersiz kılmıştır

2-Osmanlıların başına Ermeni meselesini açmıştır

(Rusya bundan böyle Akdeniz?e inmek için doğuda bir Ermeni devletinin kurulması için çalışacaktır

İngiltere ise kendisine bağlı bir Ermeni devleti kurdurarak Rusya?nın Akdeniz?e inmesini engellemeye çalışacaktır

) 3-Bu antlaşma Panslavizm akımının bir zaferidir

4- Berlin Antlaşması?nda arabuluculuk yapan İngiltere bunun karşılığı olarak Kıbrıs adasına yerleşmiştir

1885 İSTANBUL ANTLAŞMASI

Taraflar: Osmanlı-Mısır

Önemi:İngiltere?nin Mısır?daki varlığı resmiyet kazandı

DÖMEKE MEYDAN SAVAŞI

Tarih: 1897

Taraflar: Osmanlılar X Yunanlılar

Sebep girit?in Yunanistan?a bağlanmak istemesi

Sonuç: Osmanlılar yendiği halde Batılı devletlerin isteği ile İstanbul?da bir antlaşma yapılarak savaşa son verildi

1897 İSTANBUL ANTLAŞMASI

Taraflar: Osmanlılar- Yunanlılar

Önemi: Girit özerk hale geldi

(II

Meşrutiyet?in ilan edildiği sıralarda Yunanistan Girit?i işgal etti ve adayı Yunanistan?a bağladı

Balkan savaşları sonunda imzalanan Atina Antlaşması ile Girit Yunanistan?a bağlandı

)

DÜYUN-I UMUMİYE

II

Abdülhamid döneminde Osmanlılar dış borçlarını ödeyemeyince Avrupalı devletler alacaklarına karşılık Düyun-ı Umumiye (Genel Borçlar) idaresini kurdular (1881)

Başında alacaklı devletlerin bulunduğu idare tütün ispirto pul tuz ve orman gelirlerine el koydular

Böylece Osmanlılar ekonomik bağımsızlıklarını kaybettiler

ERMENİ MESELESİ

II

MEŞRUTİYET

II

Meşrutiyet?in I

Meşrutiyet?ten tek farkı II

Meşrutiyet meclisinde siyasi partilerin olmasıdır

*II

Meşrutiyet?in getirdiği karışıklık ortamında Bulgaristan bağımsızlığını ilan etti

Avusturya Bosna-Hersek?i Yunanistan Girit adasını kendi topraklarına kattığını ilan etti

VI

Mehmet 1919?da Meclis-i Mebusan?ı kapattı

31 MART OLAYI (1909)

Sebep: Meşrutiyet?i ortadan kaldırıp II

Abdülhamid?i tahttan indirmek

Sonuç: Hareket ordusu isyanı bastırdı

II

Abdülhamid tahttan indirilerek