Osmanlıca Kelimeler, Osmanlı Sözlüğü

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-25-2012

CEMÂL: 1

Allah'ın lütf ve ihsan sıfatıyla tecellisi

2

Yüz güzelliği

CEMÂL-İ HAK: Allah'ın güzelliği ki, müminler cennette onu temaşa edeceklerdir

CEMÂLULLAH: 1

Allah'ın cemâlı, Allah'ın güzelliği

2

Allah'ın lütfu ihsaniyle tecellisi

CEMEL: Deve

CEM'-İ KILLET: Arapça'da türlü vezinlerde cemileri olan isimlerin, bu cemilerinden dokuzdan aşağı mahsus olanları

CEM'İ MAHLUKÂT: Bütün yaratıklar

CEMM-İ GAFÎR: Büyük cemaat, insan kalabalığı

CENÂBET: 1

Gusül abdesti almayı gerektiren durum

2

Gusül gerektiği halde henüz gusül yapmamış kimse

CENAH: 1

Yan taraf, cihet

2

Kol, pazu

3

Kanat, kuş kanadı

CENNATU'N-NAÎM: Naîm Cennetleri, nimetlerle dolu olan cennetler

CERAD: "Cerâde"nin çoğulu

1

Çekirgeler

2

Yağmacılar

CERH: Yaralama, yaralatma, çürütme

CERİME: "Cürm"ün çoğulu

Suçlar, günahlar

CESTE CESTE: Bölüm bölüm, yavaş yavaş

CEVAD-I MUTLAK: Şarta bağlı olmaksızın çok ihsanda bulunan, cömertlik eden Cenab-ı Allah

CEVAHİR: Cevherler, çok değerli olan şeyler

CEVÂMİU'L-KELİM: Kelimeler topluluğu

CEVÂRİH: "Cerh"den yaralayanlar, yırtıcı hayvanlar, yırtıcı kuşlar

CEVAZ: İzin, müsaade, caiz olma

CEVELAN: Dolaşma, gezme

CEVF: 1

Boşluk, oyuk, çukur

2

Orta yarı

CEVHER: 1

Varlığı için başkasına muhtaç olmayan

2

Bir şeyin özü

CEVR Ü ZULM: Ezâ ve zulüm

CEVR: Ezâ, eziyet, haksızlık, sitem

CEYB: Yakanın göğüs üzerindeki açık yeri

CEYŞ-İ USRET: Güçlük ordusu

CEYYİD: İyi, güzel, hoş

CEZÂLET: Rekaketsizlik, peltek kekeme veya pepe olmayış

CEZÎRETÜ'L-ARAB: Arap yarımadası

CEZM: 1

Kesin karar, niyet

2

Kesme, katı

CİBAYET: Câbîlik, vergi, gelir toplama

CİBİLLİYET: Huy, yaratılış

CİBRİL: Dört büyük melekten biri, vahiy meleği olan Cebrail

CİBT VE TAGUT: Haç ve put

Allah'tan başka canlı cansız mabut edinilmiş şeyler

CÎD: Boyun

CİDD: 1

Bir işi gerçekten çalışıp işleme

2

Ciddilik

CÎFE: Lâşe, leş

CİHAD: 1

İslâm için düşmanla yapılan maddî, manevî savaş

2

Nefisle yapılan her türlü mücadele

CİHAD-I EKBER: 1

Büyük savaş

2

Benlikle savaş

CİHANŞÜMÛL: Cihânı içine alan

CİHAZ: 1

Çeyiz ve avadanlık

2

Cenazenin kaldırılması için gerekli olan eşya

CİHET: Yön, taraf

CİM SECÂVENDİ: Kur'ân-ı Kerim'deki durma yerlerinden biri

Bu secâvendde durmak veya geçmek caizdir

CİMA: İnsanların cinsî münasebetleri

CİNÂS: Münasebet, benzeyiş

Birçok mânâlara yorulabilen söz

İmalı, telmihli söz

Telaffuzu aynı anlamı ayrı olan kelimelerin bir söz içinde kullanılması

CİNNET: Delilik, çılgınlık

CİNS-İ KARÎB: Yakın cins

CİRM: 1

Cisim

2

Büyüklük, hacim cirmi ne kadardır?
CİSR: Köprü

11-25-2012	#9
Prof. Dr. Sinsi	Osmanlıca Kelimeler, Osmanlı Sözlüğü CEMÂL: 1 Allah'ın lütf ve ihsan sıfatıyla tecellisi 2 Yüz güzelliği CEMÂL-İ HAK: Allah'ın güzelliği ki, müminler cennette onu temaşa edeceklerdir CEMÂLULLAH: 1 Allah'ın cemâlı, Allah'ın güzelliği 2 Allah'ın lütfu ihsaniyle tecellisi CEMEL: Deve CEM'-İ KILLET: Arapça'da türlü vezinlerde cemileri olan isimlerin, bu cemilerinden dokuzdan aşağı mahsus olanları CEM'İ MAHLUKÂT: Bütün yaratıklar CEMM-İ GAFÎR: Büyük cemaat, insan kalabalığı CENÂBET: 1 Gusül abdesti almayı gerektiren durum 2 Gusül gerektiği halde henüz gusül yapmamış kimse CENAH: 1 Yan taraf, cihet 2 Kol, pazu 3 Kanat, kuş kanadı CENNATU'N-NAÎM: Naîm Cennetleri, nimetlerle dolu olan cennetler CERAD: "Cerâde"nin çoğulu 1 Çekirgeler 2 Yağmacılar CERH: Yaralama, yaralatma, çürütme CERİME: "Cürm"ün çoğulu Suçlar, günahlar CESTE CESTE: Bölüm bölüm, yavaş yavaş CEVAD-I MUTLAK: Şarta bağlı olmaksızın çok ihsanda bulunan, cömertlik eden Cenab-ı Allah CEVAHİR: Cevherler, çok değerli olan şeyler CEVÂMİU'L-KELİM: Kelimeler topluluğu CEVÂRİH: "Cerh"den yaralayanlar, yırtıcı hayvanlar, yırtıcı kuşlar CEVAZ: İzin, müsaade, caiz olma CEVELAN: Dolaşma, gezme CEVF: 1 Boşluk, oyuk, çukur 2 Orta yarı CEVHER: 1 Varlığı için başkasına muhtaç olmayan 2 Bir şeyin özü CEVR Ü ZULM: Ezâ ve zulüm CEVR: Ezâ, eziyet, haksızlık, sitem CEYB: Yakanın göğüs üzerindeki açık yeri CEYŞ-İ USRET: Güçlük ordusu CEYYİD: İyi, güzel, hoş CEZÂLET: Rekaketsizlik, peltek kekeme veya pepe olmayış CEZÎRETÜ'L-ARAB: Arap yarımadası CEZM: 1 Kesin karar, niyet 2 Kesme, katı CİBAYET: Câbîlik, vergi, gelir toplama CİBİLLİYET: Huy, yaratılış CİBRİL: Dört büyük melekten biri, vahiy meleği olan Cebrail CİBT VE TAGUT: Haç ve put Allah'tan başka canlı cansız mabut edinilmiş şeyler CÎD: Boyun CİDD: 1 Bir işi gerçekten çalışıp işleme 2 Ciddilik CÎFE: Lâşe, leş CİHAD: 1 İslâm için düşmanla yapılan maddî, manevî savaş 2 Nefisle yapılan her türlü mücadele CİHAD-I EKBER: 1 Büyük savaş 2 Benlikle savaş CİHANŞÜMÛL: Cihânı içine alan CİHAZ: 1 Çeyiz ve avadanlık 2 Cenazenin kaldırılması için gerekli olan eşya CİHET: Yön, taraf CİM SECÂVENDİ: Kur'ân-ı Kerim'deki durma yerlerinden biri Bu secâvendde durmak veya geçmek caizdir CİMA: İnsanların cinsî münasebetleri CİNÂS: Münasebet, benzeyiş Birçok mânâlara yorulabilen söz İmalı, telmihli söz Telaffuzu aynı anlamı ayrı olan kelimelerin bir söz içinde kullanılması CİNNET: Delilik, çılgınlık CİNS-İ KARÎB: Yakın cins CİRM: 1 Cisim 2 Büyüklük, hacim cirmi ne kadardır? CİSR: Köprü