Alparslan'ın Hayatı

Selçuklu Devleti hükümdarı Türk milletinin en büyük kahramanlarından Selçuklu Devletinin kurulmasında önemli rolü olan Horasan valisi Çağrı Beyin oğludur 20 Ocak 1029’da doğdu İyi bir tahsil gördü sayısız zafer kazanarak mertliği ve iyi kumandanlığı ile ün saldı Babasının ölümünden sonra Horasan valisi oldu Amcası Tuğrul Bey 4 Eylül 1063’te öldüğü zaman vasiyeti üzerine Selçuklu tahtına Alparslan’ın ağabeyi Süleyman getirildi fakat Türk beyleri buna itirazda bulundular ve Alparslan’ı hükümdar tanıdılar

Alparslan 27 Nisan 1064’te büyük bir törenle tahta çıktı Amcasının vezirliğini yapan ve Süleyman’ın tahta çıkmasını isteyen Amidülmülk Kündiri’yi azledip büyük bir devlet adamı olarak tarihe adı geçen Nizamülmülk’ü vezir tayin etti Başına buyruk beylerle mücadeleye girişen Alparslan hepsini bir bayrak altına toplamayı başardı Böylece Selçuklu Devleti kuvvetlendi

1064 yılının sonuna doğru Alparslan Bizans İmparatorluğu’nun üzerine yürüdü Gürcistan’ı zaptetti İsyan eden kardeşi Kavurd’u itaate zorladı 1065’te Amuderya ırmağını geçti o bölgedeki hükümdarla anlaştı Alparslan’ın beyleri Anadolu’da akınlar yapıp sayısız zafer kazandılar Selçuklu Sultanının gittikçe kuvvetlenmesi Bizans İmparatorluğu’nu telaşlandırdı İmparator Romanos Diyojenes ordusunu toplayıp sefere çıktı Palu’ya geldiğinde Malatya’da bıraktığı ordusunun Türkler tarafından perişan edildiği haberini aldı Geri dönmeye mecbur kaldı
1070 yılında Alparslan Horasan ve Irak ordularının başında Azerbaycan’a girdi sınırdaki kaleleri fethetti Van gölünün kuzeyinden geçerek Malazgirt önüne vardı kale teslim oldu Diyarbekir'den Elcezire’ye girdi Urfa’yı kuşattı Mısır’da birbirleriyle mücadele eden Fatımi komutanları Alparslan’ı Mısır’ı almaya teşvik ediyorlardı 1071 yılında Selçuklu ordusu Halep’te toplandı

Alparslan ’ın Mısır Seferine çıktığını öğrenen Bizans İmparatoru Diyojenes son bir hamle yapmayı düşündü Azerbaycan’a kadar giderek Türk kalelerini zapta ve Türkleri Anadolu’dan atmaya karar verdi Rumeli’de yaşayan Peçenek ve Oğuz Türklerini de ordusuna kattı 13 Mart 1071’de 200000 kişilik Bizans ordusu İstanbul’dan yola çıktı İmparator halkına büyük zaferle dönmeyi vad etmişti Diyojenes ve ordusu yol boyunca katliam yaparak Erzurum yoluyla Malazgirt’e ulaştı Haleb’i teslim aldığı sırada Bizans ordusunun gelmekte olduğunu öğrenen Alparslan Mısır Seferinden vazgeçip kuzeye doğru yola çıktı Bizans ordusunun harekatını günü gününe haber alarak vaziyetini ona göre ayarladı Musul Rakka Urfa yoluyla Diyarbekir ve Bitlis’e ulaştı Ordusundan on bin kişilik bir kuvvet ayırıp Ahlat’a gönderdi Bizans kuvvetleri ile ilk çarpışma Ahlat’ta oldu Bizanslılar bozuldu Buna iyice kızan imparator Malazgirt Kalesine hücum edip içerde yaşayan kadın-çocuk ihtiyar ne varsa hepsini öldürdü Malazgirt’e doğru devamlı yol alan Alparslan 24 Ağustos günü Malazgirt’in doğusundaki Rahva Ovasına ulaştı Ahlat’a gönderilen kuvvetlerin gelmesi ile kısa bir zamanda karşısına çıkmasına şaşıran Bizans İmparatoru da ordusunu Rahva Ovasının öbür tarafında düzene koydu Anlaşma tekliflerinin reddetilmesi üzerine savaş hazırlıkları başladı

26 Ağustos Cuma günü askerlerini toplayan Alparslan atından inerek secdeye vardı ve; “Ya Rabbi! Seni kendime vekil yapıyor; azametin karşısında yüzümü yere sürüyor ve senin uğrunda savaşıyorum Ya Rabbi! Niyetim halistir; bana yardım et; sözlerimde hilaf varsa beni kahret!” diye dua etti Sonra atına binerek askerlerine döndü ve; “Ey askerlerim! Eğer şehid olursam bu beyaz elbise kefenim olsun O zaman ruhum göklere çıkacaktır Benden sonra Melikşah’ı tahta çıkarınız ve ona bağlı kalınız Zaferi kazanırsak istikbal bizimdir”Bu sözler orduyu coşturdu Büyük şevkle ileri atıldılar Alparslan son derece kurnazca bir harp taktiği planlamıştı Hilal şeklinde yaydığı ordusuyla akşama kadar Malazgirt meydanında dövüştü Şaşkına dönen Bizans ordusu hilalin içine düştü 200000 kişilik koca ordu perişan oldu İmparator esir edildi

Sultan Alparslan savaştan sonra huzuruna getirilen imparatoru hiç ümid etmediği şekilde affetti Bizans imparatorunun harp tazminatı ödemesi her yıl haraç ve ihtiyac halinde Selçuklu ordusuna asker göndermesi karşılığında barış andlaşması yapıldı Fakat Diyojenes İstanbul’a geri dönerken Bizas tahtının el değiştirmesi andlaşmayı geçersiz kıldı Alparslan da Selçuklu şehzadelerini Anadolu’yu fetihle görevlendirdi Türkler kısa zamanda Anadolu’ya hakim oldular

Sultan Alparslan Malazgirt zaferinden sonra 1072 senesinde çok sayıda atlı ile Maveraünnehr’e doğru sefere çıktı Türkleri bir bayrak altında toplamak istiyordu Ordunun başında Buhara’ya yaklaştı Amuderya nehri üzerinde bulunan Hana kalesini muhasara etti Kale komutanı batıni sapık fırkasına mensup Yusuf el-Harezmi kalenin fazla dayanamayacağını anladı ve teslim olacağını bildirdi Hain Yusuf Alparslan ’ın huzuruna çıkarıldığı sırada Sultan’a hücum edip hançer ile yaraladı Yusuf’u derhal öldürdüler Fakat Sultan Alparslan da aldığı yaralardan kurtulamadı Dördüncü günü 25 Ekim 1072 tarihinde; “Her ne zaman düşman üzerine azmetsem Allahü tealaya sığınır O’ndan yardım isterdim Dün bir tepe üzerine çıktığımda askerimin çokluğundan ordumun büyüklüğünden bana ayağımın altındaki dağ sallanıyor gibi geldi “Ben dünyanın hükümdarıyım Bana kim galip gelebilir?” diye bir düşünce kalbime geldi İşte bunun neticesi olarak cenab-ı Hak aciz bir kulu ile beni cezalandırdı Kalbimden geçen bu düşünceden ve daha önce işlemiş olduğum hata ve kusurlarımdan dolayı Allahü tealadan af diliyor tövbe ediyorum La ilahe illallah Muhammedün resulullah!” diyerek şehid oldu Tahran yakınlarındaki Rey şehrine defnedildi Yerine oğlu Melikşah geçti
Sultan Alparslan saltanatı müddetince İslam dinine hizmet etti İslamiyet’i içten yıkmaya çalışan gizli düşmanlara ve batıni şii hareketlerine karşı çok hassastı Hatta bir defasında; “Kaç defa söyledim Biz bu ülkeleri Allahü tealanın izniyle silah kuvveti ile aldık Temiz müslümanlarız bid’at nedir bilmeyiz Bu sebepledir ki Allahü teala halis Türkleri aziz kıldı” demişti

Alparslan büyük tarihi zaferlerinin yanısıra medreseler kurmak ilim adamlarına ve talebeye vakıf geliri ile maaşlar tahsis etmek imar ve sulama te’sisleri vücuda getirmek suretiyle de hizmetler yaptı İmam-ı a’zam’ın türbesini Harezm Camii’ni ve Şadyah kalesi gibi pek çok eser inşa ettirdi vaktinde; İmam-ı Gazali İmam-ül-Haremeyn Cüveyni Ebu İshak eş-Şirazi Abdülkerim Kuşeyri İmam-ı Serahsi gibi büyük alimler yetişmişti