Türkiye Cumhuriyeti Günlüğü 1923 - 1938

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-25-2012

27 Ekim 1923: 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü?nde varılan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey , bütün arkadaşları ile birlikte Meclise istifalarını verdiler

Bakanlar kurulunu o tarihe kadar Meclis seçiyordu

Siyasi buhrandan orduyu dışarı da tutmak için,o zaman hükümete dahil bulunan Genel Kurmay Başkanının istifa etmemesi uygun görülmüştü

Kabinenin topluca görevden çekilmesi, Gazi Mustafa Kemal Paşanın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşememeleri, Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi

29 Ekim 1923: TBMM?nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binasında saat:20

30 sıralarında Çorum Milletvekili Ismet (Eker) Beyin Başkanlığında 159 Milletvekili ile birlikte ittifakla şu karar alınmıştır; ?Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir

? Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına oy birligi ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir

(Gazi Paşa oylamaya katılmamıştır)

Cumhuriyetin ilanı o akşam bütün imkansızlıklar içinde yurda duyurulmuş ve gece yarısından sonra 101 pare top atılarak şenlik yapılmıştır

30 Ekim 1923: Ismet (Inönü) Paşa Başbakan ünvanı ile kabineyi kurmak ile görevlendirildi

Kabine TBMM tarafından oy birliği ile onaylandı

Başbakan Ismet Paşa (Malatya) Şer?iye Vekili Mustafa Fevzi Efendi (Saruhan) (Sonradan bu bakanlık kaldırıldı,yerine Diyanet Işleri başkanlığı kuruldu)

Umumiye Vekili Müşir (Mareşal) Fevzi Paşa (Çakmak) (Istanbul) (O tarihlerde Genel Kurmay Başkanlığı kabineye dahildi),

Iktisat Vekili Hasan (Saka) Bey (Trabzon),

Dahiliye Vekili Recep (Peker) Bey (Kütahya),

Müdafa-i Milliye Vekili Kazım (Ozalp) Paşa (Balıkesir),

Adliye Vekili Seyit Bey (Izmir),

Maarif Vekili Safa Bey (Adana),

Nafıa Vekili Muhtar Bey (Trabzon),

şıhhiye Vekili Dr

Refik (Saydam) Bey (Istanbul),

Imarve Iskan Vekili Mustafa Necati Bey (Izmir),

Maliye Vekili Hasan Bey (Gümüşhane),

31 Ekim 1923:3 Eylül 1914?de ilan edilen Seferberlik kaldırıldı

1 Kasım 1923: Fethi (Okyar) Bey (1880-1943) TBMM Başkanlığına seçildi

10 Kasım 1923: Istanbul Barosu Başkanı Lütfü Fikri Bey?in ?Şimdide Hilafet Meselesi? başlıklı yazısı Tanin ve bazı gazetelerde yayınlandı

Yazar, Istiklal Mahkemesinde idam istemiyle yargılandı ve 5 yıla mahkum oldu

Bu ceza, daha sonra TBMM tarafından affedildi

19 Kasım 1923: Gazi Mustafa Kemal Paşa, Halk Fırkası Genel Başkan Vekilliği?ni Ismet Paşa?ya devretti

24 Kasım1923: Hindistan?daki Ismaili Mezhebi cemaat lideri Muhammed Ağa Han (1887-1957) ile Emir Ali, Hilafet ve Halifenin siyasi durumunun korunmasıyla ilgili olarak Ismet Paşa?ya mektup gönderdiler

5 Aralık 1923: Ağa Han?ın, Ismet Paşa?ya gönderdiği mektup, Paşa?nın eline geçmeden Istanbul gazetelerinin bazılarında yayınlandı

8 Aralık 1923: Istanbul?da, Ağa Han?ın mektubu dolayısıyla gazetecileri yargılayacak olan Istiklal Mahkemesinin üyeleri belli oldu

9 Aralık 1923: Istanbul?da gazeteciler tutuklandı

15 Aralık 1923: Istanbul Istiklal Mahkemesinde gazetecilerin yargılanmasına başlandı

26 Aralık 1923: Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af kabul edildi

11-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Türkiye Cumhuriyeti Günlüğü 1923 - 1938 27 Ekim 1923: 25 Ekim 1923 günü Çankaya Köşkü?nde varılan karar gereğince Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin son Bakanlar Kurulu Başkanı Ali Fethi (Okyar) Bey , bütün arkadaşları ile birlikte Meclise istifalarını verdilerBakanlar kurulunu o tarihe kadar Meclis seçiyordu Siyasi buhrandan orduyu dışarı da tutmak için,o zaman hükümete dahil bulunan Genel Kurmay Başkanının istifa etmemesi uygun görülmüştü Kabinenin topluca görevden çekilmesi, Gazi Mustafa Kemal Paşanın muhaliflerinin bir liste üzerinde birleşememeleri, Cumhuriyetin gelmekte olduğuna bir işaret sayılabilirdi 29 Ekim 1923: TBMM?nin şimdi müze olan o zamanki küçük tarihi binasında saat:2030 sıralarında Çorum Milletvekili Ismet (Eker) Beyin Başkanlığında 159 Milletvekili ile birlikte ittifakla şu karar alınmıştır; ?Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir? Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığına oy birligi ile Ankara Milletvekili Gazi Mustafa Kemal Paşa seçilmiştir (Gazi Paşa oylamaya katılmamıştır) Cumhuriyetin ilanı o akşam bütün imkansızlıklar içinde yurda duyurulmuş ve gece yarısından sonra 101 pare top atılarak şenlik yapılmıştır 30 Ekim 1923: Ismet (Inönü) Paşa Başbakan ünvanı ile kabineyi kurmak ile görevlendirildiKabine TBMM tarafından oy birliği ile onaylandı Başbakan Ismet Paşa (Malatya) Şer?iye Vekili Mustafa Fevzi Efendi (Saruhan) (Sonradan bu bakanlık kaldırıldı,yerine Diyanet Işleri başkanlığı kuruldu) Umumiye Vekili Müşir (Mareşal) Fevzi Paşa (Çakmak) (Istanbul) (O tarihlerde Genel Kurmay Başkanlığı kabineye dahildi), Iktisat Vekili Hasan (Saka) Bey (Trabzon), Dahiliye Vekili Recep (Peker) Bey (Kütahya), Müdafa-i Milliye Vekili Kazım (Ozalp) Paşa (Balıkesir), Adliye Vekili Seyit Bey (Izmir), Maarif Vekili Safa Bey (Adana), Nafıa Vekili Muhtar Bey (Trabzon), şıhhiye Vekili Dr Refik (Saydam) Bey (Istanbul), Imarve Iskan Vekili Mustafa Necati Bey (Izmir), Maliye Vekili Hasan Bey (Gümüşhane), 31 Ekim 1923:3 Eylül 1914?de ilan edilen Seferberlik kaldırıldı 1 Kasım 1923: Fethi (Okyar) Bey (1880-1943) TBMM Başkanlığına seçildi 10 Kasım 1923: Istanbul Barosu Başkanı Lütfü Fikri Bey?in ?Şimdide Hilafet Meselesi? başlıklı yazısı Tanin ve bazı gazetelerde yayınlandıYazar, Istiklal Mahkemesinde idam istemiyle yargılandı ve 5 yıla mahkum olduBu ceza, daha sonra TBMM tarafından affedildi 19 Kasım 1923: Gazi Mustafa Kemal Paşa, Halk Fırkası Genel Başkan Vekilliği?ni Ismet Paşa?ya devretti 24 Kasım1923: Hindistan?daki Ismaili Mezhebi cemaat lideri Muhammed Ağa Han (1887-1957) ile Emir Ali, Hilafet ve Halifenin siyasi durumunun korunmasıyla ilgili olarak Ismet Paşa?ya mektup gönderdiler 5 Aralık 1923: Ağa Han?ın, Ismet Paşa?ya gönderdiği mektup, Paşa?nın eline geçmeden Istanbul gazetelerinin bazılarında yayınlandı 8 Aralık 1923: Istanbul?da, Ağa Han?ın mektubu dolayısıyla gazetecileri yargılayacak olan Istiklal Mahkemesinin üyeleri belli oldu 9 Aralık 1923: Istanbul?da gazeteciler tutuklandı 15 Aralık 1923: Istanbul Istiklal Mahkemesinde gazetecilerin yargılanmasına başlandı 26 Aralık 1923: Cumhuriyetin ilanı dolayısıyla genel af kabul edildi