Kırkçesme'de Payzen Yusuf Paşa Türbesi ...

**Prof. Dr. Sinsi** · 11-25-2012

Payzen

ihtifalci M

Ziya Bey'in ifadesine göre

eski gemilerde kürek çeken zintire vurulmuş esir forsalara verilen bir addır

Osmanhca bir sözlükte ise bu terimin hapsedilmiş

ayağına pranga vurulmuş; uşak

köle; esir; suçlu anlamlarına geldiği belirtilmiştir

Böylece Yusuf Paşa'nın gençliğinde herhalde deniz savaşlarının birinde hıristiyanlara esir düştüğü ve bir süre onların gemilerinde zintire vurulmuş olarak kürek çektiği tahmin edilebilir

Istanbul'un Osmanlı devri boyunca sık sık tekrarlanan büyük yangınları ile her 150 sene aralıklarla şehirde büyük ölçüde yıkımlara yol açan depremler ve 19

yüzyılın ortalarından itibaren bu afetlerden geri kalmayacak surette zararlar veren imar çalışmaları pek çok tarihı eserin

bir daha yerlerine konulamayacak surette yok olmalarına yol açmıştır

Halbuki istanbul'un tarihı geçmişine özen gösterilmiş olsa

bu tarihı kalıntılardan büyük bir kısmı korunabilir veyahut restorasyonları yapılarak yaşatılabilir veya yerinden sökülerek başka bir yerde tekrar kurulabilirdi

Bozdoğan Kemerinin yakınında bulunan Payzen Yusuf Paşa Türbesi de böylece yok olup kaybolan tarihı eserlerden biridir

Payzen

ihtifalci M

Ziya Bey'in ifadesine göre

eski gemilerde kürek çeken zincire vurulmuş esir forsalara verilen bir addır

Osmanlıca bir sözlükte ise bu terimin hapsedilmiş

ayağına pranga vurulmuş; uşak

köle; esir; suçlu anlamlarına geldiği belirtilmiştir

Böylece Yusuf Paşa'nın gençliğinde herhalde deniz savaşlarının birinde hıristiyanlara esir düştüğü ve bir süre onların gemilerinde zincire vurulmuş olarak kürek çektiği tahmin edilebilir

Sicill-i Osmanıde Mehmed Süreyya Bey

Yusuf Paşa'nın kısaca hayat hikayesini şöylece özetler: "Frenk asıllıdır

Enderun'dan yetişerek 990'da (1582) Yeniçeri Ağası ve 993'de (1585) Temeşvar ve 995'te (1587) Budin Valisi olup azilden sonra Zilkade 998'de (Eylül 1590) Kırkçeşme'de bulunan konağında bazıhademesi elinde şehid oldu

Adamlarını çok fazla azarlar ve çok sertti

Camii vardır"

Bu satırlardan anlaşıldığına göre

Sultan III

Murad (1574-1595) ile iii

Mehmed'in (1595-1603) saltanatları sırasında büyük makamlarda bulunan Yusuf Paşa'nın konağı Kırkçeşme'de

yani bugün Atatürk bulvarının geçtiği yerde Gazanfer Ağa Medresesi ile Fatih Reşat Nuri tiyatrosu arasında bir yerde bulunuyordu

Çok sert davrandığı köleleri tarafından konağında öldürülerek aynı yerdeki türbesine gömülmüştür

M

Süreyya Yusuf Paşa'nın konağı Kırkçeşme'de

yani bugün Atatürk bulvarının geçtiği yerde Gazanfer Ağa Medresesi ile Fatih Reşat Nuri tiyatrosu arasında bir yerde bulunuyordu

Çok sert davrandığı köleleri tarafından konağında öldürülerek aynı yerdeki türbesine gömülmüştür

Bey

Yusuf Paşa'nın bir de mescid yaptırdığından bahseder

Bu hususta kısa bir bilgi Ayvansarayı Hüseyin Efendi'nin Hadfkatü'I-Cevami adlı

camiiere dair kitabında bulunmaktadır

Mahallesi olmadığı mescidinin Sarachanebaşı'nda olduğunu bildirir

Paşanın türbesinin ise Revanı Çelebi Camiinin komşusu olduğuna da işaret eder

Bu satırlardan da anlaşıldığı üzere

konağının yakınında bulunan mescidin mahallesi olmadığına göre

fazla önemli bir yapı değildi

Büyük yangında yanmasına rağmen duvarları ve minaresi ile duruyordu

Ziya Bey'in tarifine göre

Yusuf Paşa'nın mescidi Bozdoğan Kemerinin Marmara tarafında Fatih Kaymakamlığının komşusu kimyahanenin yerinde olup büyük yangından sonra ortadan kalkmıştır

Türbe ise 1894 depreminde kısmen yıkılmış ve çevre halkı tarafından Viran Türbe olarak adlandırılarak burada mum Konağının yakınında bulunan mescidin mahallesi olmadığına göre

fazla önemli bir yapı değildi

Büyük yangında yanmasına rağmen duvarları ve minaresi ile duruyordu

Ziya Bey'in tarifine göre

Yusuf Paşa'nın mescidi Bozdoğan Kemerinin Marmara tarafında Fatih Kaymakamlığının komşusu kimyahanenin yerinde olup büyük yangından sonra ortadan kalkmıştır

yakılır olmuştur

Yeri bile tespit edilemeyen Payzen Yusuf Paşa'nın türbesi eski bir fotoğrafından anlaşıldığına göre kare planlı

tamamen kesme taştan bir yapı idi

Cephelerde Türk kemerleri ile dışarı açılan bir ufak mezar binası idi

Bulvarın yangından sonra H

Prost'un planına göre yeniden düzenlenmesi sırasında

türbe yeni yol üzerinde kaldığından Şehremaneti (Belediye) tarafından yıktırılması kararlaştırıldığında

Ziya Bey kabri açtırmış ve oldukça derinde Paşa'nın kısmen çürümemiş durumdaki tabutunu bulmuştur

Fakat hayretle ileri sürdüğüne göre

kabrin içinde hiçbir kemik görülememiştir

Bu bakımdan cesedin ne olduğu pek anlaşılamamıştır

Ziya Bey

elde edebildiği kalıntıları türbenin yakınındaki Revanı Çelebi Caminin hazıresine gömdürmüş ise de

bulvar 1940'Iarda yeniden düzenIenirken bu cami ve hazıre de ortadan kaldırılmıştır

11-25-2012	#1
Prof. Dr. Sinsi	Kırkçesme'de Payzen Yusuf Paşa Türbesi ... Payzen ihtifalci M Ziya Bey'in ifadesine göre eski gemilerde kürek çeken zintire vurulmuş esir forsalara verilen bir addır Osmanhca bir sözlükte ise bu terimin hapsedilmiş ayağına pranga vurulmuş; uşak köle; esir; suçlu anlamlarına geldiği belirtilmiştir Böylece Yusuf Paşa'nın gençliğinde herhalde deniz savaşlarının birinde hıristiyanlara esir düştüğü ve bir süre onların gemilerinde zintire vurulmuş olarak kürek çektiği tahmin edilebilir Istanbul'un Osmanlı devri boyunca sık sık tekrarlanan büyük yangınları ile her 150 sene aralıklarla şehirde büyük ölçüde yıkımlara yol açan depremler ve 19 yüzyılın ortalarından itibaren bu afetlerden geri kalmayacak surette zararlar veren imar çalışmaları pek çok tarihı eserin bir daha yerlerine konulamayacak surette yok olmalarına yol açmıştır Halbuki istanbul'un tarihı geçmişine özen gösterilmiş olsa bu tarihı kalıntılardan büyük bir kısmı korunabilir veyahut restorasyonları yapılarak yaşatılabilir veya yerinden sökülerek başka bir yerde tekrar kurulabilirdi Bozdoğan Kemerinin yakınında bulunan Payzen Yusuf Paşa Türbesi de böylece yok olup kaybolan tarihı eserlerden biridir Payzen ihtifalci M Ziya Bey'in ifadesine göre eski gemilerde kürek çeken zincire vurulmuş esir forsalara verilen bir addır Osmanlıca bir sözlükte ise bu terimin hapsedilmiş ayağına pranga vurulmuş; uşak köle; esir; suçlu anlamlarına geldiği belirtilmiştir Böylece Yusuf Paşa'nın gençliğinde herhalde deniz savaşlarının birinde hıristiyanlara esir düştüğü ve bir süre onların gemilerinde zincire vurulmuş olarak kürek çektiği tahmin edilebilir Sicill-i Osmanıde Mehmed Süreyya Bey Yusuf Paşa'nın kısaca hayat hikayesini şöylece özetler: "Frenk asıllıdır Enderun'dan yetişerek 990'da (1582) Yeniçeri Ağası ve 993'de (1585) Temeşvar ve 995'te (1587) Budin Valisi olup azilden sonra Zilkade 998'de (Eylül 1590) Kırkçeşme'de bulunan konağında bazıhademesi elinde şehid oldu Adamlarını çok fazla azarlar ve çok sertti Camii vardır" Bu satırlardan anlaşıldığına göre Sultan III Murad (1574-1595) ile iii Mehmed'in (1595-1603) saltanatları sırasında büyük makamlarda bulunan Yusuf Paşa'nın konağı Kırkçeşme'de yani bugün Atatürk bulvarının geçtiği yerde Gazanfer Ağa Medresesi ile Fatih Reşat Nuri tiyatrosu arasında bir yerde bulunuyordu Çok sert davrandığı köleleri tarafından konağında öldürülerek aynı yerdeki türbesine gömülmüştür M Süreyya Yusuf Paşa'nın konağı Kırkçeşme'de yani bugün Atatürk bulvarının geçtiği yerde Gazanfer Ağa Medresesi ile Fatih Reşat Nuri tiyatrosu arasında bir yerde bulunuyordu Çok sert davrandığı köleleri tarafından konağında öldürülerek aynı yerdeki türbesine gömülmüştür Bey Yusuf Paşa'nın bir de mescid yaptırdığından bahseder Bu hususta kısa bir bilgi Ayvansarayı Hüseyin Efendi'nin Hadfkatü'I-Cevami adlı camiiere dair kitabında bulunmaktadır Mahallesi olmadığı mescidinin Sarachanebaşı'nda olduğunu bildirir Paşanın türbesinin ise Revanı Çelebi Camiinin komşusu olduğuna da işaret eder Bu satırlardan da anlaşıldığı üzere konağının yakınında bulunan mescidin mahallesi olmadığına göre fazla önemli bir yapı değildi Büyük yangında yanmasına rağmen duvarları ve minaresi ile duruyordu Ziya Bey'in tarifine göre Yusuf Paşa'nın mescidi Bozdoğan Kemerinin Marmara tarafında Fatih Kaymakamlığının komşusu kimyahanenin yerinde olup büyük yangından sonra ortadan kalkmıştır Türbe ise 1894 depreminde kısmen yıkılmış ve çevre halkı tarafından Viran Türbe olarak adlandırılarak burada mum Konağının yakınında bulunan mescidin mahallesi olmadığına göre fazla önemli bir yapı değildi Büyük yangında yanmasına rağmen duvarları ve minaresi ile duruyordu Ziya Bey'in tarifine göre Yusuf Paşa'nın mescidi Bozdoğan Kemerinin Marmara tarafında Fatih Kaymakamlığının komşusu kimyahanenin yerinde olup büyük yangından sonra ortadan kalkmıştır yakılır olmuştur Yeri bile tespit edilemeyen Payzen Yusuf Paşa'nın türbesi eski bir fotoğrafından anlaşıldığına göre kare planlı tamamen kesme taştan bir yapı idi Cephelerde Türk kemerleri ile dışarı açılan bir ufak mezar binası idi Bulvarın yangından sonra H Prost'un planına göre yeniden düzenlenmesi sırasında türbe yeni yol üzerinde kaldığından Şehremaneti (Belediye) tarafından yıktırılması kararlaştırıldığında Ziya Bey kabri açtırmış ve oldukça derinde Paşa'nın kısmen çürümemiş durumdaki tabutunu bulmuştur Fakat hayretle ileri sürdüğüne göre kabrin içinde hiçbir kemik görülememiştir Bu bakımdan cesedin ne olduğu pek anlaşılamamıştır Ziya Bey elde edebildiği kalıntıları türbenin yakınındaki Revanı Çelebi Caminin hazıresine gömdürmüş ise de bulvar 1940'Iarda yeniden düzenIenirken bu cami ve hazıre de ortadan kaldırılmıştır