Cevap : Merkezkaç Kuvvet Nedir?

**Şengül Şirin** · 11-21-2012

Merkezkaç kuvvet,çembersel bir yörüngede dolanan bir cismin bu yörünge üzerinde kalmasını sağlayan merkezcil kuvvet ile aynı büyüklük ve doğrultuda ama ters yöndeki varsayımsal kuvvet

Yere çakılı bir kazığa bağlı bir ipin ucuna bağlı ve yatay düzlemde hızla dönmekte olan bir taşın hız vektörünün doğrultusu sürekli olarak değişir,bu nedenle taşın bir ivmesi vardır ve bu ivme kazığa doğru yönlenmiştir

bu ivmeye yol açan kuvvetin büyüklüğü taşın hızının karesi ile ipin uzunluğunun oranına eşittir

Newton'un ikinci yasası uyarınca ivme bir kuvvetin etkisiyle oluşur

bu durumda ivmeyi oluşturan kuvvet ipteki gerilmedir

Yerçekiminin etkisi ihmal edilirse ve taş sabit bir hızla deviniyorsa,ipteki merkeze (içeri) doğru yönlenmiş gerilim ,taşa etkiyen tek kuvvettir

İpin kopması durumunda taş devinimini,çembersel yörüngeye ipin kapması anındaki teğetin doğrultusunda ve doğrusal bir yol boyunca sürdürür

Bunun nedeni taşın eylemsizliğidir

yoksa ip kopunca taşın ( sanıldığı gibi) merkezden dışarı doğru çapsal doğrultuda fırlamasına yol açan bir merkezkaç "kuvvet" yoktur

Merkezkaç kuvvet Newton yasalarına göre gerçek bir kuvvet olmasa da kavram olarak oldukça yararladır

Örneğin,merkezkaç ( santrifüj) yöntemiyle çalışan kaymak makinesindeki ( ya da bir başka makinedeki ) akışkanın davranışını çözümlerken akışkanın Yer'e göre değil,döner kaba göre davranışını göz önüne almak daha elverişli ve kolaydır

bu durumda dönmekte olan referans sisteminde Newton yasalarının uygulanabilmesi için devinim denklemlerinde ,merkezcil kuvvete büyüklükçe eşit ama ters yöndre bir eylemsizlik kuvvetine ( bir başka deyişle varsayımsal bir kuvvete) yer verilmesi gereklidir

Dönmekte olan taşa bağlı kuvvetlerin dengede olduğu bir sistem elde edilebilmesi için dışarıya doğru yönlenmiş merkezkaç kuvvetin hesaba katılması gerekir

Merkezkaç kuvvet,

1)- dönme hızı arttıkça
2)- dönen cismin kütlesi büyüdükçe,
3)- dönme yarıçapı,bir başka deyişle,dönen cisim ile yörünge merkezi arasındaki uzaklık arttıkça büyür

Merkezkaç kuvvet ,kütlenin ya da yarıçapın artması ile doğru orantılı olarak artar,dönme hızının ise karesi ile doğru orantılıdır

bir başka deyişle hızın 10 kat artması ( örn

dakikada 10 devirden 100'e çıkması)

merkezkaç kuvvetin 100 kat artması sonucunu doğurur

Merkezkaç kuvvet genellikle g'nin katları cinsinden ifade edilir

( g yerkeçimi ivmesidir)

Laboratuvar koşullarında 1

000

000 g'den daha büyük merkezkaç ivmeleri elde edilebilmiştir

Kaynak:AnaBritannica cilt 22 frmsinsi

net için derlenmiştir

11-21-2012	#3
Şengül Şirin	Cevap : Merkezkaç Kuvvet Nedir? Merkezkaç kuvvet,çembersel bir yörüngede dolanan bir cismin bu yörünge üzerinde kalmasını sağlayan merkezcil kuvvet ile aynı büyüklük ve doğrultuda ama ters yöndeki varsayımsal kuvvet Yere çakılı bir kazığa bağlı bir ipin ucuna bağlı ve yatay düzlemde hızla dönmekte olan bir taşın hız vektörünün doğrultusu sürekli olarak değişir,bu nedenle taşın bir ivmesi vardır ve bu ivme kazığa doğru yönlenmiştirbu ivmeye yol açan kuvvetin büyüklüğü taşın hızının karesi ile ipin uzunluğunun oranına eşittirNewton'un ikinci yasası uyarınca ivme bir kuvvetin etkisiyle oluşurbu durumda ivmeyi oluşturan kuvvet ipteki gerilmedirYerçekiminin etkisi ihmal edilirse ve taş sabit bir hızla deviniyorsa,ipteki merkeze (içeri) doğru yönlenmiş gerilim ,taşa etkiyen tek kuvvettirİpin kopması durumunda taş devinimini,çembersel yörüngeye ipin kapması anındaki teğetin doğrultusunda ve doğrusal bir yol boyunca sürdürürBunun nedeni taşın eylemsizliğidiryoksa ip kopunca taşın ( sanıldığı gibi) merkezden dışarı doğru çapsal doğrultuda fırlamasına yol açan bir merkezkaç "kuvvet" yoktur Merkezkaç kuvvet Newton yasalarına göre gerçek bir kuvvet olmasa da kavram olarak oldukça yararladırÖrneğin,merkezkaç ( santrifüj) yöntemiyle çalışan kaymak makinesindeki ( ya da bir başka makinedeki ) akışkanın davranışını çözümlerken akışkanın Yer'e göre değil,döner kaba göre davranışını göz önüne almak daha elverişli ve kolaydırbu durumda dönmekte olan referans sisteminde Newton yasalarının uygulanabilmesi için devinim denklemlerinde ,merkezcil kuvvete büyüklükçe eşit ama ters yöndre bir eylemsizlik kuvvetine ( bir başka deyişle varsayımsal bir kuvvete) yer verilmesi gereklidirDönmekte olan taşa bağlı kuvvetlerin dengede olduğu bir sistem elde edilebilmesi için dışarıya doğru yönlenmiş merkezkaç kuvvetin hesaba katılması gerekirMerkezkaç kuvvet, 1)- dönme hızı arttıkça 2)- dönen cismin kütlesi büyüdükçe, 3)- dönme yarıçapı,bir başka deyişle,dönen cisim ile yörünge merkezi arasındaki uzaklık arttıkça büyür Merkezkaç kuvvet ,kütlenin ya da yarıçapın artması ile doğru orantılı olarak artar,dönme hızının ise karesi ile doğru orantılıdırbir başka deyişle hızın 10 kat artması ( örndakikada 10 devirden 100'e çıkması)merkezkaç kuvvetin 100 kat artması sonucunu doğururMerkezkaç kuvvet genellikle g'nin katları cinsinden ifade edilir( g yerkeçimi ivmesidir)Laboratuvar koşullarında 1000000000 g'den daha büyük merkezkaç ivmeleri elde edilebilmiştir Kaynak:AnaBritannica cilt 22 frmsinsinet için derlenmiştir __________________ Arkadaşlar, efendiler ve ey millet, iyi biliniz ki, Türkiye Cumhuriyeti şeyhler, dervişler, müritler, meczuplar memleketi olamaz En doğru, en hakiki tarikat, medeniyet tarikatıdır