|
Prof. Dr. Sinsi
|
Akaid - İnanç Ve İmani Meseleler
KELAM ILMI
Prof DrSerafettin Gölcük, ProfDrSüleyman Toprak
Tekin Kitabevi
* Kitap Özeti
TARIFI:
Ehli sünnet Kelamullahtan Kuran daki ibarelerin ihtiva ettigi emir ve hakikatleri anlamislardir Mutezile ise Kelamullahi lügat manasina dayanarak makluk olarak almisladir
*Kelam Allahin zatindan sifatlarindan, fiillerinden bilhassa birliginden bahseden bir ilimdir
*Felsefe mahlukatin hallerinden bahseder fakat hareket noktasi aklidir, kelamda ise hareket noktasi naklidir
*Taftazani kelamin gayesini kesin delillerle dini akideleri bilmedir der
KONUSU:
Kelamin konusu birinci dönemde Gazaliye kadar Allahin zati ve sifatlaridir
Ikinci dönemde ise felsefenin Islam alemine yayilmasi dönemidir Bu dönemde de kelamin konusu mevcut olmustur
Gazaliden itibaren ise “Islam akaidini ispata yarayan her malum kelamin konusu olmustur
GAYESI:
Kelam ilmi kendine gaye olarak Tahkiki imani, dogru yolu arayanlari irsat, inanç esaslarini batil düsüncelerden muhafaza, ameller niyetlere göre oldugundan insanlarin niyetlerinin saglam olabilmesi için inançlari saglam olmalidir demis ve Kendini diger ilimlere mesned olarak görmüstür Gaye böyle olunca kendini dini ilimlerin reisi olarak görmüstür
KELAM ALEYHTARLIGI:
Bir kaç grupta toplanir
*Samimi olanlar Kelam böyle iddiali olunca yetkili olmadigi sahalarda da söz söylemis insanlara akide üzerine söz söyleme cüreti kazandirir bu da akideyi sarsintiya ugratir demistir
*Imam-i Gazali de kültürsüz halk tabakasinin kendisi için gereksiz olan konularda mesgul olmasini mahzurlu görmüs bunun haricinde farz-i kifaye olarak görmüstür
*Karsi çikan diger bir grup ta cahil mukallid halk grubu olmustur Diger bir kisim ise inanci bozuk kötü niyetli kimseler olmustur
ISMI:
Bu ilme baslangiçta fikih denmistir Ama sonradan itikat ve amale ait meseleler birbirinden ayrilmis Kelamda ilmut-tevhid olarak karsimiza çikmistir Bir diger nokta da felsefi konularda söz söyleme gücünü mantiklardan aliyordu Kelamda dini konularda söz söyleme gücü kazandirir demisler Mantik Yunanca da logikenin karsiligidir Bu mana Arapça da kelam ile karsilanmistir
TARIHÇESI:
Efendimiz döneminde pek söz edilmez Ama Hulafa-i Rasidin dönemi ile ihtilaflar zuhur etmeye baslayinca (Efendimizin defin yeri, Hilafet, Üsamenin ordusunun gönderimindeki tereddüt)Kelamda zuhur etmeye basladi
ZUHUR SEBEBLERI
Vahiy kesilmesi ve nübüvvet nurundan uzaklasilmasi Müslümanlar arasindaki siyasi ve dini ihtilaflar Naslardan hüküm çikarma zarureti, Naslardaki kapali manalarin farkli sekilde anlasilmasi, Ekonomik refah insanlari fikir yöneltmeye sevk etmis, Islami içten yikmak isteyenler vs
DIS SEBEBLER:
Yabanci din ve kültürlerin tesiri: Islam yayilmasi ile diger dinler ve topluluklarla temaslar olmus bunun tesirleri
Fethedilen ülkelerdeki felsefi eserlerin tercümesi ile olusan ortam ve ilk fikir ayriligi mabed el-Cüheni nin kaderi inkari ile baslamistir Hadise Hicri 70li yillara rastlar Yasayan sahabeler bu zatlarla temas edilmemesini tavsiye ediyorlar
MUTEZILENIN DOGUSU:
Mutezile ilk defa hicri 2 asirda Basrada zuhur etmistir Hasan el Basrinin talebesi Vasil b Ata ile basliyor Bir gün bir zat HBasrinin meclisine geliyor Bir Mümin büyük bir günah islerse ne olu diye soruyor Vasil hemen atilip Iman ile küfür arasinda bulundugunu söylüyor ve meclisi terk edip gidiyor Vasil ve taraftarlarina ayrilanlar manasina el-mutezile denilmistir
Mutezile bu hususta Havarice ve Mürcieye muhalefet etmistir Havaric bu kimsenin kafir olacagini söylerMurcie ise imandan çikmayacagini söyler Mutezile ise ikisinin arasi bir konum verir Fakat Mutezile Yunan felsefesinin tesirinde kalmis ve zamanla dini meselelerden felsefi meselelere kaymistir
MUTEZILEDE INANÇ ESASLARI (USUL-U HAMSE )
Tevhid, Adalet, Vad (Dünyada güzel ameli olanlarin ahirette mükafatlandirilmasi, kötü olanlarin cezalandirilmasi ) El-menzile beynel menzileteyn (büyük günah isleyenlerin iman ve küfür arasinda olmasi ) ve emr-i bil maruf ve nehyi anil munker her Müslüman farz demistir
Mutezilenin diger bir kaç görüsü de sunlaradir;
Allahin ahirette görülmesi imkansizdir Kuran yaratilmistir Akil nakilden üstündür, Husun ve kubuhda akil üstündür demistir
SELEFIYENIN GÖRÜSLERI:
Yedi esas da toplanir
1- Takdis (Allahi azametine layik olmayan her seyden tenzih etmek)
2-Tasdik (Naslarda Allah için geçen el yüz gibi ifadelere sartsiz ve tevilsiz kabul ile kullanildiklari anlama gelmedikleri)
3-Aczi itiraf (Naslarda geçen mütesabihatin maksadini bilmemek ve bilinemeyecegini itiraf etmektir)
4-Sukut ( Mütesebihatin manasini sormamak ve yasaklamak)
5-Imsak (Mütesabih naslar üzerinde degisiklik ve tevil etmemek)
6-Keff (Mütesebihatla kalben mesgul olmamak)
7-Marifet ehlinin teslim olanlarin bizim bilmediklerimizi bildigini kabul etmek
MATURIDIYYE:
Ebu Hanifeden istifade etmistir Mutezilede akil yerine göre hareket noktasi yerine göre hakemdir Esari ve Maturidide akil nakli hizmetinde onu teyit edici açiklayici ve tamamlayici bir unsurdur
ESARIYE:
Ehli sünnet kaidesinin iki büyük kolundan biridirImam Esari 40 yil kadar Mutezile talebesi idi Hocasina sordugu sorulardan tam cevap alamiyordu ve süpheye düser Dogruyu bulma çabasina girer Efendimizi rüyasinda görür Efendimiz sünnetin zaferi için çalismasini söyler ve Mutezileden ayrilir Esariye daha çok mutezileye anti tez olarak gelmistir
MATURIDIYYE VE ESARIYYE MUKAYESESI:
1 Maturidilere göre insanlarda cüzi bir irade vardir der Müstakil bir cüzi irade vardir der Esariler ise bu irade müstakil degil Allah yaratir der
2Kesb: Maturidilere göre kesb kulun bir seye azim ve niyet etmesiyle o seyin hasil olmasidir Esariye göre kesb insanin gücünün iktiranidir Yani takdir edilenle birlikte olur
3Hüsün-kubuh: Maturidilerde bir seyin iyi ve kötü oldugunu bilinmesi akilla mahkumdur derler Esariler ise seri dir Akil ile idrak olunmaz derler
4Marifetullah: Maturidilere göre dini tebligat olmasa da kisi Allahi bilmek zorundadir Çünkü akil Allahi bilme gücündedir Esarilerde ise dinden haberi olmayan hiçbir seyden mesul degildir
5Nübüvvet: Maturidilerde nübüvvetin sartlarindan biri Erkek olmalidir Esarilere göre ise nübüvvet için bir sart degildir Kadin peygamberde olabilir derler
6Teklif-i Maal yutak: Maturidilere göre böyle bir teklif caiz degildir Esarilere göre caizdir ama vaki degildir derler
7 Sebep ve hikmet: Esarilere göre Allahin fiillerinin hikmete bagli olma sarti yoktur Maturidiler ise bir hikmete dayandigi ileri sürülür
8Yes halinde yapilan tövbe Maturidilere göre makbul Esariler göre makbul degildir
9 Maturidilere göre Mürted yeniden, iman etse amelleri avdet etmez Esarilere göre ise avdet eder
10Esarilere göre kafirler iman gibi ibadetle de mükelleftirler Maturidilere göre imanla mükellef ibadetle degildirler Ayrica azap görmez derler
GAZALIYE GÖRE FELSEFECILERIN KÜFRE DÜSTÜGÜ NOKTALAR:
*Hasrin cismani degil ruhani olacagini söylemeleri
*Allahin cüziyati bilmedigini söylerler
*Filozoflara göre alem zat itibariyle hadis zaman itibariyle kadimdir derler Ama Allahtan baska kadim kabul etmek tevhide aykiridir
SERI HÜKÜMLER:
1Itikadi Hükümler
2 Ameli Hükümler
3Ahlaki Hükümler
ITIKADI HÜKÜMLER:
Ikiye ayrilir Birinci kisimda akli delillere itimat edilir Allahin varligi birligi irade ve kudretine iman vs Ikinci kisim akil yoluyla bilinmeyen ancak akla aykiri olmayan nakil yoluyla bilinen; Cennet cehennem melekler dirilis vs
AMALI HÜKÜMLER:
Ahkami feriyye denir Iki kisimdir A) Ibadetler B)Muameleler: Fert ve toplumlarin hukuki idari ve sosyal alanda ihtiyaç duydugu hükümlerdir
AHLAKI HÜKÜMLER:
Kalbi tenzihe nefsi islaha yöneliktir
SERI HÜKÜMLERIN KAYNAKLARI: Kitap sünnet
Delil: Ancak delil sayesinde bir seyin dogru veya yanlis oldugu anlasilir 2 çesittir Dini ve Akli Dini deliller: Kuran ve hadislerdir Akli deliller 2 çesittir
a) Yakiniyyat
b) Zanniyet
Akli Hükümler: Üç kisimdir
1Vacib: Zati varligi gerektiren Yoklugu aklen mümkün olamayan
2Mümkün caiz: Ne varligi yoklugu zatinin geregi olamayan zatina nispetle varligi yoklugu esit olandir
3Muhal: Yoklugu zatinin muktezasi olan varligini aklen tasavvur etmek imkansiz olan seydir
ILMIN DERECELERI:
Ilmel yakin: Nazar aklin naklin ifade etttigi ilimdir
Aynel yakin: Duyu organlarinin müsahade ve tecrübelerin bildirdigi bilgilerdir
Hakkal yakin: Bizzat duyulan kalb ile seçilen yasanan bilgilerdir
METODLAR:
1DINI METOD: Kelam alimlerine göre yaninda aklada yer verilir Islam filozoflari kiyasa bas vurmuslardir Mutasavviflar kesfi metot olarak kabul etmislerdir
2FELSEFI METOD: Akil ve muhakemeye, kisisel düsünce ve görüse dayanan filozoflarin takip ettigi metoddur
Islam tarihinde Kindi, Farabi, Ibn-i Sina Ibn-i Rüsd gibi temel kaideleri Yunan felsefesi Eflatun ve Aristodur Belirgin özellikleri:
1)Varilan neticeler sahsidir
2)Degisiklik halindedir Birinin bittigi yerden digeri baslar
3)Metod kafi ve tatminkar degildir
4)Metod özeldir genel degildir
IMANIN DERECELERI:
1Icmali Iman: Kisaca ve toptan iman etmektir Kelime-i Tevhid ile
2Tafsili Iman:
a) Birinci derece kelime-i tevhide, ahirete iman etmektir
b) Meleklere, peygamberlerine, dirilis cennet ve cehenneme iman eklenir
c) Allahin ve resulünün muradi üzere imandir
IMAN HAKIKATI:
a) Iman kalbin tasdikidir
b) Iman kalbin tasdikidir, dil ile ikraridir
c) Iman kalbin tasdikidir, dil ile ikraridir ve amelden ibarettir
d) Iman dilin ikraridir
e) Iman kalbin marifetidir, bildigidir seklinde izah edilmistir
IMANIN SIHHATLI ALAMETLERI:
1- Yeis ve ümitsizlik olmamalidir
2- Zaruret-i diniyeden birini inkar etmemelidir
3- Dini hükümlerin ilahi hikmet geregi oldugunu kabil ve yerine getirmede inat, tekebbür yapmamak
IMAN - AMEL MÜNASEBETI:
Allah nazari degil amali akilla bilinir
BÜYÜK GÜNAH ISLEYEN:
Mutezileye göre: Ne mümin ne de kafirdir
Haricilere göre: Kebire hatta sagire bile isleyen kafir olur
Ehl-i Sünnete göre: Büyük günah isleyen imandan çikmaz
MUKALLIDIN IMANI:
Mutezileye göre kiymeti yoktur Ehl-i Sünnete göre sahihtir
VARLIK VE ALEM, CEVHER VE ARAZ:
Cevher zatiyla kaim olan muhtaç olmayan Araz ise zatiyla kaim olmayandir Tas cevherdir, araz ise onun katiligidir
RUH: Maddeci görüs ruhu bir mevhum olarak kabul eder Ruh bir faraziyedir der Ruhçular ise bedenden ayri varlik olarak görür Basittir bölünmez, maddeyi harekete geçiren ruhtur derler
ALLAHIN VARLIGI: Vacib-ül vücudun varliginin ispati
Kelamcilarin Delilleri:
1 Hudus Delili: Alem bütün parçalariyla hadistir Her hadis olanin bir muhdise ihtiyaci vardir Bu alemin bir muhdisi vardir O da hadis olmayan Vacib-ül Vücud olan Allahtir (hadis: var edilen varlik denir)
2 Imkan Delili: Alem mümkinler toplulugudur Her mümkin var olabilmek için yokluguna varligi tercih edecek bir mureccihe muhtaçtir O halde bu alemde var olabilmek için bir mureccihe muhtaçtir o da Vacib-ül Vücud olan Allahtir derler
3 Gaye ve nizam delili: Kanat birbirine uygun sebebler ve gayeler manzumesidir Kainat alim ve akilli bir illetin sebebidir O da Cenab-i Allahtir
4Kabul-ü Amme: Allah fikrinin dogustan oldugu esasina dayanir
5 Ilmi evvel delili: Her ilim bir önceki alimden ögrenilmistir Böylece siralaninca en basta bir alim zata gerek vardir O da Allahtir
Islam Filozoflarinin Delilleri:
a) Hudus delili
b) Imkan delili
c)Gaye ve nizam delili
d) Ilk Sebep, illet delili
e) Hareket delili Kainatta bir hareket var her hareket bir muharrikin eseridir O zatta Allahtir
f)Ekmel varlik
Farabi “Zihnimde ekmel bir varlik düsünüyorum, kemal vasitalarindan biri de gerçekte zihnin disinda bir fiil var olmaktir O halde Allah dan ibaret bir ekmel varlik mevcuddur” der
BATI DÜSÜNCESINDE:
a) Ontolojik Delil: Allah düsüncesinden hareketler Allaha giden bir delildir Ibn-i Sina, var olandan hareket ederek Allahin varligina ulasiyor Vacib-ül Vücudun varligindan kainatin varligina geçiyor
b) Kozmolojik Delil: Kozality prensibine istinat etmektedir Varliklarin mutlaka var olduklari kabul edildikten sonra buradan hareketle ilk zata Allaha gider
c)Gaye ve nizam delili
d)Ahlak delili
Kant mutlak Ahlak kanunun varligindan bu kanunu vaz eden bir kanun koyucunun varligini kabul eder ve bu hayattaki Fazilet ile mutlak arasinda uygunluk bulunmasindan istidlal ederek kendisinde hayir bulunan fazilet ve mutlulugu bagdastirabilecek bir zata ulasir
KURAN-I KERIMDE ISBAT-I VACIB-ÜL VÜCUD:
1Insanin yaratilisi onun bir mucize olan vücut yapisindan bahseden ayetler
2Hayvanlarin yaratilisi ve onun insanlarin hizmetine verilisinden bahseden ayetler
3 Mükemmel tabiat mizanindan bahseden ayetler
4Su, suyun habercisi rüzgar ile, ölü topragin yagmurla dirilmesi ve muhtelif yiyecekler vermesi ile ilgili ayetler
5Ay, günes, yildizlar gece ve gündüzün meydana gelisi
6Insanlarin Allaha yönelme ihtiyacindan bahseden ayetler
ALLAHIN SIFATLARI:
1Tesbih ve Tecsim: Sebeiyye ve Rafizilerde Onlar Allahi cisim sifatlari olan bir cisim kabul etmislerdir
2Sifatlarin Nefyi: Cehmiyye denir Musebbihe ve mücessimenin yaydigi süphelere tepki olarak çikmislar sifatlari nefy etmislerdir
3Tesbihsiz sifatlarin ispati: Selefin bakis açisidir Biz aklin geregi olarak hiç bir seyin Allah gibi olmadigini yaratiklardan hiç bir seyi ona benzemedigini biliyor ve bununla yetiniyoruz
ALLAHIN SIFATLARI BES KISIMDA ELE ALINIR
1-Sifat-i Nefsiyye
2-Sifat-i Selbiyye
3-Sifat-i Subutiyye
4-Sifat-i Haberiyye
5-Sifat-i Fiiliyye
IRADE
Mutezile Allahin sonradan meydana gelen bir irade ile mürid oldugunu kabul ediyor
Ehl-i Sünnetin irade anlayisi: Allahin iradesi ile insaninki arasinda fark vardir
Cebriyenin irade anlayisi: Cebriye insanin irade ve ihtiyari yoktur der
Mutezilenin irade anlayisi: Mutezileye göre fiilleri yaratan Allah degildir Fiiller meydana gelirken insana irade tanir
Maturidilerde irade: Her seyi idare eden Allahtir der irade ve ilim arasinda ayrim yaparak Allah her seyi önceden bilir der insana irade tanir
Ibn-i Teymiye ve insanin iradesi: Irade Allahin dilemesi ile meydana gelir der Insan iradesinin üstünde Allahin iradesi vardir der
Esarilerde: Her seyi Allaha birakmayi yerinde bulmuslardir bu yüzden cebri mutavassid denmistir
KUDRET VE INSANIN FIILLERI
Cebriyye ve insanin gücü: Cebriyeye göre insanin hiçbir gücü yoktur Varliklara fiiller nasil nispet ediyorsa insana da o sekilde edilir Agaç meyvelendi, su akti günes dogdu gibi
Mutezile ve insanin gücü: Mutezile, insanin gücü vardir ve o bu güçle fiillerini yapar der
Esarilikte insanin gücü: Güç insanin gayridir Insanin kendinden olmayip ondan ayridir Zira insan bazen güç sahibidir bazen degildir Esari yaratilmis bir kudretle insanin fiillerini yaptigini söyler Kudretin yoklugunda insan is yapamaz
Maturidide insanin gücü: Fiziki organlarin saglam ve isler durumda olmasi Allahin fazlidir Istitaa fiil için arazdir Allah tarafindan yaratilir Bununla insan ihtiyari fiillerini yapar
FIILLERIN YARATILMASI:
a)Mutezilede: Mutezileye göre insan güç sahibidir bu güçle fiillerini yaratmaya kadirdir ve fiillerini hür bir sekilde yaratir
b)Cebriyede: Cebriye insanin kudreti yoktur dolayisiyla fiillerini yaratamaz der Insan fiillerinde mecburdur der
c)Selefte: Insanin fiillerini Allah yaratir der
d)Tasavvuf: Yaratan Allahtir Insana seçme hürriyeti vermistir Insan yaraticilikla vasiflamaz der
e)Hanefilerde: Fiilleri yaratan Allahtir Insan iradesi ile fiilleri seçer der ve mesuldür
f)Esarilerde: Fiillerin yaratilmasinda tek güç Allahtir der
KESB:
Kesb, fayda saglamaya ve zarari defetmeye müteveccih fiildir Allahin fiili kesb degildir Kuran da 3 türlü Kesb vardir
1 Kalbin akdi ve azmidir
2 Ticarette mal kazanma
3 Say ve amel
Maturidilerde Kesb bir insan sifatidir
FIILLERIN VASIFLANISI:
Fiillerin güzelligi ve çirkinligi Hüsün ve Kubuh diye geçer
Mutezilede: Aklin zararli ve yararli olani ayirtetigini kabul eder
Maturidide: Maturidi fiilin aklen iyi ve fena oluslarinin idrak edilecegi merkezindedir
Esaride: Akil yoluyla degil Seriat yoluyla bilinebilecegini söyler
FIILLERDE ADALET VE ZULÜM:
Mutezilede: Allah adil ve hakimdir Ondan çirkin is sadri olmaz
Maturidide: Allahin yaptigi fiilin çirkinlikle vasiflanip vasiflana-mayacagi noktasinda olup, fiillerdeki bu durumun aklen bilinebilecegi tarzindadir
Esaride: Herseyi yaratan Allah zulmünde yaraticisidir Ancak bu zulüm isteyen insan için yaratilir Neticede insan tarafindan kesbedilir
TEKLIF:
Teklif külfet demektir
Mutezile: Allah güç yetirilemeyecek seyi insana teklif etmez der
Maturidi: Allahin insana güç yetiremeyecegi seyi teklif etmeyecegi ve insaninda gücünü kullanarak teklifi kendine sifat yapacagini söyler
Esari: Allahin kudreti dahilindedir Mecburiyet yoktur Bu tür isler Allah için mümkündür ama yüklemiyor
SALAH-ASLAH
Mutezile: Allah salahi yapmaya mecburdur ve insani hayirda tutmak zorundadir der
Ehl-i sünnetde: Insanlar için salah ve aslaha riayet Allaha vacip degildir
HIDAYET DELALET
Mutezile: Mutezile Hidayeti Allahin dogru yolu göstermesi insani öylece isimlendirmesi, dalalet de ayni sekilde insanin delalet ile adlanmasi ve insan için sapiklik hükmünün verilmesi biçiminde anliyor
Ehl-i Sünnetde: Hidayet Allahin insanda dogru yolu bulma fiilini yaratmasidir Dalalete düsme de ayni sekilde onun kulda yaratilmasidir
KAZA VE KADER ANLAYISLARI
Mutezile: Kaderi inkar ediyor ve insanda kudret oldugunu ileri sürüyor ve yaptiklarinin faili ve sorumlusudur der
Esaride: Kaza ve kaderi kabul edip buna riza gösterilmesini istiyor
Maturidide: Vuku bulacak hadiselerin önceden takdir edilmesine kader ve ani geldiginde vuku bulmasina kaza der Ilim sifatlariyla açiklamaya çalisir
RIZIK
Maturidilikte: Helal olsun haram olsun insanin yedigi onun rizkidir der Rizik Allahin katindandir der
Esarilikte: Rizik Allahin katindandir, O yarattiklarini helal ve haram olarak yaratir der
ECEL
Mutezilede: Allahin her insana bir hayat siniri çizdigini söyler Öldürülen kimse öldürülmeseydi öldürme vaktinde eceliyle ölecektir
Maturidide: Öldürülen eceliyle ölmüstür, O kimse için bundan baska bir ecel yoktur der
Esaride: Ölen ve öldürülen kendi eceliyle ölmüstür der
NÜBÜVVET
Faydasi Konusunda:
Mutezile: Peygamberlige ihtiyaç vardir der Akla daha fazla yer verir
Siilik: Kuranda bildirildigi tarzda nübüvvete ihtiyaç oldugunu kabul ederler Mutezilenin tesiriyle akli bakar
Siilik gibi Islam filozoflari: Dini hükümler sahasinda akil üstün bir kistastir der Akil her seyi çözer der Vakif ve Seriatin tebligi bir lütuftur der
Ehl-i Sünnetde: Allahin insana bir rahmeti fazl ve ihsani der
PEYGAMBERIN CINSIYETI:
Maturidi ve Esari: Peygamberlerin erkek oldugunu kabul ederler Esariler kadinda olabilecegini söylerler
NÜBÜVVETIN DEVAMI:
Maturidiler peygamberin ruhu nübüvvetle vasiflidir, onun nübüvveti ölümünden sonra da devam eder der
Esariler nübüvvetin bir hüküm oldugunu arazlar gibi devam etmesini savunurlar
GÜNAHSIZLIK SIFATI:
Mutezile nebiden günah sadir olamaz demistir
Siilige göre ismet tam ve mükemmeldir
Haricilige göre peygamber zati itibariyle günah islemeye müsaiddir der
VAHIY
Efendimize vahiy üç sekilde gelmistir
1Sadik rüyalar
2Melek vasitasiyla
3Çan ve zil sesine benzer bir sekilde
ILAHI KITAPLAR:
TEVRAT: Bes kisimdir
1Tekvin: Yaratilistan, Nuh Tufanindan Hz Ibrahim ve ogullarindan, Hz Yusufun Misirdaki ikametine kadar
2Huruç: Hz Musanin Misirdan çikmasi ve Tur daginda emirleri almasina kadar
3Leviller: Kurban, Kahinler, Temizlik konusunda ainler ve merasimler anlatilir
4Saylar: Israilin Tur dagindan ayrilarak eredm ülkesine girmesini isler
5Tesniye: Mükerrer kisimdir 4 kitabin özeti seklindedir
ZEBUR: Asil nüshasi yoktur
INCIL: Hz Isa 25 yil dünyada peygamber olarak kaldi Tahrif edilmistir
MUCIZE
Mutezilede: Mucizeyi kabul eder Peygamberin deger ve kiymetini artirir Inananlarin artmasini saglar der
Islam filozoflari ve mucize: Peygamberin deger kazanma sebebi olarak görürler Ancak mucize peygamberin insan gücünün eseridir derler
Ehl-i Sünnet ve mucize: Fail-i muhtar olan Allahin peygamberi elinde yarattigi fiildir
MUCIZE ÇESITLERI
a) Maddi Mucizeler: HzMusanin Asasi gibi
b) Hidayet helak mucizeleri: Hz Salih, Hz Musa ve Hz Isanin mucizeleri
c) Kuran mucizesi
d) Akli mucizeler: Efendimizin risaleti ve Kuran Ümmi iken 40 yasindan sonra ilahiyat ile mesgul olmustur
IMAMET
Imamet imana ait bir mesele degildir Fahreddin Razi imami tayin etmek ümmete vacibtir diyor
Imamin Nitelikleri:
a)Imam alim olmalidir
b)Imam adil olmalidir
c)Imam yeterli olmalidir
d)Imam sihhatli saglam olmalidir
* Siilerde imamet vacibdir Bu Allaha düsen bir vacibdir, Nübüvvetin devamidir derler Siilerde imam mercidir, Takiyye yapmalidir
MUCIZE VE KERAMETTEN BASKA OLAGAN ÜSTÜ HALLER:
1Irhas: Peygamberlik verilmeden önceki fevkalede haller
2Meunet: Salih kullarin isinde Allahin kolaylik saglamasi
3Istidrac: Mühlet manasina gelir Küfrü günahi acik olan kimselerde görülür
4Ihanet: Istidracin ziddi istege arzuya uygun olamayan durumdur Müseylemenin görmeyen çocugun gözüne tükürügü sürmesi ile diger gözününde kör olmasi
KURANDA ADI GEÇEN PEYGAMBERLER ZIKREDILIYOR
MELEK-CIN-SEYTAN
Melekler insanlar gibi yemezler, içmezler disilik erkeklik söz konusu degildir Nefsi arzulari yoktur
Meleklerin Isleri:
1Mukarrebin Allaha en yakin olan meleklerdir Devamli Allahi zikir ve tesbih ederler
2MüdebbiratDüzenli olarak isleyen Allahin kanunlarinin yürürlüge konmasinda görevlidirler
3Insanla dogrudan görevli melekler
a)Cebrail, Azrail, Israfil, Mikail
b)Salih kullara ve Peygamberlere kuvvet vermekle görevli olanlar
c)Cehennem ve cennet melekleri
d)Bazi melekler insanlara dünyada iken dua ederler
e)Insanlara hayirli isler telkin eden meleklerHafaza melekleri, Münker ve Nekir
*Cinler insanlar gibi erkek ve disileri vardir Yer içerler uzun ömürlüdürler Iblis de meleklerden degil cinlerdendir (Kehf suresi 50ayet)
KIYAMET VE AHIRET
“Eger ölülerinizi defnetmemeniz endisesi olmasaydi, Kabir azabindan (bir kismini) Sizlere isittirmasi için muhakkak Allaha dua ederdim”
HASIR: Mutezile alimleri hayvanlarin da devamli kalmak üzere hasr olacaklarini söylemislerdir Yedi sinif arsin gölgesinde dinlenecektir (Buhari)
1)Adaletli devlet baskani
2)Allaha ibadet ederek büyüyen genç
3)Kalbi mescitlere bagli kimseler
4)Allah için birbirini seven kimseler
5)Mevki sahibi bir kadinin davetini “Ben Allah tan korkarim” diye reddeden kisi
6)Sag elinin verdigi sadakayi sol eli görmeyen kimse
7)Tenha yerde Allahi zikrederek gözyasi döken kimse
Mahserde kimlerin nelerden sorguya çekilecegi konus
|