|
Prof. Dr. Sinsi
|
İmam-İ Gazaliden Yaşama Dair Öğütler
İmam-ı Gazaliden Yaşama Dair Öğütler
Hocana hürmet et
Ey ogul!
Hocana tazim ve hürmet et Çünkü hoca hakki ana-baba hakkindan fazladir Ana-baban dünyani mamur ederken, hocan âhiretini mamur eder Onun içindir ki, hocaya hürmet, ana-babaya hürmetten efdaldir
Hocani gördügün zaman elini öp, hürmet et, diz çöküp edeple otur Senden bir istegi olursa, kendi isini birak, önce onun isini gör
Eger fakir ise elinden geldigi kadar yardim ederek hayir duasini al Çünkü hocanin talebesine duasi, ana-babanin evladina duasi gibidir
Kardesinin ayibini gizle
Ey ogul!
Mü´min kardesinin bir ayip ve kusurunu görürsen onu gizle, ifsa edip yayma
Resul-i Ekrem (asm) söyle buyurmustur:
"Kim bir mü´min kardesinin kusurunu görür de, halkin yâninda onu rüsvay etmezse, Allahü Taâla Kiyamet gününde onun ayiplarini örter, mahserde halkin huzurunda rüsvay etmez"
Hayirli islerde devamli ol
Ey ogul!
Hayirli amellerinde sebat et ve islemede devamli ol Birgün yapip birgün terk etme
Peygamber Efendimiz (asm) söyle buyurmustur: "Allah katinda en sevgili amel, daimi yapilan ameldir Daimî yapilan amel kisiyi maksuduna ulastirir"
Anne babana karsi gelme
Ey ogul!
Anne-babana karsi gelme Gönüllerini kirma Kalblerini incitme
Bir kimseden anne-babasi razi olmazsa o kimse için Cehennemden iki kapi açilir
Bir kimsenin anne-babasi zâlim olsa bile onlara karsi âsi olmamalidir
Cenab-i Hak, Musa Aleyhisselâma söyle buyurmustur: "Ya Musa bil ki, günahlarin içinde bir günah vardir ki, mizanda en agir o gelir O da anne-babasi çagirdigi zaman, çocugun onlara ´efendim´ deyip cevap vermemesidir
Anne babani dariltma
Ey ogul!
Anne-baban sana darilirsa, sen onlara karsi gelme Bir köle efendisine nasil hürmet ve itaat ederse, sen de ana-baban bir is buyururlarsa o isi çabucak yap ki, sana beddua etmesinler Eger sana darilirlarsa onlara karsi kafa tutma Ellerini öpüp hiddetlerini teskin et
Izzet-i nefsini koru
Ey ogul!
Fakirlere karsi mütevazi ol Zenginlere karsi zillet gösterme Izzet-i nefsini koru
Kimseyi incitme
Ey ogul!
Âhirette selâmet istersen kimseyi incitme Bir çocuk görünce, "Bu günâh islememis masumdur Ben günahkârim, bu benden üstündür" de Kendinden yasli birisini gördügün zaman da, "Bu benden çok ibadet etmistir Benden efdaldir" de
Kendini herkesten asagi gör
Ey ogul!
Cahil birisini görürsen, "Bu bilmeyerek günah isler, ben ise bile bile günah islerim, bu benden efdaldir" de
Bir fakiri görürsen "Bu imân ve saadetle gider Ben ise nasil gidecegimi bilmiyorum Bu benden efdaldir" diye düsün
Eger bu sekilde kendini herkesten asagi görmezsen Allah katinda yüce olamazsin
Mü´min kardesini sevindir
Ey ogul!
Mü´min kardesini sevindir Peygamber Efendimiz (asm) söyle buyurmustur:
"Bir kimse dünyada bir mü´min kardesim sevindirirse, Cenab-i Hak kiyamet gününde onun kalbini ferahlatir"
Baska bir hadiste de söyle buyurmustur:
"Bir kimse bir çocugu sevindirirse, Allah onu sirkten baska bütün geçmis günahlarini bagislar"
Mü´min kardesinin ihtiyacini gör
Ey ogul!
Elinden geldigi kadar mü´min kardesinin ihtiyacini gör
Peygamber Efendimiz (asm) söyle buyurmustur:
"Kim dünyada bir mü´min kardesinin ihtiyacini giderirse, Cenab-i Hak, on´u dünyada, altmisi da âhirette olmak üzere yetmis ihtiyacini giderir"
Küçük ve büyük kardesine güzelce davran
Ey ogul!
Eger kardesin senden küçük ise, ona edep ve terbiyeyi ögret Okut ve tahsil yapmasini temin et Tatli sözlerle ögüt ver, fena hallere düsmesine mâni ol
Sayet kardesin senden büyükse, ona saygi ve hürmet göster, sözünü dinle, anlattiklarina kulak ver Âhiret kardesine ise tazimde kusur etme Senden bir haceti varsa, çabuk yerine getir Çünkü, ana-baba bir kardesten âhiret kardesin daha hayirlidir
Resul-i Ekrem Efendimiz (asm) söyle buyurmustur:
"Birbirleriyle Allah için âhiret kardesi olanlara, Cenab-i Hak âhirette bir derece ihsan eder ki, hiçbir amelle o manevî dereceye erisilemez"
Eger âhiret kardesin uzakta ise ara sira ziyaret et, ihmal etme
Oglunu ve kizini iyi yetistir
Ey ogul!
Ogluna ve kizina küçükken edep ve terbiye ögret Onlari iyi yetistir Büyüdükleri zaman ögretmen güç olur Haniminin ve çocuklarinin bir suçu olursa bagisla
Peygamber Efendimiz (asm) söyle buyurmustur:
"Çocuklarinizin, haniminizin ve hizmetçinizin suçunu bagislayiniz"
Küçüklerin kabahatim affetmek, büyüklerin sanidir
En efdal sadaka ehline, evladina ve hizmetçisine verdigin sadakadir Bir hadiste söyle buyurulmustur:
"Bir kimse hanimina, çocuklarina ve hizmetçisine gönlünün istedigi yemegi yedirirse, Allah Taalâ ona bin derece ihsan eder"
Oglunu yabanci kadinlarla ülfet ettirme Yedi yasinda namazi, dokuz yasinda orucu ögret Günah ve haram olan seyleri bellet
Misafire İkramda Bulun
Ey ogul!
Evine misafir gelirse kapida karsila, selâmini al Izzet ve ikram ile "Hos geldiniz, safa geldiniz" diyerek önlerine düs
Odada üst basa oturt Sen de asagiya otur Yemek vaktinden önce gelmisse yemek çikar Yemek vaktinden sonra gelmislerse tatli birsey ikram et
Kalkip giderken "Rahatsiz oldunuz, özür dilerim" diyerek kapiya kadar ugurla
Gece kalmak için aksam üstü gelen misafire de bu sekilde ikram et, yemek yedirdikten sonra gece fazla oturma Belki misafir yorgundur Münasip bir yere yatagini yap, yanina su koy, tuvaleti de göster "Allah rahatlik versin" diyerek kendi odana çekil Sabah olunca kahvalti çikar Eger kalici misafir ise, kalincaya kadar gönlünü hos tut Gidecegi vakit yemek yedirmeden birakma Belli bir yere kadar yolcu et, "Allah selamet versin" diye dua et
Yiyip içerken sunlara dikkat et
Ey ogul!
1 Sofraya oturmadan önce ellerini yika
2 Sag dizini dikip sol dizinin üzerine otur
3 Tabagin ortasindan degil, kendi önünden ye
4 Sofrada saga sola egilerek yanindakileri rahatsiz etme
5 Agzinda lokma varken konusma
6 Agzindaki lokmayi kimseye gösterme
7 Etrafina çok bakma
8 Ekmegi isirip yemege batirma
9 Vücudunun rahatini istersen az ye ve az iç
10 Sofradan kalkinca da az su iç
11 Cemaat içinde sümkürüp tükürme
12 Su içerken acele ile bardagi dikerek, hort hort içme Vücuda zarardir Yavas yavas arada nefes alarak iç
13 Ayakta su içme Sihhate zarardir
14 Bir kimse su isterken sen de isteme
15 Terli iken su içme
16 Gece uyanip su içmek dogru degildir
17 Eger çok susamissan önce agzini çalkala, sonra az iç
Çarsi pazarda sunlara dikkat et
Ey ogul!
1 Çarsi pazarda yürürken kimseye omuz vurma, incitme
2 Kimse ile alay etme
3 Meydanda yere sümkürme ve tükürme
4 Elle çekisip kavga etme
5 Sattigi seyi geri getirirlerse al
6 Yalan söyleme
7 Kimseyi aldatma
8 Dükkânini erken aç, geç kapa ve kaparken Besmele çek ve "La havle velâ kuvvete illâ billahi"l-aliyyilazîm"i oku
9 Halkla tatli konus
10 Yenecek birsey alirken sahibinin izni olmadan alip tatma
11 Aldigin yiyecegi evine açiktan götürme "O nedir " diyene tattir
Arkadaslik hukukuna riayet et
Ey ogul!
Bir kimseyle yol arkadasligi yaparsan onun ayaginca yürü, hizli yürüme
Öteye beriye sapma
Yol arkadasini birakip da bir tarafa savusma Bir isle mesgul olup da bekletme
Arkadaslik hakkini ve onun aliskanliklarini gözet ki, senden hosnut olsun
Ondan ayrilacagin vakit helâllesip veda et ve elini sik
Hasta ziyaretine git
Ey ogul!
Hastanin halini hatirini sormak görgü kuralidir
Hastayi ziyaret ettigin zaman odasina habersiz girme
Içeri girerken selâm ver, hastanin sag yanina oturup elini oksa "Neren agriyor, hastaligin nedir, simdi nasilsin " diye sor "Insâallah geçer" diye teselli et ve ümitlendir
Hastanin yaninda çok oturma
Ihtiyaci varsa elinden geldigi kadar yardim et
Eger hasta agir ve kendini bilmiyor veya doktor, kimse ile görüsmesini yasaklamissa odasina girme, ev halkindan haber al veya bir adam gönderip sordur:
Hasta ziyareti insanî bir vazife oldugu gibi, sünnettir ve sevabi çoktur
Cenazeye katil
Ey ogul!
Akrabandan, dostlarindan veya memleketin ileri gelenlerinden biri vefat ederse cenazesine katil
Cenaze sahibine, evlat ve akrabasina orada hazir bulunanlara selâm ver
Vefat eden fakir ise cenaze masraflarina yardim et Cenazeyi yaya olarak takip, etmek sünnettir Mazeretin yoksa mezara kadar yaya git
Cenazeye katilamiyorsan ailesine mektup yazarak bassagligi bildir
Cenazede bulunmak ve cenaze namazini kilmak çok büyük sevaptir
|